الاياقتاردىڭ ارباۋىنا تۇسكەن جانداردىڭ قاراسى ازايار ەمەس. عالامتورداعى سان مىڭداعان جارناما ساناڭدى ارباپ، جانارىڭدى جاۋلايتىنى انىق. بۇگىنگى كۇنى ينتەرنەت-الاياقتاردىڭ قۇربانى الماتى قالاسىندا دا كۇرت وسكەن، دەپ جازدى «ادىرنا» ءتىلشىسى Azattyq Ruhy. سايتىنا سىلتەمە جاساپ.
جىل باسىنان بەرى قالالىق ساۋدا جانە تۇتىنۋشىلاردىڭ قۇقىقتارىن قورعاۋ دەپارتامەنتىنە 3500-دەن استام ءوتىنىش كەلىپ تۇسكەن. جاۋاپتى ورگان بەرگەن مالىمەتتەرگە سۇيەنسەك، كاسىپكەرلەرگە قاتىستى جوسپاردان تىس تەكسەرۋلەر جۇرگىزىلدى جانە سايكەسىنشە 120 اكىمشىلىك حاتتاما جاسالعان. ال تۇتىنۋشىلارعا 90 ملن تەڭگەدەن استام قاراجات قايتارىلدى.
«بۇگىنگى تاڭدا تۇتىنۋشىلار قۇقىعىن قورعاۋ سالاسىندا كوپتەگەن شاعىم كەلىپ تۇسۋدە. كوبىنەسە تۇتىنۋشىلاردىڭ قۇقىعى ەلەكتروندىق ساۋدا سالاسىندا بۇزىلادى. بۇل رەتتە جوسىقسىز كاسىپكەرلەر تاراپىنان الاياقتىق فاكتىلەرى بار. سونىمەن قاتار ازاماتتار «تۇتىنۋشىلاردىڭ قۇقىقتارىن قورعاۋ تۋرالى» قازاقستان رەسپۋبليكاسى زاڭىنىڭ نورمالارىمەن جەتكىلىكتى تۇردە تانىس ەمەس، بۇل ولاردىڭ كاسىپكەرلەر تاراپىنان زاڭدى قۇقىعى مەن مۇددەسىنىڭ بۇزىلۋىنا الىپ كەلەدى»، - دەدى الماتى قالاسى بويىنشا ساۋدا جانە تۇتىنۋشىلاردىڭ قۇقىقتارىن قورعاۋ دەپارتامەنتى باسشىسىنىڭ ورىنباسارى نۇرلىبەك بيمۋرزاەۆ.
ازاماتتاردى قورعاۋ ماقساتىندا ساۋدا جانە ينتەگراتسيا مينيسترلىگى مەن اۋماقتىق ساۋدا جانە تۇتىنۋشىلاردىڭ قۇقىعىن قورعاۋ دەپارتامەنتتەرى ءوز كەزەگىندە تۇراقتى نەگىزدە كونسۋلتاتيۆتىك-اعارتۋ جۇمىستارىن جۇرگىزەتىنىن ايتىپ ءوتتى.
سونداي-اق الماتى قالاسىنىڭ دەپارتامەنتى قوعامدىق بىرلەستىكتەردىڭ قاتىسۋىمەن اشىق ەسىك كۇندەرىن، ءوز قۇقىعى مەن زاڭدى مۇددەسىن قورعاۋ ماسەلەلەرىندە تۇتىنۋشىنىڭ قۇقىقتىق ساۋاتتىلىعىن ارتتىرۋ ءۇشىن ازاماتتاردى قابىلداۋدى تۇراقتى نەگىزدە وتكىزىپ كەلەدى.
«كاسىپكەرلەر ءۇشىن ەلەكتروندىق ساۋدانىڭ الەۋەتى زور، ويتكەنى ءبىز قارقىندى دامىپ كەلە جاتقان تەحنولوگيالار كەزىندە ءومىر ءسۇرىپ جاتىرمىز جانە قولما-قول اقشاسىز ەسەپ ايىرىسۋدى پايدالاناتىن تۇتىنۋشىلار سانى كۇن سايىن ارتىپ كەلەدى. ارتىقشىلىقتارى رەتىندە شاعىن جانە ورتا بيزنەستى دامىتۋ، جاڭا يننوۆاتسيالىق جوبالاردى اشۋ، سونداي-اق بۇرىننان بار كومپانيالاردى جاڭعىرتۋ، كولەڭكەلى اينالىمدى قىسقارتۋ، حالىق پەن كاسىپكەرلىكتىڭ قۇقىقتىق جانە تسيفرلىق ساۋاتتىلىعىن جاقسارتۋدى اتاپ وتكەن دۇرىس»، - دەدى ن. بيمۋرزاەۆ.
