Alaıaqtardyń arbaýyna túsken jandardyń qarasy azaıar emes. Ǵalamtordaǵy san myńdaǵan jarnama sanańdy arbap, janaryńdy jaýlaıtyny anyq. Búgingi kúni ınternet-alaıaqtardyń qurbany Almaty qalasynda da kúrt ósken, dep jazdy «Adyrna» tilshisi Azattyq Ruhy. saıtyna silteme jasap.
Jyl basynan beri qalalyq saýda jáne tutynýshylardyń quqyqtaryn qorǵaý Departamentine 3500-den astam ótinish kelip túsken. Jaýapty organ bergen málimetterge súıensek, Kásipkerlerge qatysty jospardan tys tekserýler júrgizildi jáne sáıkesinshe 120 ákimshilik hattama jasalǵan. Al tutynýshylarǵa 90 mln teńgeden astam qarajat qaıtaryldy.
«Búgingi tańda tutynýshylar quqyǵyn qorǵaý salasynda kóptegen shaǵym kelip túsýde. Kóbinese tutynýshylardyń quqyǵy elektrondyq saýda salasynda buzylady. Bul rette josyqsyz kásipkerler tarapynan alaıaqtyq faktileri bar. Sonymen qatar azamattar «Tutynýshylardyń quqyqtaryn qorǵaý týraly» Qazaqstan Respýblıkasy Zańynyń normalarymen jetkilikti túrde tanys emes, bul olardyń kásipkerler tarapynan zańdy quqyǵy men múddesiniń buzylýyna alyp keledi», - dedi Almaty qalasy boıynsha Saýda jáne tutynýshylardyń quqyqtaryn qorǵaý departamenti basshysynyń orynbasary Nurlybek Bımýrzaev.
Azamattardy qorǵaý maqsatynda Saýda jáne ıntegraııa mınıstrligi men aýmaqtyq saýda jáne tutynýshylardyń quqyǵyn qorǵaý departamentteri óz kezeginde turaqty negizde konsýltatıvtik-aǵartý jumystaryn júrgizetinin aıtyp ótti.
Sondaı-aq Almaty qalasynyń departamenti qoǵamdyq birlestikterdiń qatysýymen ashyq esik kúnderin, óz quqyǵy men zańdy múddesin qorǵaý máselelerinde tutynýshynyń quqyqtyq saýattylyǵyn arttyrý úshin azamattardy qabyldaýdy turaqty negizde ótkizip keledi.
«Kásipkerler úshin elektrondyq saýdanyń áleýeti zor, óıtkeni biz qarqyndy damyp kele jatqan tehnologııalar kezinde ómir súrip jatyrmyz jáne qolma-qol aqshasyz esep aıyrysýdy paıdalanatyn tutynýshylar sany kún saıyn artyp keledi. Artyqshylyqtary retinde shaǵyn jáne orta bıznesti damytý, jańa ınnovaııalyq jobalardy ashý, sondaı-aq burynnan bar kompanııalardy jańǵyrtý, kóleńkeli aınalymdy qysqartý, halyq pen kásipkerliktiń quqyqtyq jáne ıfrlyq saýattylyǵyn jaqsartýdy atap ótken durys», - dedi N. Bımýrzaev.
Tutynýshylardyń josyqsyz kásipkerlerden aldanýy azaımaı otyr. Poshta arqyly tutynýshy tapsyrys bergen ónim múldem kelmeıdi nemese sapasy jarnamada, ınternet-saıtta kórsetilgen ónimmen sáıkespeıdi.
Alaıaqtyqtyń eń kóp taralǵan túri – saıttar men áleýmettik jelilerdegi jarnamalar. Avtokólik aksessýarlaryn, smartfondar men basqa da jabdyqtardy, kıim men aıaq kıimdi, tapsyrys boıynsha jıhaz satyp alýshylar ınternet-alaıaqtarǵa jıi kezdesedi. Spıker sonymen qatar áleýmettik jeli ne ınternet-dúken bolsyn, alaıaqtarǵa tap bolý múmkindigi birdeı dep atap ótti.
