دەپۋتات قىتايدان الىناتىن قارىزدىڭ پايداسىن تۇسىندىرە الماعاندارعا شۇيلىكتى

سەنات دەپۋتاتى ءالي بەكتاەۆ قىتايدان 20 جىلعا الىناتىن جەڭىلدەتىلگەن كرەديتتىڭ قازاقستان ەكونوميكاسىنا قانداي پايدا اكەلەتىنىن تۇسىندىرە الماعان قارجى مينيسترلىگىنە شۇيلىكتى، دەپ حابارلايدى Sputnik قازاقستان تىلشىسى.

بۇگىن سەناتتىڭ قارجى جانە بيۋدجەت كوميتەتىنىڭ كەڭەيتىلگەن وتىرىسىندا "قازاقستان ۇكىمەتى مەن قىتاي ۇكىمەتى اراسىنداعى قحر  جەڭىلدىكتى كرەديت بەرۋ تۋرالى نەگىزدەمەلىك كەلىسىمدى راتيفيكاتسيالاۋ تۋرالى" زاڭ جوباسى قارالدى.

ايتا كەتسەك، بۇعان دەيىن ءماجىلىس بۇل زاڭ جوباسىن ماقۇلداعان بولاتىن. قارىزدىڭ جالپى سوماسى 2, 062 ميلليارد يۋان، ياعني تەڭگەگە شاققاندا 100 ميلليارد تەڭگەدەن استام. كەلىسىمگە سايكەس، قىتاي بانكى جەڭىلدىكتى كرەديتتى جىلدىق ستاۆكاسى 2 پروتسەنتپەن 20 جىلعا بەرەدى. بۇل اقشاعا قىتاي، وزبەكستان جانە تۇرىكمەنستانمەن اراداعى شەكارادا ورنالاسقان 10 وتكىزۋ بەكەتىن، ونىڭ ىشىندە 9 اۆتوكولىك جانە 1 تەمىرجول پۋنكتىن جاڭعىرتۋ كوزدەلىپ وتىر.

وتىرىس بارىسىندا سەناتور ءالي بەكتاەۆ قىتايدان الىناتىن قارىزدىڭ ەل ەكونوميكاسىنا اكەلەتىن پايداسىن، بيۋدجەتكە قانداي قوسىمشا تۇسىمدەر تۇسەتىنىن سۇرادى.

قارجى مينيسترلىگىنىڭ وكىلدەرى دەپۋتاتتىڭ ساۋالىنا ناقتى جاۋاپ بەرە المادى.

"الىناتىن قارىز ەسەبىنەن ينفراقۇرىلىم دامىپ،  باتىس ەۋروپا-باتىس قىتاي تاس جولىنىڭ مۇمكىندىكتەرى كەڭەيىپ، جولداعى سەرۆيستىك قىزمەتتەر دامىپ، قوسىمشا سالىقتار تۇسەدى دەپ بولجاپ وتىرمىز. كەدەندىك تولەمدەر مەن سالىقتار بويىنشا شامامەن 300 ميلليارد تەڭگە قوسىمشا سالىق تۇسەدى دەپ جوسپارلاپ وتىرمىز", - دەدى مينيسترلىك وكىلدەرى.

سەنات دەپۋتاتى بۇل جاۋاپقا قاناعاتتانبادى.

"بۇل جالپىلاما ءسوز عوي، مەنىڭ نە ايتقىم كەلىپ وتىرعانىمدى تۇسىندىڭىزدەر عوي. قارىز الۋ ءۇشىن سىزدەردە ناقتى ەسەپ بولۋ كەرەك. وسىنشاما الامىز، ول بىزگە وسىنشا پايدا اكەلدى، ونى مىنا جولدارمەن قايتارامىز دەگەندەي. بۇل جاي عانا بىرەۋدىڭ اسپاننان تۇسكەن قارىزى ەمەس قوي، بۇل مەملەكەتتىك قارىز. سوندىقتان سىزدەردە ناقتى ەسەپ بولۋى ءتيىس. سىزدەر قارجى مينيسترلىگىسىزدەر. ەسەپتەرىڭىز بار ما؟", - دەپ اشۋلاندى دەپۋتات.

مينيسترلىك وكىلدەرى 300 ميللياردتان باسقا ناقتى ەسەپتەر جاسالماعانىن ايتتى.

وسىدان كەيىن بەكتاەۆ تومەن پروتسەنتپەن الىناتىن قارىز قۇرىلىسقا ەمەس، نەگە اۋىل شارۋاشىلىعىنا، وندىرىسكە جۇمسالمايتىنىن سۇرادى.

"قارىزدى ەكى پروتسەنتپەن عانا الادى ەكەنبىز. تالاپتارى جاقسى. ءبىز نەگە وسى زايمدى الىپ، وندىرىسكە، بيزنەسكە جۇمسامايمىز، اۋىل شارۋاشىلىعىنا نەگە بەرمەيمىز؟ ءبىزدىڭ الىپ-بەرىپ جاتقان قارىزىمىزدىڭ بارلىعى 6-7 پروتسەنتتەن كەم ەمەس. وسىنداي ارزان پروتسەنتپەن بەرىلەتىن كرەديتتى نەگە قۇرىلىسقا جۇمسايمىز؟", - دەدى سەناتور.

قارجى مينيسترلىگى شەكاراداعى وتكىزۋ پۋنكتەرىن جاڭعىرتۋعا قىتاي تاراپى ءوزى مۇددەلى ەكەنىن، سوندىقتان جەڭىلدەتىلگەن كرەديتكە كەلىسىم بەرگەنىن اتاپ ءوتتى.

"قىتاي ءوزىنىڭ ترانزيتتىك الەۋەتىن ارتتىرۋعا، ەكسپورتتىق تاۋارلارىن ەۋروپاعا جەتكىزۋ ءۇشىن جەڭىلدەتىلگەن كرەديتتى جۇيەلى تۇردە بەرىپ وتىر. قىتايدىڭ ءوزى مۇددەلى، سوندىقتان شىعىننىڭ كوپ بولىگىن قىتاي ۇكىمەتى ءوز بيۋدجەتىنەن وتەيدى", - دەيدى مينيسترلىك وكىلدەرى.

زاڭ جوباسى سەناتتىڭ قاراۋىنا جىبەرىلدى.

Sputnik