BAQYT QOŞY
Esıŋde me, Şaǧanai,
Qarauylda,
Üşınşı ret ekeumız kezıkkende,
Şyŋǧystau da najaǧaily būlt orandy!
Qūlpyrady solaişa myi ǧana aŋqyp!
Radiotorap üiı aldy – gül, toraŋǧy...
Söz söileuge qaqysyz tıl qaraŋǧy!..
Sonda,
Jaŋbyrstan alapat kürkıregen!
Torǧaiközdı tamşylar dürkıregen!..
Japyraqtarynda qūbylyp jasyl uaqyt,
Bızdı qūşyp jaiqaldy-au şırkın emen!..
Sonda,
Ür qyzynıkındei qyzaryp arai-türıŋ,
Ülgerdıŋ be meŋgerıp toǧai tılın!..
Men de sonda baiqaǧam,
Qara Jerdıŋ
Būlttarǧa da adamşa qaraitynyn!
Ǧaiyp bolyp qu tırlık-mystanstan,
Kelgen qonaq sekıldı ek bız ǧaryştan!..
Ön-boiymyzdan alaulap myŋ san sezım!..
Alauynan da siqyrly qūstar ūşqan!..
Sonda...
Kelıspei-aq kezdeskenımız – jūmbaqtylyq.
Mende – ör mınez, özıŋde – būlǧaq qylyq.
Alǧandaimyz ötkızıp bır ǧūmyrdy,
Kempırqosaq muzykasyn tyŋdap tūryp!
Sonda,
Iŋır qyzylyn qaulatyp Kün qūzdardan,
Tüngı armanǧa ūlasqan kündızgı arman.
Sen ekeumız bet alǧan qol ūstasyp
Qara joldyŋ ūşynda jūldyz janǧan!
Sonda,
Samal söilep Şyŋǧystau tobylǧyly,
Ǧaşyqtyqpen ölşendı-au ömır qūny...
Baqyt qoşy – jap-jaryq!..
Sony ūqtyq bız,
Ai nūrynan da bür atyp köŋıl gülı!..
Sonda,
Kezdespei de qaluymyz mümkın edı.
Bügın taǧy kün ǧajap kürkıredı...
***
Qairan, adasqaq-aŋǧal Qazaǧym,
Sen menı qaiyrly Qara Jerımdei älpeşte,
Qara tyrnaǧyma deiın jūpar güldesın!
Solai ömır süreiık, sürgesın!
Sen Aspandai baura Janymdy,
Aŋqyǧan armandaryŋa ūşqan kökül - men.
Ardaqtasaŋ, alapat jasyndai qūş menı!
Ölıp te ketsem ökınben!
Al, men Senı onsyz da ölerdei süiemın,
küpınşek jūldyzdy küdıkterıŋ sypsaŋdap,
qara tänımdı abaqtyŋa jazyqsyz tyqsaŋ da.
Qaŋǧyryp ketse de qaiǧyma Ar.
Eşqaşan sönbeidı, Saǧan degen qaperım oiqūmar.
Täŋırden tüsken sondailyq jarǧy bar.
Men Senı süiemın,
Aqyra şyǧyp patşaŋ da,
Ata Jauyŋa qūl ǧyp satsaŋ da.
Tıptı, qaq maŋdaidan atsaŋ da, kärlenıp.
Öleŋ-Söz ben öleŋ-şöp laulaǧan topyraǧyŋa jerlenıp,
Özıŋ üşın ömır süre beremın men, ökpelep Saǧan jatsam da.
Qairan, adasqaq-aŋǧal Qazaǧym...
***
Şırkın-ai, şeksız bolsa ǧūmyr degen!..
kökşıl keş, köbelekter kübırlegen.
Özıŋe jazar hatty bastai almai,
otyrmyn iek süiep ıŋırge men.
Keler tün – qalyŋ säule qalyŋ-qalyŋ.
Keiıme, tek özıme mälım halım.
Ätteŋ-ai, estıp körseŋ, är sekundtyŋ
mendegı jalǧyzdyqta jarylǧanyn!..
Bılmeimın, men baiǧūsty «aǧalauyŋ» –
jasyryn jas mölşerın şamalauyŋ?..
Senıkı dūrys ta ǧoi.
