فۋتبولدان قازاقستان ۇلتتىق قۇراماسى بيىلعى ەۋرو ىرىكتەۋ تۋرنيرىنىڭ فينالىنا دەيىن جەتتى. اقتىق ويىندا سلوۆەنيادان ۇتىلىپ، ماۋسىمدى اياقتادى. جەڭىسكە نە جەتپەدى، وزا شابۋعا نە كەدەرگى بولدى؟ وسىعان جەتكىزگەن جەتىستىك نەگە جەمىس بەرمەدى. ساراپشىلار ويلارىن يتتى.
كەشە، 21 قاراشا كۇنى ۇلتتىق قۇراما ويىنشىلارى سلوۆەنيادان ەلگە ۇشىپ كەلدى. قازاقستان ۇلتتىق قۇراماسى ەۋرو ىرىكتەۋىندە ن توبىنا ءتۇسىپ، بارلىعى 10 ويىن وتكىزدى. ونىڭ التاۋىن جەڭىسپەن اياقتاپ، تورتەۋىندە قارسىلاسقا ەسە جىبەردى. ەل جادىندا 26 ناۋرىز كۇنى دانيامەن بولعان ويىن تاريحتاعى ۇزدىك كامبەك رەتىندە ەستە قالدى. ال 20 قاراشا كۇنى اقتىق ويىندا ءبىزدىڭ جىگىتتەر سلوۆەنيامەن ويىندا 1:2 ەسەبىمەن ەسە جىبەردى.
«جەڭۋگە دە بولادى»
ۇلتتىق قۇراما ويىنشىلارى سلوۆەنيادان كەلگەندە جانكۇيەرلەر ولاردى استانا اۋەجايىنان قۋانا قارسى سالدى. دەسە دە فۋتبولشىلارىمىزدىڭ قالاعان ناتيجەلەرىنە جەتە الماي، سالى سۋعا كەتكەنىن بايقادىق. جانكۇيەرلەرگە العىس ايتقان باس باپكەر ماگومەد اديەۆ ماۋسىم ءۇشىن ويىنشىلارعا جانە جانكۇيەرلەرگە ريزاشىلىعىن ءبىلدىردى. الداعى ۋاقىتتا “قارسىلاستان ەسە قايتارماي قويمايتىنىن” دا قوسا كەتتى.
“سىزدەردىڭ كوز جاستارىڭىز بەن رەنىشتەرىڭىز جاۋاپسىز قالمايدى. ءبىز ولاردان كەك الماي قويمايمىز” دەدى ول.
مۇنىمەن قوسا ليۋبليانا ستاديونىنان تىكەلەي ەفيردە كوممەنتاتورلىق ەتكەن ەرمۇحاممەد ماۋلەننىڭ سلوۆەنيالىقتاردىڭ ەكىنشى گولىنا دەگەن رەاكتسياسى جەلىدە قىزۋ تالقىعا ءتۇستى.
«ۇلىلىق - قاراپايىمدىلىقتا. بۇل ۇلى ويىننىڭ سونشاما وڭاي ەكەنىن ءتۇسىنۋ قانداي قيىن. ەۋروپا دەپ قورقىپ جۇرسەك، كوزىمىزگە قوس كورىنىپتى. ويناۋعا دا، جەڭۋگە دە بولادى. الدىمەن ماقسات قوياسىڭ، سوسىن سوعان ۇمتىلاسىڭ. ۇجىم بولىپ بىرىگىپ، جىگەرگە-جىگەر قوسىپ الاڭعا شىعاسىڭ! ءتىپتى، نامىستى جانىپ جىبەرۋدى ۇيرەنەسىڭ. بىراق، مۇنىڭ دا ءالى جەتكىلىكسىز ەكەنىن سەزىنەسىڭ. ايلا مەن ءتاسىل كەرەك. ال سوڭىندا تاجىريبيەنىڭ جوقتىعى بىلىنەدى. ءار نارسە ءوز كەزەگىمەن كەلەتىنىنە كوز جەتكىزەسىڭ. كەزەگى كەلگەندە تەك كەجەگەڭ كەيىن تارتپاسا بولدى. جەڭىلىپ-جەڭىلىپ، تۇبىندە ءبىر جەلپىنەسىڭ. سالقىن سلوۆەنيانىڭ قاق ورتاسىنداعى «ەۋروستارس» قوناقۇيىندە وتىرىپ ءتۇن تىنىشتىعىمەن وسى سوزدەردى تەرىپ شىقتىم. ال ەلدە قازاق فۋتبولىنىڭ تاڭى اتىپ كەلە جاتتى…» - دەپ جازدى ەرمۇحامەد.
ايتا كەتەيىك، تاريحتا 17 رەت ۇيىمداستىرىلىپ وتىرعان ەۋرو-2024 ويىندارى گەرمانيادا وتەدى. اتالعان شەشىم 2018 جىلى قابىلداندى.