تۇتىنۋشىلاردىڭ جوسىقسىز كاسىپكەرلەردەن الدانۋى ازايماي وتىر. پوشتا ارقىلى تۇتىنۋشى تاپسىرىس بەرگەن ءونىم مۇلدەم كەلمەيدى نەمەسە ساپاسى جارنامادا، ينتەرنەت-سايتتا كورسەتىلگەن ونىممەن سايكەسپەيدى.
الاياقتىقتىڭ ەڭ كوپ تارالعان ءتۇرى – سايتتار مەن الەۋمەتتىك جەلىلەردەگى جارنامالار. اۆتوكولىك اكسەسسۋارلارىن، سمارتفوندار مەن باسقا دا جابدىقتاردى، كيىم مەن اياق كيىمدى، تاپسىرىس بويىنشا جيھاز ساتىپ الۋشىلار ينتەرنەت-الاياقتارعا ءجيى كەزدەسەدى. سپيكەر سونىمەن قاتار الەۋمەتتىك جەلى نە ينتەرنەت-دۇكەن بولسىن، الاياقتارعا تاپ بولۋ مۇمكىندىگى بىردەي دەپ اتاپ ءوتتى.
«الاياقتار ءوز قۇرباندارىن قالاي تارتادى؟ ەڭ الدىمەن، نەگىزسىز تومەن باعامەن الدايدى. تاۋارلارعا تاپسىرىس بەرۋ كەزىندە كوبىنەسە جەدەل تولەم تەرمينالىمەن بەلگىلى ءبىر ۆيرتۋالدى اميانعا اقشا سالۋ ارقىلى الدىن الا تولەم جاساۋدى سۇرايدى. ارى قاراي دۇكەن بىرنەشە كۇن بويى سىلتاۋ ايتىپ، سىزگە تاۋاردى جەدەل جەتكىزۋگە ۋادە بەرەدى، سودان كەيىن ءىز-ءتۇزسىز جوعالادى نەمەسە ساپاسىز تاۋار جىبەرەدى. الدىن الا تولەنگەن ءونىمدى ساتىپ الار كەزدە، ەستە ۇستايتىن نارسە – سەنىمدى ينتەرنەت-دۇكەندەر سىزدەن ۆيرتۋالدى اميانعا نەمەسە ۇيالى تەلەفون شوتىنا اقشا اۋدارۋدى سۇرامايدى. ينتەرنەت جەلىسىنەن دۇكەن تۋرالى اقپاراتتى ىزدەڭىز، ونىڭ نارىقتا قانشا ۋاقىت بولعانىن تەكسەرىڭىز. ەگەر ءسىز ءىرى دۇكەندەر جەلىسى نە ءوزىڭىز بىلەتىن كومپانيانىڭ سايتى ارقىلى تاپسىرىس بەرمەك بولساڭىز، براۋزەردىڭ مەكەنجاي جولاعىندا رەسۋرستىڭ مەكەنجايىن دۇرىس جازعانىڭىزعا كوز جەتكىزىڭىز»، - دەپ كەڭەس بەردى ن. بيمۋرزاەۆ.
سونداي-اق تاۋار ساتىپ الماس بۇرىن، دۇكەن اكىمشىلىگىنەن زاڭدى تۇلعا تۋرالى دەرەكتەردى سۇراتىپ، الىنعان اقپاراتتى سالىق ورگاندارىنىڭ جالپىعا قولجەتىمدى دەرەكقورلارى مەن زاڭدى تۇلعالاردىڭ ءتىزىمىن پايدالانىپ تەكسەرۋ قاجەت.
