قىرعىزستان پارلامەنتى بۇرىنعى پرەزيدەنتتەردى تيىسپەۋشىلىك قۇقىعىنان ايىراتىن زاڭ جوباسىن ءۇشىنشى وقىلىمدا ماقۇلدادى. بىراق يدەيا اۆتورلارى قۇجاتتى قايتارىپ، تولىقتىرۋ قاجەتتىگىن ايتادى.
4 ساۋىردە قىرعىز پارلامەنتى "قىرعىزستان پرەزيدەنتىنىڭ قىزمەتىنە كەپىلدىك بەرۋ تۋرالى" زاڭعا وزگەرىستەر ەنگىزۋ تۋرالى زاڭ جوباسىن ماقۇلدادى. وعان 120 دەپۋتاتتىڭ 111-ءى - قولداپ، ۇشەۋى قارسى داۋىس بەردى.
قۇجات اۆتورلارى كۋرمانكۋل زۋلۋشەۆ جانە يسحاك ماساليەۆ "قىرعىزستان پرەزيدەنتىنىڭ قىزمەتىنە كەپىلدىك بەرۋ تۋرالى" زاڭنان بۇرىنعى پرەزيدەنتتىڭ تيىسپەۋشىلىگى تۋرالى نورمانى الىپ تاستاۋدى ۇسىنعان. بىراق ەكىنشى وقىلىم كەزىندە نورمانى تۇتاس الماعانمەن جاۋاپقا تارتۋ مەحانيزمى تۋرالى جازىلعان بولىكتى تولىقتىرۋ تۋرالى شەشىم قابىلدانعان.
اتاپ ايتقاندا، مەملەكەتتىڭ بۇرىنعى باسشىسىن ەگەر جوگوركۋ كەنەش مەن باس پروكۋراتۋرا "اۋىر قىلمىس جاسادى" دەپ ايىپتاسا، مۇنداي جاعدايدا ەكس-پرەزيدەنت قىلمىستىق جاۋاپكەرشىلىككە تارتىلۋى مۇمكىن.
ەكس-پرەزيدەنت تە قاراپايىم ازاماتتار سياقتى جاۋاپ بەرۋى ءتيىس
الايدا قۇجات اۆتورلارى زاڭ جوباسىنىڭ ءدال وسىنداي كۇيدە قابىلدانعانىنا قارسى. دەپۋتات يسحاك ماساليەۆ "تيىسپەۋشىلىكتىڭ كەز كەلگەن فورماسى بولماۋى ءتيىس" دەپ ەسەپتەيدى.
- ءبىز 2006 جىلى ونى جويعانبىز، مۇنى ءبارى دە بىلەدى. بىراق قازىر كۇردەلى امالدارمەن [ەكس-پرەزيدەنتتى] قازىرگى پرەزيدەنتكە تەڭەستىرىپ تاستادىق، بۇل دۇرىس ەمەس. 12-باپتىڭ اتاۋىنىڭ ءوزى دۇرىس ەمەس - مازمۇنىمەن سايكەس كەلمەيدى. وسىنى ەسكەرىڭىزدەر. بالكىم، زاڭ جوباسىن قايتارىپ، تولىقتىرۋ قاجەت شىعار. ءاربىر زاڭ جوباسى ءمىنسىز بولۋى ءتيىس، - دەدى ول.
وتكەن جىلدىڭ جەلتوقسان ايىندا پارلامەنت ءبىرىنشى وقىلىمدا ەكس-پرەزيدەنتتىڭ تيىسپەۋشىلىگىنە كەپىلدىك بەرەتىن 12-باپتىڭ كۇشىن جويۋدى ماقۇلداعان. تۇزەتۋلەر پرەزيدەنتتىك وكىلەتى كەزىندە قىلمىس جاساعان ەكس-پرەزيدەنتتى قىلمىستىق جاۋاپكەرشىلىككە تارتۋ مۇمكىندىگىن قاراستىرادى جانە سونىمەن بىرگە پرەزيدەنتتىك وكىلەتىن اياقتاعان سوڭ ساياساتپەن اينالىسۋىنا تىيىم سالۋدى كوزدەيدى.
ماساليەۆتىڭ پىكىرىنشە، زاڭ جوباسىنىڭ قازىرگى نۇسقاسىنىڭ العاشقى نۇسقاسىنان قاتتى ايىرماشىلىعى بار. ونىڭ سوزىنشە، ەكس-پرەزيدەنت قاراپايىم ازاماتتار سياقتى ءوز ارەكەتىنە جاۋاپ بەرۋى ءتيىس.
"قازىر جوگوركۋ كەنەش جانە باس پروكۋراتۋرانىڭ كەلىسىمىمەن ەكس-پرەزيدەنتتى جاۋاپكەرشىلىككە تارتۋعا بولاتىن نورما ەنگىزىلىپ جاتىر. مەن ءوز پىكىرىمدى وزگەرتپەيمىن. ەكس-پرەزيدەنتتى قاراپايىم ازاماتتار سياقتى جاۋاپقا تارتۋدى تالاپ ەتەم، قاراپايىم ازاماتتار بولسىن، ساياساتكەرلەر بولسىن، ەشكىمدە تيىسپەۋشىلىك قۇقىعى بولماۋى ءتيىس. قازىر ەكس-پرەزيدەنتتى قازىرگى پرەزيدەنتكە تەڭەستىرۋ تالپىنىسى بار" دەدى ول.