ماگومەدءتىڭ ءمۇلت كەتكەن مينۋتتارى
كورەرمەن ۇلتتىق قۇراما باپكەرى ماگومەد اديەۆتىڭ ەڭبەگىنە تۇرلىشە باعا بەرۋدە. ءبىرى ويىنشىلار قۇرامىن جاساقتاۋدا قاتەلىك جاسادى دەسە، ءبىرى دۇرىس شەشىم قابىلدادى دەپ قوس ويلى بولۋدا. بۇعان قاتىستى جۋرناليست، فۋتبول ساراپشىسى ەسەت تولەشتىڭ پىكىرىن سۇرادىق.
- ماگومەد اديەۆ بۇعان دەيىنگى ماتچتاردا ەكىنشى تايمعا قۇرامانى جاقسى دايىندايتىن. اۋىسىمدارى دا ءدال ەدى. سونىڭ ارقاسىندا تالاي كامبەك جاسادى. ماتچ سوڭىندا قانشاما رەت جەڭىس گولىن سوقتىق. وسى ويىندا دا ءبارى ەكىنشى تايمدا جاقسى باستالعان. بىراق بۇل ماتچتا اديەۆتىڭ اۋىسىمدارى تۇسىنىكسىزدەۋ بولدى ماعان. ويىنى جۇرمەي جاتقان سەرگەي مالىيدى اۋىستىرعان جوق. شابۋىلعا ءبىرىنشى بولىپ جاس، تاجىريبەسىز ءسۆيريدوۆتى شىعاردى. ال كوپ جانكۇيەر كۇتكەن ابات ايىمبەتوۆ سوڭعى 1,5 مينۋتقا عانا الاڭعا شىقتى. ويىننان كەيىن اديەۆتىڭ ءوزى بار جاۋاپكەرشىلىكتى ءوز موينىنا العانى سودان دەپ ويلايمىن. اباتتى ەرتەرەك شىعارۋ كەرەك ەدى، - دەيدى ول.
ەسەت تولەشتىڭ پىكىرىن جۋرناليست وڭعار قابدەن دە قۋاتتادى.
- اديەۆتىڭ ءمۇلت كەتكەن تۇسى قوسالقى ويىنشىلاردى ەرتەرەك الماستىرۋى كەرەك ەدى. تىڭ ويىنشىلاردى 60-70 مينۋتتا الاڭعا شىعارا بەرۋ كەرەك ەدى. جىگىتتەردىڭ ويىنىنان شارشاپ جۇرگەندەرى كورىنىپ تۇردى. باستى قاتەسى - فۋتبولشىلاردى تىم كەش الماستىرىپ قويدى. بىراق اديەۆتى دە تۇسىنۋگە بولادى. مەنىڭشە، اۋىستىراتىن ادام دا بولماعان سەكىلدى، - دەدى وڭعار قابدەن.
«ۇلتتىق قۇراما تاريحىنداعى ەڭ ۇزدىك ماۋسىم»
ەسەت تولەش وسى ماتچقا جەتۋ جولىنىڭ ءوزى جەتىستىك بولعانىن ايتادى.
- قۇرامانىڭ وسى ىرىكتەۋدەگى ويىنىنا 5 ۇپايلىق شكالامەن 5 دەگەن باعا بەرۋگە بولادى. سوڭعى ءبىر ماتچ ءۇشىن بۇعان دەيىنگى جەتىستىكتەردى سىزىپ تاستاۋعا بولمايدى. قانشا دەگەنمەن، ىرىكتەۋدىڭ باسىندا ءبىز ءۇشىنشى ورىن الامىز دەسەك، ءبارى قۋانا كەلىسەر ەدى. ەموتسيا، قۋانىش، كامبەكتەر — بىلتىردان بەرى بارشا قازاقستاندىققا ەرەكشە كوڭىل-كۇي سىيلادى. ءار ماتچتا انشلاگ، سوڭعى مينۋتتا گول سوعۋ ءداستۇرىن قالىپتاستىردى. سوندىقتان ءدال قازىر ءبىزدىڭ جىگىتتەرگە تەك قولداۋ ءبىلدىرۋ كەرەك، - دەيدى ەسەت تولەش.
وڭعار قابدەن دە قازاقستان قۇراماسى وسى ماۋسىمدا ءسوزسىز ۇزدىك ويىن كورسەتتى دەپ سانايدى.
