تىنىشتىقبەك ابدىكاكىمۇلى. ەسىڭدە مە، شاعاناي، قاراۋىلدا

2108
Adyrna.kz Telegram

باقىت قوشى

ەسىڭدە مە، شاعاناي،
قاراۋىلدا،
ءۇشىنشى رەت ەكەۋمىز كەزىككەندە،
شىڭعىستاۋ دا ناجاعايلى بۇلت وراندى!
قۇلپىرادى سولايشا مىي عانا اڭقىپ!
راديوتوراپ ءۇيى الدى – گۇل، توراڭعى...
ءسوز سويلەۋگە قاقىسىز ءتىل قاراڭعى!..

سوندا،
جاڭبىرستان الاپات كۇركىرەگەن!
تورعايكوزدى تامشىلار دۇركىرەگەن!..
جاپىراقتارىندا قۇبىلىپ جاسىل ۋاقىت،
ءبىزدى قۇشىپ جايقالدى-اۋ شىركىن ەمەن!..
سوندا،
ءۇر قىزىنىكىندەي قىزارىپ اراي-ءتۇرىڭ،
ۇلگەردىڭ بە مەڭگەرىپ توعاي ءتىلىن!..
مەن دە سوندا بايقاعام،
قارا جەردىڭ
بۇلتتارعا دا ادامشا قارايتىنىن!
عايىپ بولىپ قۋ تىرلىك-مىستانستان،
كەلگەن قوناق سەكىلدى ەك ءبىز عارىشتان!..
ءون-بويىمىزدان الاۋلاپ مىڭ سان سەزىم!..
الاۋىنان دا سيقىرلى قۇستار ۇشقان!..
سوندا...
كەلىسپەي-اق كەزدەسكەنىمىز – جۇمباقتىلىق.
مەندە – ءور مىنەز، وزىڭدە – بۇلعاق قىلىق.
العاندايمىز وتكىزىپ ءبىر عۇمىردى،
كەمپىرقوساق مۋزىكاسىن تىڭداپ تۇرىپ!
سوندا،
ءىڭىر قىزىلىن قاۋلاتىپ كۇن قۇزداردان،
تۇنگى ارمانعا ۇلاسقان كۇندىزگى ارمان.
سەن ەكەۋمىز بەت العان قول ۇستاسىپ
قارا جولدىڭ ۇشىندا جۇلدىز جانعان!
سوندا،
سامال سويلەپ شىڭعىستاۋ توبىلعىلى،
عاشىقتىقپەن ولشەندى-اۋ ءومىر قۇنى...
باقىت قوشى – جاپ-جارىق!..
سونى ۇقتىق ءبىز،
اي نۇرىنان دا ءبۇر اتىپ كوڭىل گۇلى!..
سوندا،
كەزدەسپەي دە قالۋىمىز مۇمكىن ەدى.

بۇگىن تاعى كۇن عاجاپ كۇركىرەدى...

***

قايران، اداسقاق-اڭعال قازاعىم،
سەن مەنى قايىرلى قارا جەرىمدەي الپەشتە،
قارا تىرناعىما دەيىن جۇپار گۇلدەسىن!
سولاي ءومىر سۇرەيىك، سۇرگەسىن!

سەن اسپانداي باۋرا جانىمدى،
اڭقىعان ارماندارىڭا ۇشقان كوكۇل - مەن.
ارداقتاساڭ، الاپات جاسىنداي قۇش مەنى!
ءولىپ تە كەتسەم وكىنبەن!

ال، مەن سەنى ونسىز دا ولەردەي سۇيەمىن،
كۇپىنشەك جۇلدىزدى كۇدىكتەرىڭ سىپساڭداپ،
قارا ءتانىمدى اباقتىڭا جازىقسىز تىقساڭ دا.
قاڭعىرىپ كەتسە دە قايعىما ار.
ەشقاشان سونبەيدى، ساعان دەگەن قاپەرىم ويقۇمار.
تاڭىردەن تۇسكەن سوندايلىق جارعى بار.