Tüsın, bıraq,
Senıŋ sol «dūrystyǧyŋ» – maǧan auyr.
Baq pen Sor ... bar jürekke qūzyry – bır,
meŋgerıp ülgersek qoi bız ılımın.
«Sen!» degen, «Senem!» degen sekemşıldeu
sendelgen Saǧynyştyŋ Qyzyrymyn!
Köp boldy, körgen joqpyn dürmek betın.
Şyn aitsam, ümıt – qysqa, kürmetpedı...
Özıŋe asyqtyǧym üşın, maǧan
Özıŋe aǧa bolu mındet pe edı?..
Torymyn, Oi sortaŋyn aşylaǧan.
Tolǧansa Sen turaly tosyn «aǧaŋ»,
toqidy köŋılıne kempırqosaq,
torǧaidyŋ şyrylynan şaşyraǧan...
Saǧymsyz – Şyŋǧystaudyŋ atyraby.
Saratan salqynynda jatyr auyl.
Senı oilap, sonau-u joldyŋ qarasyna
közımnıŋ qaraşyǧyn matyramyn.
Aqşamnyŋ är adymyn baspalar tün.
Aǧaŋnyŋ bar tabary – şaşty aǧartu.
Ökıntıp taǧy bır kün ötıp barad...
o da bır – ömırdegı köşpelı altyn.
Osylai bolǧany da dūrys maǧan.
Tüsımde Tün köreiın kümıstaban.
Külkısın saǧan ūqsas qyz balanyŋ
küreŋot japyraǧy uystaǧan.
Salarmyn şyrqap qalai «İdai-da»-ǧa,
Özıŋdı jat özekke qimaidy «aǧaŋ».
Jazuly aqşam hatyn kökeidegı,
jarqanat qanatymen şimailaǧan..
***
ATAMEKEN
Şyŋǧys Taularyn aitaiynşy, Taularyn!..
Solar bıledı - Dünie men zamannyŋ qalai aunaryn.
Aspandy tyŋdap, şejıre söilep jatady,
Kie-būlttardyŋ sımırıp alyp saumalyn.
Sol Taulardyŋ ışınde,
Jūmaqtan bastau alatyn,
Baqyt ölkesıne aǧyp baratyn "Şybyndy" degen özen bar.
Baqalary da baqa emes, - qosmekendı sazandar.
Men Düniege kelgen sol jerdegı
gauhartektı bolyp keledı ärbır jasampaz tozaŋ da.
Japyraǧyn da eşkım japyra almaidy nadanşa -
sebebı, qaraqaty men büldırgenı de oilai bıledı adamşa!
Jatqa soǧamyn ondaǧy ärbır Qūz atyn.
Kök şybyndary da közıme alqyzyl bal tyşatyn.
Jalaŋ tabanymnan däru egıp ärbır tıkenı,
ärbır qūsy da qanatymen basymnan sipap ūşatyn.
Bärın ait ta, bırın ait,
Börı iısın sezse, aŋşy bıtkennıŋ üreiden közı baǧjaŋdar.
Tuǧan Jerımnıŋ kökjaldary-ai...
Kökjaldar...
saptyaiaq maŋynda qyŋsylatyp auyldyŋ myŋ itın,
Kökke qarap, taŋǧa deiın köktektılıgımdı ūlityn!...
Qairan Tuǧan Jer!
Jarap tūruşy edı-au Taulary - Täŋır kümbezın de tıreuge.
Aşköz qoǧam qasiettı sol Atamekenımdı de
satyp jıberdı alapat aşköz bıreuge.
Endı qaraşy,
qu tırlıktıŋ mityŋy men itıŋı
köşe boiy, üi tübı ūdaiy qozdyratyn tüitıgın
menmen Qalanyŋ
men de qosaiaqty bır itımın...
***
Kökäläiım, qūlynym,
Myna Düniede - ärı şeksız, ärı tar,
Jazmyş jazuy boiynşa, bärı - däl.
Köktemgı şuaq pen Saǧan degen saǧynyşym
Auaǧa jūpar darytar!
Öleŋ guletken būl Basym
Oilaumen de jüredı saǧyŋnyŋ synbasyn.
Esımıŋmen alastap ta otyrady künde asyn.