- بۇل جانكۇيەرلەردىڭ قولداۋىنان-اق ءبىلىنىپ تۇردى. بۇرىن ادام بارمايتىن ۇلتتىق قۇرامانىڭ ويىندارىنا بيلەت تابىلماي قالدى. جىگىتتەر بارىن سالدى جانە بۇكىل حالىق ولارعا ريزا. ەۋروپانىڭ مىقتى-مىقتى قۇرامالارىمەن تايتالاسۋ وڭاي دۇنيە ەمەس. فينليانديا، دانيا سىندى قۇرامالاردىڭ ءوز الاڭدارىندا جەڭدىك. كەشەگى سلوۆەنيانىڭ وزىمەن تەكەتىرەسىپ بارىپ، ارەڭ جەڭىلدىك. وسى جىلى قازاقستان ۇلتتىق قۇراماسى ءوز تاريحىنداعى ەڭ ۇزدىك ماۋسىمىن وتكىزدى. الداعى ۋاقىتتا دا جاقسى جاڭالىقتارمەن قۋانتادى دەپ سەنەمىز. جالپى ويىندارىنا 5+ دەگەن باعا بەرەتىن ەدىم. ويتكەنى قازىرگى ۇلتتىق قۇرامانىڭ ويىندارىنا شەتەلدىك، ەۋروپالىق سكاۋتتار كەلىپ قاتىساتىن دەڭگەيگە جەتتىك. كەشەگى نۇرالى ءالىپ، رامازان ورازوۆ، يسلام چەسنوكوۆ، ماكسيم سامورودوۆتاردى سكاۋتتار باقىلاپ وتىردى. ياعني، وسى ماۋسىمداعى ويىن ەرەن ەڭبەكتىڭ، كەرەمەت اۋىزبىرشىلىكتىڭ ناتيجەسى بولدى. ىرىكتەۋ تۋرنيرىن 18 ۇپايمەن اياقتادى. باسقا توپتاعى كوماندالار 14-15 ۇپايمەن توپتان شىعىپ كەتىپ جاتتى، - دەدى وڭعار قابدەن.
“سلوۆەنياعا جاقتاستى دەپ ايتا المايمىز”
سلوۆەنيانىڭ استاناسى ليۋبليانا قالاسىندا وتكەن ويىندا الەم چەمپيوناتىنىڭ فينالىندا ارگەنتينا مەن فرانتسيا ماتچىندا قىزمەت ەتكەن شيمون مارچينياك تورەشى بولدى. ويىن بارىسىندا 5 سارى قاعاز كورسەتىلىپ، ءبىر پەنالتي تىركەلدى. قوسا كەتەر بولساق، اتالمىش ويىنعا تورەلىك ەتۋدى مارچينياكقا تاپسىرۋ ۋەفا پرەزيدەنتى، سلوۆەنيالىق الەكساندر چەفەريننىڭ شەشىمى بولدى دەسەدى. چەفەرين 2016 جىلدان بەرى پرەزيدەنتتىك قىزمەت اتقارىپ كەلەدى.
مارچينياكتىڭ چەفەريننىڭ شاقىرتۋىمەن بايلانىسى بار-جوقتىعىنا قاتىستى جۋرناليست، فۋتبول ساراپشىسى ەسەت تولەش وسىلايشا پىكىر ءبىلدىردى.
- شيمون مارچينياك – تاجىريبەلى تورەشى. قانشا دەگەنمەن، كەيىنگى ءبىر جىلدا الەم چەمپيوناتى مەن چەمپيوندار ليگاسىنىڭ فينالىندا قازىلىق ەتكەن. كەشە تاعى ءبىر فينالدا تورەلىك ەتتى دەۋگە بولادى. مارچينياك سلوۆەنيالىق ەمەس، بۇل جەرگە الەكساندر چەفەريندى قوسىپ، قانداي دا ءبىر قاستاندىق تەورياسىن ويلاۋدىڭ كەرەگى جوق دەپ سانايمىن. مارچينياك ءاربىر ميني-فولعا ىسقىرىق شالا بەرگەنى بولماسا، سلوۆەنياعا جاقتاستى دەپ ايتا المايمىز. ءبىزدىڭ قاقپاعا بەلگىلەنگەن پەنالتي دە ورىندى، يان ۆوروگوۆسكي ويىن ءتارتىبىن بۇزعانى راس. بۇل ءبىزدىڭ قۇرامانىڭ قاتەلىگى، - دەدى ول.
وسى جايتقا قاتىستى جۋرناليست وڭعار قابدەن دە ويىن ايتتى:
- سلوۆەنيامەن بولعان ويىن وتە ماڭىزدى ماتچتاردىڭ ءبىرى بولعاندىقتان وعان مارچينياك سەكىلدى وتە بىلىكتى، تاجىريبەلى تورەشىنىڭ شاقىرتىلۋى ورىندى. مارچينياك ەشقانداي قاتەلىك جىبەرگەن جوق. وتە تاماشا قازىلىق ەتتى. پەنالتيگە كەلەتىن بولساق، بۇل - يان ۆوروگوۆسكيدىڭ تازا قاتەلىگى. اۋتقا جىبەرۋدىڭ ورنىنا دوپتىڭ قاسىندا وبەكتەپ، سولاقايمەن تەبەمىن دەپ قارسىلاستىڭ اياعىنان تەپتى، - دەدى ول.
دينا ليتپين،
«ادىرنا» ۇلتتىق قۇراماسى