مەن سەنى سۇيەمىن،
اقىرا شىعىپ پاتشاڭ دا،
اتا جاۋىڭا قۇل عىپ ساتساڭ دا.
ءتىپتى، قاق ماڭدايدان اتساڭ دا، كارلەنىپ.
ولەڭ-ءسوز بەن ولەڭ-ءشوپ لاۋلاعان توپىراعىڭا جەرلەنىپ،
ءوزىڭ ءۇشىن ءومىر سۇرە بەرەمىن مەن، وكپەلەپ ساعان جاتسام دا.

قايران، اداسقاق-اڭعال قازاعىم...

***

شىركىن-اي، شەكسىز بولسا عۇمىر دەگەن!..
كوكشىل كەش، كوبەلەكتەر كۇبىرلەگەن.
وزىڭە جازار حاتتى باستاي الماي،
وتىرمىن يەك سۇيەپ ىڭىرگە مەن.

كەلەر ءتۇن – قالىڭ ساۋلە قالىڭ-قالىڭ.
كەيىمە، تەك وزىمە ءمالىم ءحالىم.
اتتەڭ-اي، ەستىپ كورسەڭ، ءار سەكۋندتىڭ
مەندەگى جالعىزدىقتا جارىلعانىن!..

بىلمەيمىن، مەن بايعۇستى «اعالاۋىڭ» –
جاسىرىن جاس مولشەرىن شامالاۋىڭ؟..
سەنىكى دۇرىس تا عوي.
ءتۇسىن، بىراق،
سەنىڭ سول «دۇرىستىعىڭ» – ماعان اۋىر.

باق پەن سور ... بار جۇرەككە قۇزىرى – ءبىر،
مەڭگەرىپ ۇلگەرسەك قوي ءبىز ءىلىمىن.
«سەن!» دەگەن، «سەنەم!» دەگەن سەكەمشىلدەۋ
سەندەلگەن ساعىنىشتىڭ قىزىرىمىن!

كوپ بولدى، كورگەن جوقپىن دۇرمەك بەتىن.
شىن ايتسام، ءۇمىت – قىسقا، كۇرمەتپەدى...
وزىڭە اسىقتىعىم ءۇشىن، ماعان
وزىڭە اعا بولۋ مىندەت پە ەدى؟..

تورىمىن، وي سورتاڭىن اششىلاعان.
تولعانسا سەن تۋرالى توسىن «اعاڭ»،
توقيدى كوڭىلىنە كەمپىرقوساق،
تورعايدىڭ شىرىلىنان شاشىراعان...

ساعىمسىز – شىڭعىستاۋدىڭ اتىرابى.
ساراتان سالقىنىندا جاتىر اۋىل.
سەنى ويلاپ، سوناۋ-ۋ جولدىڭ قاراسىنا
كوزىمنىڭ قاراشىعىن ماتىرامىن.

اقشامنىڭ ءار ادىمىن باسپالار ءتۇن.
اعاڭنىڭ بار تابارى – شاشتى اعارتۋ.
وكىنتىپ تاعى ءبىر كۇن ءوتىپ باراد...
و دا ءبىر – ومىردەگى كوشپەلى التىن.

وسىلاي بولعانى دا دۇرىس ماعان.
تۇسىمدە ءتۇن كورەيىن كۇمىستابان.
كۇلكىسىن ساعان ۇقساس قىز بالانىڭ
كۇرەڭوت جاپىراعى ۋىستاعان.

سالارمىن شىرقاپ قالاي «يداي-دا»-عا،
ءوزىڭدى جات وزەككە قيمايدى «اعاڭ».
جازۋلى اقشام حاتىن كوكەيدەگى،
جارقانات قاناتىمەن شيمايلاعان..

***

اتامەكەن

شىڭعىس تاۋلارىن ايتايىنشى، تاۋلارىن!..
سولار بىلەدى - دۇنيە مەن زاماننىڭ قالاي اۋنارىن.
اسپاندى تىڭداپ، شەجىرە سويلەپ جاتادى،
كيە-بۇلتتاردىڭ ءسىمىرىپ الىپ ساۋمالىن.