Soŋyra Semeige kelgenıŋde bar ǧoi, Kökäläi,
Saǧan
Gülderden de äsem qūlpyrysty körsetem, köbelekter közındegı!
Būlbūl ünı maiynyŋ da ışkızem oily tūnbasyn!..
Kökäläiım sol,
Mendegı Jan – qoşynan aiyrylmaǧan köne Küz.
Jüregımmen Sen – egız!..
Ekeumız soŋyra, kädımgıdei, Şöp Älemıne de enemız,
Jūldyzqūrttai jasyldanyp denemız!
Sonda oinaimyz..
Sonda oilaimyz şöpterşe!
Ataŋ küle de bıledı kepterşe!..
Şırkın, myna qatygez Ömır jūmaqtana keter edı ǧoi,
Bızdıŋ balalyǧymyzdy basynan künde ötkerse!
Kökäläiım sol, qūlynym,
Köktem tügıl, jaz da keler mäuelı.
Mümkın, bızdı qonaqqa da şaqyrar Däu Elı,
Dos boludan dämelı!..
Bıletınım –
Sen kelseŋ-aq, bır ǧajapty bastap ketemız ekeumız!..
Ärine, balmūzdaq jep alamyz äuelı!
***
Künde, taŋerteŋ Künnıŋ qyzyl nūryna şomylam,
Aqylym ışı äbden jasyldana şalqyǧanşa ömır-än.
Sonsoŋ, ūiaty qaimaqtanǧan süt ışem.
Beskündık it tırlıktı bajailaimyn, soŋynan.
Sonsoŋ, barmaq şainaimyn, oqatarymnyŋ joǧynan.
Qasiettı jerlerım qasietsızderden bos emes...
Degenmen, täuba, Köktem samaly – kösem Es.
Jadymdaǧy taŋǧy qoş taŋbalar – aŋqau Elıme degen asqaq sälemım
jäne
Kökäläiıme arnalǧan körkem SMS.
Är tynysym – otbasym üşın bır qūrban.
Otanyma da ses üsteidı qarasūrlanǧan tür-tūlǧam.
Tek, köŋılım... – eŋ näzık keŋıstık,
Kez kelgen kemseŋnen de demde jyrtylǧan.
Baq qandai erteŋgı, sor qandai,
Köredı mendık ör maŋdai.
Jyr jazarda, qaryndaşymdy qūşyrlana ūştaimyn,
Tılımmen süiek jonǧandai.
Aŋqyldamaityn adamdarǧa körsetken dalbasam –
– bölmedegı gülderımmen jūpar almasam.
Sonsoŋ, jap-jaryq kürsınıp alam da Qūdaiǧa,
Tırlıgımdı bastap ketem...
Jan – masaŋ...
***
MUZA
Alaş Arystarynyŋ Şeşesındei
Semeidıŋ
mūŋ aŋqyǧan köşesınde,
qarama-qarsy ana betten,
bır Arudyŋ tostaǧandai közın kördım, jüregıme qarap ötken!..
Sol-aq eken,
bır tylsym quattan teŋsele ketkendegım...
Köktemge süisınıp, bürşıkterınen öpkendegım;
it tırlıktıŋ jetegınen tartyna tūra qalyp,
Tuǧan Elımnıŋ köne änderıne jylaǧanym;
Jan Jarymdy bauyryma basyp ezılgenım;
nemeremnıŋ külkısı ışınde sätke köz ılgenım;
Qara Öleŋımen qaǧaz tırıltken qalamyma ǧana süiengenım...
Sonda, sanama sybyrlaǧan Jūpar Iiem menıŋ!..
perıştelerdıŋ de sezınıp iısın kerım,
Dünienıŋ muzykaly tynysyn da tüisıngenım;
Töbeközıme kädımgıdei körıne - qiialdaǧym men armandaǧym,
Ömırdıŋ mänısın ūǧyna, äp-sätte nūrlana qalǧandaǧym!...
Bärı-bärı (şıltender tılegı me?!..)
asyqqandai meiırımdı jyn elıne:
bır-aq ret töŋkerıle qaraǧan jüregıme
älgı Arudyŋ
janarynda kete bardy döŋgelenıp!...
Mendei bolar - kökjiektegı köşpelı şūǧylaǧa ergen elık..