«ونلاين ساۋدا جاساماس بۇرىن، باسقا ساتىپ الۋشىلاردىڭ پىكىرلەرىمەن تانىسىڭىز. دەگەنمەن كەي قىلمىسكەر قوسىمشا ەسەپتىك جازبالاردى قولدانا وتىرىپ، وزدەرى تۋرالى وڭ پىكىرلەر قالدىرا الاتىنىن ۇمىتپاعان ءجون. ينتەرنەت جەلىسىن پايدالانىپ ىزدەڭىز. ىزدەۋ فورماسىنا ساتۋشىنىڭ تەلەفون ءنومىرىن نەمەسە جەلىلىك بۇركەنشىك اتىن ەنگىزۋ ارقىلى، بۇل دەرەكتەردىڭ قولما-قول اقشانى ۇرلاۋ جانە ساتىپ الۋشىلاردى الداۋ ماقساتىندا پايدالانىلعانىن انىقتاۋعا دا بولادى»، - دەپ اتاپ ءوتتى سپيكەر.
سونىمەن قاتار ساتىپ الۋشىلار ءاردايىم تاۋاردىڭ قۇنىنا نازار اۋدارۋى كەرەك، ەگەر باعا نارىقتىق باعادان ەداۋىر تومەن بولسا، وندا بۇل كۇدىك تۋدىرۋى كەرەك.«زاڭنىڭ 24-بابىنا سايكەس ساتۋشىنىڭ قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ سالىق زاڭناماسىندا كوزدەلگەن تارتىپپەن باقىلاۋ-كاسسا ماشينالارىنىڭ بولۋى، سونداي-اق باقىلاۋ-كاسسا ماشينالارىنىڭ ورنالاسقان جەرىندە قازاق جانە ورىس تىلدەرىندە اقپارات ورنالاستىرۋعا مىندەتتى. فيسكالدىق چەك ۇسىنىلماعان جاعدايدا تۇتىنۋشى مەملەكەتتىك كىرىستەر ورگاندارىنا جۇگىنۋگە قۇقىلى. ايتا كەتۋ كەرەك، تۇتىنۋشى تاۋاردى ءوز ەركىمەن تاڭدايدى جانە ساتىپ الۋدى جۇزەگە اسىرادى، سوندىقتان ساتۋشىنىڭ دەرەكتەمەلەرى مەن بايلانىس دەرەكتەرىن انىقتاۋ جاۋاپكەرشىلىگى تۇتىنۋشىنىڭ وزىنە جۇكتەلەدى. تۇتىنۋشىلاردىڭ قۇقىقتارىن قورعاۋ سالاسىنداعى ۋاكىلەتتى ورگان ەلەكتروندىق ساۋداعا جوسىقسىز قاتىسۋشىلارىن ىزدەستىرۋ ءىس-شارالارىن جۇرگىزبەيدى. الاياقتىق جانە تۇتىنۋشىلاردى الداۋ فاكتىلەرى بويىنشا ينتەرنەت-الاياقتارىن ىزدەستىرۋ ءىس-شارالارىن ىشكى ىستەر ورگاندارى قارايدى»، - دەپ ەسكە سالدى.
الماتى قالاسى ساۋدا جانە تۇتىنۋشىلاردىڭ قۇقىقتارىن قورعاۋ دەپارتامەنتىنىڭ قىزمەتكەرلەرى «جەدەل جەلى» ارقىلى جانە ازاماتتاردى جەكە قابىلداۋ كەزىندە تۇتىنۋشىلارعا ساتۋشىعا قاتىستى ارى قاراي ارەكەت ەتۋ، ولاردىڭ زاڭدى مۇددەلەرى مەن بۇزىلعان قۇقىقتارىن قورعاۋ جولدارى تۋرالى كەڭەس بەرەدى.
مەملەكەتتىك ورگانعا ءوتىنىشتى e-Otinish بىرىڭعاي اقپاراتتىق پلاتفورماسى، Egov.kz ەلەكتروندىق ۇكىمەت پورتالى ارقىلى جىبەرۋگە بولادى، نەمەسە 8 (727) 392-21-83 جەدەل جەلىسى بويىنشا قوڭىراۋ شالۋعا، سونداي-اق تۇتىنۋشىلار الماتى قالاسى تۇتىنۋشىلاردىڭ قۇقىقتارىن قورعاۋ جونىندەگى قوعامدىق بىرلەستىكتەرگە كومەك پەن كەڭەس الۋعا قۇقىلى.