«Alaıaqtar óz qurbandaryn qalaı tartady? Eń aldymen, negizsiz tómen baǵamen aldaıdy. Taýarlarǵa tapsyrys berý kezinde kóbinese jedel tólem termınalymen belgili bir vırtýaldy ámııanǵa aqsha salý arqyly aldyn ala tólem jasaýdy suraıdy. Ary qaraı dúken birneshe kún boıy syltaý aıtyp, sizge taýardy jedel jetkizýge ýáde beredi, sodan keıin iz-túzsiz joǵalady nemese sapasyz taýar jiberedi. Aldyn ala tólengen ónimdi satyp alar kezde, este ustaıtyn nárse – senimdi ınternet-dúkender sizden vırtýaldy ámııanǵa nemese uıaly telefon shotyna aqsha aýdarýdy suramaıdy. Internet jelisinen dúken týraly aqparatty izdeńiz, onyń naryqta qansha ýaqyt bolǵanyn tekserińiz. Eger siz iri dúkender jelisi ne ózińiz biletin kompanııanyń saıty arqyly tapsyrys bermek bolsańyz, braýzerdiń mekenjaı jolaǵynda resýrstyń mekenjaıyn durys jazǵanyńyzǵa kóz jetkizińiz», - dep keńes berdi N. Bımýrzaev.
Sondaı-aq taýar satyp almas buryn, dúken ákimshiliginen zańdy tulǵa týraly derekterdi suratyp, alynǵan aqparatty salyq organdarynyń jalpyǵa qoljetimdi derekqorlary men zańdy tulǵalardyń tizimin paıdalanyp tekserý qajet.
«Onlaın saýda jasamas buryn, basqa satyp alýshylardyń pikirlerimen tanysyńyz. Degenmen keı qylmysker qosymsha eseptik jazbalardy qoldana otyryp, ózderi týraly oń pikirler qaldyra alatynyn umytpaǵan jón. Internet jelisin paıdalanyp izdeńiz. Izdeý formasyna satýshynyń telefon nómirin nemese jelilik búrkenshik atyn engizý arqyly, bul derekterdiń qolma-qol aqshany urlaý jáne satyp alýshylardy aldaý maqsatynda paıdalanylǵanyn anyqtaýǵa da bolady», - dep atap ótti spıker.
Sonymen qatar satyp alýshylar árdaıym taýardyń qunyna nazar aýdarýy kerek, eger baǵa naryqtyq baǵadan edáýir tómen bolsa, onda bul kúdik týdyrýy kerek.«Zańnyń 24-babyna sáıkes satýshynyń Qazaqstan Respýblıkasynyń salyq zańnamasynda kózdelgen tártippen baqylaý-kassa mashınalarynyń bolýy, sondaı-aq baqylaý-kassa mashınalarynyń ornalasqan jerinde qazaq jáne orys tilderinde aqparat ornalastyrýǵa mindetti. Fıskaldyq chek usynylmaǵan jaǵdaıda tutynýshy memlekettik kirister organdaryna júginýge quqyly. Aıta ketý kerek, tutynýshy taýardy óz erkimen tańdaıdy jáne satyp alýdy júzege asyrady, sondyqtan satýshynyń derektemeleri men baılanys derekterin anyqtaý jaýapkershiligi tutynýshynyń ózine júkteledi. Tutynýshylardyń quqyqtaryn qorǵaý salasyndaǵy ýákiletti organ elektrondyq saýdaǵa josyqsyz qatysýshylaryn izdestirý is-sharalaryn júrgizbeıdi. Alaıaqtyq jáne tutynýshylardy aldaý faktileri boıynsha ınternet-alaıaqtaryn izdestirý is-sharalaryn ishki ister organdary qaraıdy», - dep eske saldy.
Almaty qalasy Saýda jáne tutynýshylardyń quqyqtaryn qorǵaý departamentiniń qyzmetkerleri «jedel jeli» arqyly jáne azamattardy jeke qabyldaý kezinde tutynýshylarǵa satýshyǵa qatysty ary qaraı áreket etý, olardyń zańdy múddeleri men buzylǵan quqyqtaryn qorǵaý joldary týraly keńes beredi.
Memlekettik organǵa ótinishti e-Otinish biryńǵaı aqparattyq platformasy, Egov.kz elektrondyq úkimet portaly arqyly jiberýge bolady, nemese 8 (727) 392-21-83 jedel jelisi boıynsha qońyraý shalýǵa, sondaı-aq tutynýshylar Almaty qalasy tutynýshylardyń quqyqtaryn qorǵaý jónindegi qoǵamdyq birlestikterge kómek pen keńes alýǵa quqyly.
