كەشە رەسەي پرەزيدەنتى ۆلاديمير پۋتين حالىققا ۇندەۋ جاساپ، قيىن ساتتە وزىنە قولداۋ كورسەتكەن حالىققا العىس ءبىلدىردى. ال اسكەري بۇلىكتى ۇيىمداستىرۋشىلار "مەملەكەتىنە، حالقىنا عانا ەمەس، وزىنە ەرگەن ادامداردى دا ساتىپ كەتكەنىن" ءسوز ەتتى. الايدا ساراپشىلار ەۆگەني پريگوجيننىڭ بۇلىگى ءپۋتيننىڭ بەدەلىنە وراسان زور زيانىن تيگىزگەنىن ايتادى.
ەۆگەني پريگوجيننىڭ «ۆاگنەر» اسكەري ۇيىمىنىڭ ارەكەتى الەم جۇرتشىلىعىنىڭ نازارىن اۋدارتتى. 1 ميلليوننان استام حالقى بار دونداعى روستوۆ قالاسىن ءاپ-ساتتە باسىپ الىپ، ماسكەۋگە “ادىلەت” شەرۋى” اتالعان جورىققا شىققان اسكەري ۇيىم رەسەي استاناسى تۇبىنەن كەرى قايتتى. وسى وقيعا ءپۋتيننىڭ ەل ىشىندەگى جانە حالىقارالىق بەدەلىنە قالاي اسەر ەتەدى؟
«پريگوجين جەكە-دارا ارەكەت ەتتى»
ساياساتتانۋشى، دوس كوشىمنىڭ ايتۋىنشا، پريگوجيننىڭ ارەكەتى ءپۋتيننىڭ بەدەلىنىڭ تۇسۋىنە اسەر ەتتى. سونداي-اق ول پريگوجيننىڭ اسكەري بۇلىكتى جەكە-دارا ءوز ۇيىمداستىرعانىن ەسكەرتتى.
- قازاقتا «حاننىڭ ەكى سويلەگەنى ولگەنى» دەگەن ءسوز بار. پۋتين اۋەلى «ساتقىن، ارتىمىزدان پىشاق ۇردى» دەپ ايىپتادى. كەيىن ونى جازالامايتىن بولىپ، بەلارۋسقا جىبەرۋگە كەلىسۋى ءپۋتيننىڭ السىرەگەنىن كورسەتەدى. پۋتيننەن مۇنداي شەشىمدى ءوز باسىم كۇتكەن جوقپىن. وزىنە قارسى اسكەري بۇلىك باستاعان ادامدى بىرەسە، «جازالايمىز»، بىرەسە «جازالامايمىز» دەگەن سوڭ پۋتيندە نە ابىروي قالدى؟!.- دەيدى دوس كوشىم.
- مەنىڭ ويىمشا، پۋتين وزگە ادامدار اياق تارتىپ ءجۇرۋى ءۇشىن پريگوجيندى مىندەتتى تۇردە جازالاۋى كەرەك ەدى، - دەيدى ساياساتتانۋشى.
ايتۋىنشا، بيلىك ءپۋتيندى بىربەتكەي، قايسار ادام ەتىپ كورسەتكىسى كەلسە، پريگوجين مەن «ۆاگنەردىڭ» جوعارى شەندى ازاماتتارىن ءبارى ءبىر جازالايدى.
- سوندىقتان دا مەن پريگوجيننىڭ ورنىندا بولسام، بەلورۋسسيادا تۇراقتاماس ەدىم. كەيبىر ساراپشىلار پريگوجيننىڭ ارتىندا قانداي دا ءبىر ىقپالدى توپ بولدى دەگەندى ايتادى. مەنىڭ ويىمشا، ول ءوزى جەكە-دارا ارەكەت ەتتى. ويتكەنى ول بۇعان دەيىن قارسىلىعىن كورسەتىپ كەلدى. بىراق پريگوجيندى قولدايتىن توپتاردىڭ بار ەكەنىن جوققا شىعارۋعا بولمايدى. ماسكەۋدەگى جوعارى جاقتان باستاپ حالىقتىڭ اراسىندا دا ونى قولداۋشىلار بار، - دەيدى دوس كوشىم.
– سەبەبى پريگوجين ارەكەتىنىڭ سيپاتى مىنانداي بولىپ جاتىر. ءبىرىنشىسى، اسكەري باعىت بولسا، ەكىنشىسى، پۋتيننەن دە وتكەن اسىرەۇلتشىل رەتىندە رەسەيدى قورعاۋشى رولىنە ەندى. ورىستىڭ راديكالدى ۋلترا-ۇلتشىلدارى مەن شوۆينيستەرىنىڭ ونى قولدايتىنىن كوردىك. دەمەك، ونى جوعارى جاقتا دا قولدايتىندار بار. بىراق ولار پريگوجيننىڭ سوڭعى اسكەري ارەكەتىن قولدادى دەپ ايتا المايمىز. كەشەگى وقيعا پريگوجيننىڭ جەكە باستاماسىمەن جۇزەگە استى، – دەيدى ساياساتتانۋشى.