سول تاۋلاردىڭ ىشىندە،
جۇماقتان باستاۋ الاتىن،
باقىت ولكەسىنە اعىپ باراتىن "شىبىندى" دەگەن وزەن بار.
باقالارى دا باقا ەمەس، - قوسمەكەندى سازاندار.
مەن دۇنيەگە كەلگەن سول جەردەگى
گاۋھارتەكتى بولىپ كەلەدى ءاربىر جاسامپاز توزاڭ دا.
جاپىراعىن دا ەشكىم جاپىرا المايدى نادانشا -
سەبەبى، قاراقاتى مەن بۇلدىرگەنى دە ويلاي بىلەدى ادامشا!

جاتقا سوعامىن ونداعى ءاربىر قۇز اتىن.
كوك شىبىندارى دا كوزىمە القىزىل بال تىشاتىن.
جالاڭ تابانىمنان ءدارۋ ەگىپ ءاربىر تىكەنى،
ءاربىر قۇسى دا قاناتىمەن باسىمنان سيپاپ ۇشاتىن.

ءبارىن ايت تا، ءبىرىن ايت،
ءبورى ءيىسىن سەزسە، اڭشى بىتكەننىڭ ۇرەيدەن كوزى باعجاڭدار.
تۋعان جەرىمنىڭ كوكجالدارى-اي...
كوكجالدار...
ساپتىاياق ماڭىندا قىڭسىلاتىپ اۋىلدىڭ مىڭ ءيتىن،
كوككە قاراپ، تاڭعا دەيىن كوكتەكتىلىگىمدى ۇليتىن!...

قايران تۋعان جەر!
جاراپ تۇرۋشى ەدى-اۋ تاۋلارى - ءتاڭىر كۇمبەزىن دە تىرەۋگە.
اشكوز قوعام قاسيەتتى سول اتامەكەنىمدى دە
ساتىپ جىبەردى الاپات اشكوز بىرەۋگە.

ەندى قاراشى،
قۋ تىرلىكتىڭ ميتىڭى مەن ءيتىڭى
كوشە بويى، ءۇي ءتۇبى ۇدايى قوزدىراتىن تۇيتىگىن
مەنمەن قالانىڭ
مەن دە قوساياقتى ءبىر ءيتىمىن...

***

كوكالايىم، قۇلىنىم،
مىنا دۇنيەدە - ءارى شەكسىز، ءارى تار،
جازمىش جازۋى بويىنشا، ءبارى - ءدال.
كوكتەمگى شۋاق پەن ساعان دەگەن ساعىنىشىم
اۋاعا جۇپار دارىتار!

ولەڭ گۋلەتكەن بۇل باسىم
ويلاۋمەن دە جۇرەدى ساعىڭنىڭ سىنباسىن.
ەسىمىڭمەن الاستاپ تا وتىرادى كۇندە اسىن.
سوڭىرا سەمەيگە كەلگەنىڭدە بار عوي، كوكالاي،
ساعان
گۇلدەردەن دە اسەم قۇلپىرىستى كورسەتەم، كوبەلەكتەر كوزىندەگى!
بۇلبۇل ءۇنى مايىنىڭ دا ىشكىزەم ويلى تۇنباسىن!..

كوكالايىم سول،
مەندەگى جان – قوشىنان ايىرىلماعان كونە كۇز.
جۇرەگىممەن سەن – ەگىز!..
ەكەۋمىز سوڭىرا، كادىمگىدەي، ءشوپ الەمىنە دە ەنەمىز،
جۇلدىزقۇرتتاي جاسىلدانىپ دەنەمىز!
سوندا وينايمىز..
سوندا ويلايمىز شوپتەرشە!
اتاڭ كۇلە دە بىلەدى كەپتەرشە!..
شىركىن، مىنا قاتىگەز ءومىر جۇماقتانا كەتەر ەدى عوي،
ءبىزدىڭ بالالىعىمىزدى باسىنان كۇندە وتكەرسە!

كوكالايىم سول، قۇلىنىم،
كوكتەم تۇگىل، جاز دا كەلەر ماۋەلى.
مۇمكىن، ءبىزدى قوناققا دا شاقىرار ءداۋ ەلى،
دوس بولۋدان دامەلى!..
بىلەتىنىم –
سەن كەلسەڭ-اق، ءبىر عاجاپتى باستاپ كەتەمىز ەكەۋمىز!..
ارينە، بالمۇزداق جەپ الامىز اۋەلى!

