دۇيسەنالى الىماقىن: «قارا جورعا» قازاقتىكى ەكەن. الامپيەۆتىڭ سۋرەتتى جازباسى - تاعى ءبىر تاريحي دەرەك...

2250
Adyrna.kz Telegram
اقش استاناسىنداعى دجوردج ۆاشينگتون ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ زەرتتەۋشىلەرگە ارنالعان كىتاپحاناسىن ارالاپ ءجۇرىپ، قازاقستان تۋرالى جازىلعان ءبىر كىتاپقا كوزىم ءتۇستى. اتاۋى اعىلشىن تىلىندە «Soviet Kazakhstan»، قازاقشالاساق «سوۆەتتىك قازاقستان» دەپ اتالادى.
1958 جىلى ماسكەۋدەگى شەت تىلدەرى باسپاسىنان جارىق كورگەن بۇل كىتاپتى پ.الامپيەۆ اتتى ورىس عالىمى جازىپتى. ول نەگىزىنەن ەكونوميكالىق گەوگرافيانىڭ، قازاقستاننىڭ ەكونو­ميكالىق گەوگرافياسىنىڭ، حالىقارالىق سوتسياليستىك ەڭبەك ءبولىنىسىنىڭ جالپى ماسەلەلەرىنە ارنالعان زەرتتەۋلەر جاساعان ساناۋلى عالىمداردىڭ ءبىرى ەكەنىن دە بىلدىك. ءبىزدى قىزىقتىرعانى ونىڭ قازاقستانعا قاتىستى كىتابى بولدى. ون بەس تاراۋدان تۇراتىن بۇل ەڭبەك تۇتاسىمەن كەڭەستىك كەزەڭدەگى قازاقستاننىڭ ەكونوميكالىق، وندىرىستىك، ايماقتىق بولىنىسىنە ارنالىپتى. ءتىپتى الامپيەۆ پاتشا ۇكىمەتىنىڭ كەزىندە قازاقتاردى «قىرعىزدار» دەپ جاڭساق اتاعانىن دا جاسىرماي العا تارتادى.
اتالعان ەڭبەكتىڭ 111-بەتىندە: «فرانتسۋز ءجۋرناليسى ميچەل دەبوننە قازاقتارمەن كەزدەسكەن سوڭ، بۇلار وتە ساۋاتتى، مادەنيەتتى، اقىلدى، قوناقجاي، سىپايى حالىق ەكەن» دەپ اسەرلەنگەنىن تىلگە تيەك ەتەدى. شوقان ءۋاليحانوۆ تۋرالى ايتا كەلە، 1955 جىلى 1172 قازاق كۇللى رەسپۋبليكا بويىنشا عىلىمنىڭ ءار سالاسىندا ەڭبەك ەتىپ جۇرگەنىن جازادى. زەرتتەۋ كىتابىنىڭ 137-بەتىندەگى ءبىر سۋرەت ءبىزدى بەيجاي قالدىرمادى. سۋرەتتە اتقا مىنگەن قازاق جىگىتىنە باسىندا ۇكىلى تاقياسى بار، قوس بۇرىمىن ورگەن، ۇستىنە قازاقى ويۋلى كويلەك كيگەن قازاق قىزى قىمىز ۇسىنىپ تۇر. اۆتور بۇل سۋرەتتىڭ تۇسىندىرمەسىندە: «قازاق مەملەكەتتىك ءان-بي ءانسامبلى «قارا جورعا» بيىنەن كورىنىس قويۋدا» دەپ جازىپتى.

1958 جىلى ماسكەۋدە جارىق كورگەن كىتاپقا «قارا جورعا» ءبيى تۋرالى سۋرەت جايدان-جاي ەنبەيتىنى انىق. ءار جازباسىنا لۋپامەن ءۇڭىلىپ، ەكى ولشەپ، ءبىر پىشەتىن ورىس عالىمى دا بۇل دەرەكتى زەرتتەۋ كىتا­بىنا تەگىن قوسپاسا كەرەك. ەندىگى ماسەلە پەتر الامپيەۆتىڭ بۇل كىتابىنداعى «قارا جورعا» تۋرالى سۋرەتتى جازباسىن وسى بي حاقىنداعى تاعى ءبىر ماڭىزدى تاريحي دەرەك دەپ قابىلداۋ بولماق.

 

 

پىكىرلەر