«بۇرىن پروپاگانداسى ءوتىمدى بولعان رەسەي ويلانا باستادى»
ال اسكەري ساراپشى ەرمەك سەيىتباتتالوۆ پرويگوجيننىڭ اسكەري بۇلىگىن مايدانداعى جەڭىلىستەرمەن بايلانىستىرادى. سەبەبى سوعىس باستالعان ءبىر جارىم جىلدا رەسەي اسكەرى كوپ شىعىنعا ۇشىراعان.
«رەسەي ءۇشىن سوعىستا جەتىستىك بولعان جوق. بالكىم، از دا بولسا، باحمۋتتىڭ جانىندا جەڭگەندەي بولعان شىعار. وندا دا اسكەردەن گورى پريگوجيننىڭ «ۆاگنەر» اسكەري ۇيىمى بەلگىلى ءبىل دەڭگەيدە جەتىستىككە جەتكەندەي اسەر قالدىردى. سوڭعى كەزدەرى ول پۋتينگە جاقپايتىن مالىمدەمە جاساي باستاعاندا، كرەملدەگىلەر «مىنانى توقتاتۋ كەرەك ەكەن» دەگەن شەشىم شىعاردى. ويتكەنى بۇعان دەيىن لنر مەن دنر-ءدىڭ ءار ءتۇرلى دەڭگەيدەگى ادامدارى كەنەتتەن قايتىس بولىپ جاتتى. مەنىڭ ويىمشا، پريگوجين ءوزىنىڭ تاعدىرى قالاي اياقتالاتىنىن ءبىلدى. ويتكەنى 1 شىلدەدەن باستاپ رەسەيدەگى اسكەري ۇيىمداردى قورعانىس مينيسترلىگى قول استىنا العىسى كەلدى. ەگەر ولاي بولسا، افريكا مەن سيرياداعى بارلىق اسكەر قورعانىس ءمينيسترى شويگۋدىڭ قول استىنا كەتىپ، پريگوجيننىڭ ءوزى دالادا قالايىن دەپ وتىر. ال جالعىز قالسا، ول قاۋىپ تونەتىنىن ءبىلدى»، – دەيدى ول.
اسكەري ساراپشى ماسكەۋگە جورىقتى پريگوجين ءوزى باستاعانىن ايتادى. كەيبىر ساراپشىلار ايتقانداي ونىڭ ارتىندا قاندايدا ءبىر ىقپالدى توپتار تۇرعان جوق. بىراق ول بۇل اسكەري شەرۋدىڭ ءپۋتيننىڭ بەدەلىنە وراسان زور زيانىن تيگىزگەنىن جوققا شىعارمايدى.
– رەسەيدەگى اسكەري بۇلىك ءپۋتيننىڭ بەدەلىنە وراسان زور زيانىن تيگىزدى. ويتكەنى ونىڭ جانىنداعى ەڭ جاقىن دوستارى وتباسىلارىن شەت ەلگە قاشىرىپ جىبەردى. ال دونداعى روستوۆتىڭ حالقى پريگوجيندى قولداپ، كرەملدى قورقىتا باستادى. ءبىر سوزبەن ايتقاندا مىزعىماس ءپۋتيننىڭ بيلىگىنە قاتەر ءتوندى. ءاۋ باستا ول پريگوجيندى «ساتقىن، تۋ سىرتىمىزدان پىشاق ۇردى» دەپ ايىپتادى عوي. اقىر اياعىندا ول پريگوجيننىڭ تالابىنا كونۋگە ءماجبۇر بولدى. روستوۆتان زىرىلداپ وتىرىپ ماسكەۋگە 200 شاقىرىم قالعان كەزدە توقتادى. پۋتين ءوزىنىڭ جالعىز قالعانىن ءتۇسىندى. ال پريگوجيننىڭ ارەكەتى ەل اراسىندا «اسكەري توڭكەرىس جاساۋعا بولادى ەكەن» دەگەن تۇسىنىك قالىپتاستىردى. بۇعان دەيىن رەسەي پروپاگانداسى حالىققا ءوتىمدى بولسا، قازىر ويلانا باستادى. ويتكەنى اسكەري بۇلىك كەزىندە ەلدىڭ كوبى پريگوجيندى قولدادى، – دەيدى اسكەري ساراپشى ەرمەك سەيىتباتتالوۆ.
سەرىك جولداسباي
“ادىرنا” ۇلتتىق پورتالى