***

كۇندە، تاڭەرتەڭ كۇننىڭ قىزىل نۇرىنا شومىلام،
اقىلىم ءىشى ابدەن جاسىلدانا شالقىعانشا ءومىر-ءان.
سونسوڭ، ۇياتى قايماقتانعان ءسۇت ىشەم. 
بەسكۇندىك يت تىرلىكتى باجايلايمىن، سوڭىنان.
سونسوڭ، بارماق شاينايمىن، وقاتارىمنىڭ جوعىنان.

قاسيەتتى جەرلەرىم قاسيەتسىزدەردەن بوس ەمەس...
دەگەنمەن، ءتاۋبا، كوكتەم سامالى – كوسەم ەس.
جادىمداعى تاڭعى قوش تاڭبالار – اڭقاۋ ەلىمە دەگەن اسقاق سالەمىم
جانە
كوكالايىمە ارنالعان كوركەم SMS.

ءار تىنىسىم – وتباسىم ءۇشىن ءبىر قۇربان.
وتانىما دا سەس ۇستەيدى قاراسۇرلانعان ءتۇر-تۇلعام.
تەك، كوڭىلىم... – ەڭ نازىك كەڭىستىك،
كەز كەلگەن كەمسەڭنەن دە دەمدە جىرتىلعان.

باق قانداي ەرتەڭگى، سور قانداي،
كورەدى مەندىك ءور ماڭداي.
جىر جازاردا، قارىنداشىمدى قۇشىرلانا ۇشتايمىن،
تىلىممەن سۇيەك جونعانداي.

اڭقىلدامايتىن ادامدارعا كورسەتكەن دالباسام –
– بولمەدەگى گۇلدەرىممەن جۇپار الماسام.
سونسوڭ، جاپ-جارىق كۇرسىنىپ الام دا قۇدايعا،
تىرلىگىمدى باستاپ كەتەم...
جان – ماساڭ...

***

مۋزا

الاش ارىستارىنىڭ شەشەسىندەي
سەمەيدىڭ
مۇڭ اڭقىعان كوشەسىندە،
قاراما-قارسى انا بەتتەن،
ءبىر ارۋدىڭ توستاعانداي كوزىن كوردىم، جۇرەگىمە قاراپ وتكەن!..
سول-اق ەكەن،
ءبىر تىلسىم قۋاتتان تەڭسەلە كەتكەندەگىم...
كوكتەمگە ءسۇيسىنىپ، بۇرشىكتەرىنەن وپكەندەگىم;
يت تىرلىكتىڭ جەتەگىنەن تارتىنا تۇرا قالىپ،
تۋعان ەلىمنىڭ كونە اندەرىنە جىلاعانىم;
جان جارىمدى باۋىرىما باسىپ ەزىلگەنىم;
نەمەرەمنىڭ كۇلكىسى ىشىندە ساتكە كوز ىلگەنىم;
قارا ولەڭىمەن قاعاز تىرىلتكەن قالامىما عانا سۇيەنگەنىم...
سوندا، ساناما سىبىرلاعان جۇپار ىيەم مەنىڭ!..
پەرىشتەلەردىڭ دە سەزىنىپ ءيىسىن كەرىم،
دۇنيەنىڭ مۋزىكالى تىنىسىن دا تۇيسىنگەنىم;
توبەكوزىمە كادىمگىدەي كورىنە - قيالداعىم مەن ارمانداعىم،
ءومىردىڭ ءمانىسىن ۇعىنا، ءاپ-ساتتە نۇرلانا قالعانداعىم!...
ءبارى-ءبارى (شىلتەندەر تىلەگى مە؟!..)
اسىققانداي مەيىرىمدى جىن ەلىنە:
ءبىر-اق رەت توڭكەرىلە قاراعان جۇرەگىمە
الگى ارۋدىڭ
جانارىندا كەتە باردى دوڭگەلەنىپ!...
مەندەي بولار - كوكجيەكتەگى كوشپەلى شۇعىلاعا ەرگەن ەلىك..

پىكىرلەر