2018 جىلى قازان ايىندا قىرعىزستاننىڭ كونستيتۋتسيالىق پالاتاسى ەكس-پرەزيدەنتتىڭ تيىسپەۋشىلىك قۇقىعىنا كەپىلدىك بەرەتىن "قىرعىزستان پرەزيدەنتىنىڭ قىزمەتىنە كەپىلدىك بەرۋ تۋرالى" زاڭداعى 12-باپتى كونستيتۋتسياعا قايشى دەپ تاپقان. پالاتا ەكس-پرەزيدەنتتى تيىسپەۋشىلىك قۇقىعىنان ايىرۋعا بولادى، بىراق يمپيچمەنت سياقتى كۇردەلى بولۋى ءتيىس.
كونستيتۋتسيالىق پالاتا پارلامەنت پەن ۇكىمەتكە وسىعان وراي زاڭناماعا قاجەتتى تۇزەتۋلەر ەنگىزۋ تۋرالى ۇسىنىس ايتقان. بۇعان كەيبىر دەپۋتتار نارازى بولدى. ولار پالاتا ء"وز وكىلەتىن اسىرا قولداندى" دەپ سىنادى.
دەپۋتات داستان بەكەشەۆتىڭ ويىنشا، ەكس-پرەزيدەنتكە ساياساتپەن اينالىسۋىنا تىيىم سالۋدىڭ كۇردەلى سالدارى بولۋى مۇمكىن.
- پارتياعا مۇشە بولۋعا، مەملەكەتتىك ورگانداردا ىستەۋگە تىيىم سالىنباق. بىراق بۇل كونستيتۋتسيادا جازىلماعان عوي. ازاماتتار سول ءۇشىن سوتقا بەرۋى مۇمكىن، - دەدى ول.
تالقىلاۋ كەزىندە زاڭنىڭ بارلىق ەكس-پرەزيدەنتتەرگە قولدانىلۋى مۇمكىن ەكەنى انىقتالدى. بۇعان قوسا، پرەزيدەنتتىك وكىلەتى كەزىندە جاساعان قىلمىسى ءۇشىن جاۋاپكەرشىلىككە تارتىلعان ەكس-پرەزيدەنتكە شىعارىلعان ۇكىم كۇشىنە ەنگەن جاعدايدا ايىپتالۋشىنىڭ بارلىق مەملەكەتتىك ارتىقشىلىقتاردان ايرىلاتىنى دا بەلگىلى بولدى.
زاڭ عىلىمدارىنىڭ دوكتورى، پروفەسسور بەكبوسىن بورۋباشەۆتىڭ ويىنشا، تيىسپەۋشىلىك قۇقىعى پرەزيدەنت وكىلەتىن اتقارۋ كەزىندە بەرىلىپ، وكىلەتىن توقتاتقان سوڭ اۆتوماتتى تۇردە كۇشى جويىلۋى ءتيىس.
- بىزدە ء"ابسوليۋتتى تيىسپەۋشىلىك" دەگەن بولماۋى ءتيىس. ءبىز رەسپۋبليكالىق قۇرىلىمى بار دەموكراتيالىق مەملەكەتپىز. تيىسپەۋشىلىك لاۋازىمدى تۇلعاعا بەرىلەدى، ول ونى ءوزىنىڭ جەكە ماقساتىندا قولدانۋى مۇمكىن، ال بىزدەگى شەنەۋنىكتەر تەك ءوز مۇددەلەرى ءۇشىن عانا جۇمىس ىستەيدى. ەگەر ءبىز شىنايى دەموكراتيالىق مەملەكەت بولساق، وندا تيىسپەۋشىلىكتى تەك وكىلەتى كۇشىندە بولعان كەزدە بەرۋىمىز قاجەت. قىزمەتىنەن كەتتى مە - تيىسپەۋشىلىك قۇقىعىنان ايىرىلۋى ءتيىس. ءبىز تيىسپەۋشىلىكتەن بولەك، مەملەكەتتىك ساياجاي مەن كۇزەتپەن قامتاماسىز ەتەمىز. بۇل دا جەڭىلدىكتەردىڭ ءبىر ءتۇرى، - دەيدى بورۋباشەۆ.
ەكس-پرەزيدەنتتى تيىسپەۋشىلىك قۇقىعىنان ايىرۋ ماسەلەسى المازبەك اتامباەۆتىڭ بىشكەك تەتس-ءىن مودەرنيزاتسيالاۋعا تىكەلەي قاتىسى بارى تۋرالى مالىمدەمەدەن كەيىن كۇشەيگەن. قىرعىزستان قۇقىق قورعاۋ ورگاندارى "تەتس-ءتى مودەرنيزاتسيالاۋ كەزىندە سىبايلاس جەمقورلىق قىلمىسى بولعان" دەپ كۇدىكتەنەدى. اتامباەۆ ايىپتى جوققا شىعارادى. قوعامدا مۇنى المازبەك اتامباەۆقا قارسى باعىتتالعان باستاما رەتىندە قابىلداعاندار دا بار.
ەندى پارلامەنت قابىلداعان زاڭ جوباسىنا پرەزيدەنت سوورونبوي جەەنبەكوۆ قول قويۋى ءتيىس. سودان كەيىن قۇجات كۇشىن ەنەدى.
"ازاتتىق" راديوسى
