استانا ەندى رەسمي تۇردە نۇر-سۇلتان بولىپ اتالادى. قاسىم-جومارت توقاەۆتىڭ جارلىعى شىعىسىمەن كەي ساراپشىلار ەلوردا اتاۋىن وزگەرتۋگە قانشا قارجى كەتەتىنىن ەسەپتەپ قويىپتى. "الپاري" اقپاراتتىق-ساراپشىلىق ورتالىعىنىڭ ديرەكتورى الەكساندر رازۋۆاەۆ ەسەپ-قيسابىنشا، بۇعان 125 ملن دوللار جۇمسالادى. تەڭگەگە شاققاندا 47 ملرد 300 ملن.شىعىندار ەلوردالىقتاردىڭ جاڭا قۇجاتىن، جازۋ مەن بەلگىلەردى وزگەرتۋگە، جاڭارتىلعان كارتالار مەن كونستيتۋتسيا جانە باسقا دا زاڭداردىڭ جاڭا رەداكتسياسىن جاساۋعا كەتپەك. راسىمەن وسىنداي قوماقتى قاراجات جۇمسالا ما؟ ەلوردالىقتار قۇجاتتارىن قايتا وزگەرتۋى كەرەك پە؟ بۇل تۋرالى ەۋرازيا ءبىرىنشى ارناسى حابارلايدى.
«الپاري» اقپاراتتىق-اناليتيكالىق ورتالىعىنىڭ ساراپشىلارى جاريالاعان جاڭالىقتى كوپشىلىگىڭىز وقىپ، تالقىلاپ ۇلگەرگەن بولارسىز. سونىمەن ونداعىلاردىڭ ەسەپ-قيسابىنشا:
ەلوردالىقتاردىڭ قۇجاتىن قايتا باسىپ شىعارۋعا 30 ميلليارد 27 ميلليون تەڭگەدەن استام، ماڭدايشاداعى جازۋلار مەن بەلگىلەردى وزگەرتۋگە 9 ميلليارد 460 ميلليون تەڭگەگە جۋىق، جاڭا كارتالاردى جاساۋعا 1 ميلليارد 892 ميلليون تەڭگەنىڭ اينالاسىندا قاراجات جۇمسالادى دەلىنگەن. سونداي-اق، مەملەكەتتىك مەكەمەلەر جاڭارعان اتاۋمەن زاڭناما مەن قۇجاتتاردى قولدارىنا الۋى كەرەك. ونى وزگەرتۋگە 5 ميلليرد 670 ميلليون تەڭگەگە جۋىق كەتەدى» - دەپتى.
قۇجاتتى وزگەرتۋ كەرەك دەگەندى ەستىگەن نۇر-سۇلتان قالاسىنىڭ تۇرعىندارى ابدىراپ قالعانى راس. اسىرەسە، وعان 30 ميللياردتان استام قاراجات جۇمسالادى دەگەنى تىپتەن ويعا سىيمايتىنداي.
«قۇجاتتىڭ اۋىسۋى ءيا ادامداردىڭ جۇمىستان بوساتىلۋى، سۇرانۋ كەرەك. ءبىراز ۋاقىت الادى. ادامداردى جۇمىستان تەجەپ قويادى».
«قۇجاتتاردى اۋىستىرۋعا كەلەر بولساق باق وكىلدەرى حالىقتىڭ مازاسى كەتپەيدى دەپ جازىپ جاتىر. بىلمەيمىن. ۋاقىتى كەلگەندە كورەمىز دەپ وتىرمىز».
«حالىق مەن ويلامايمىن شاپقىلاپ قالادى دەپ. ويتكەنى، حالىققا نۇسقاۋلىق بەرگەن جوق قوي، باعدار بەرگەن جوق قوي بارلىعىڭىز باراسىزدار دا دوكۋمەنت وتكىزەسىزدەر دەپ. ءار نارسە، جەكە كۋالىك مىسالى ۋاقىتى كەلگەندە وزگەرەدى».
ەكونوميست ساپارباي جۇماەۆ ساراپشىلاردىڭ 47 ميلليارد تەڭگەدەن استام سومانى قايدان شىعارىپ العانىن ءتۇسىنۋ قيىن دەيدى. ونىڭ ەسەبى بويىنشا باس قالادا 100 مىڭ كاسىپكەر بار دەسەك، ولار ارى كەتسە ءبىر-ەكى قۇجاتى مەن ءمورىن اۋىستىرادى ەكەن. ونىڭ وزىنە قىرۋار اقشا كەتە قويمايتىن كورىنەدى.
«كاسىپورىندار وزدەرىنىڭ الدىنداعى تاقتايشالارى بار عوي جازىلعان استانا قالاسى دەلىنگەن، سولاردى اۋىستىرۋعا. ولاردىڭ ەندى 10-20 مىڭى اۋىستىرادى ەكەن. ول 2-3 ميلليونعا بارىپ جاتىر. مۇنىڭ بارلىعى بيۋدجەتتىكى ەمەس. كوبى كوممەرتسيالىق كاسىپورىندار. بيۋدجەتتەگىلەر نەنى اۋىستىرۋى مۇمكىن؟ بلانكىلەرىن اۋىستىرۋى مۇمكىن. كەي ۇيىمدار تاقتايشالارىن اۋىستىرۋى مۇمكىن. ونىڭ بارلىعىن ەسەپتەگەندە 7-8 ميلليوننان اسپاستان تۇر»، - دەيدى ەكونوميست ساپارباي جۇباەۆ.
استانا اتاۋىن اۋىستىرۋ كەزىندە مەملەكەتتىك بيۋدجەتتىڭ قاراجاتىن بارىنشا ۇنەمدەۋ جوسپاردا بارىن ەلوردا اكىمى باقىت سۇلتانوۆ تا ايتقان ەدى. مىسالى، «استانا وپەرا»، «استانا ارەنا» سياقتى مەكەمەلەردىڭ اتاۋى سول قالپى قالاتىنىن جەتكىزدى. سونداي-اق، ءبىر كۇندە باننەر، حابارلاندىرۋ مەن باسقا دا دۇنيەلەردى اۋىستىرۋ ماقسات ەمەس دەگەن ەكەن.
"قۇجاتتاردى اۋىستىرۋعا تاعى ءبىر توقتالاتىن بولساق، ازاماتتارعا جىلجىمايتىن مۇلكىنىڭ قۇجاتىن قايتىپ وزگەرتۋگە كەرەك دەگەن تالاپ جوق. مۇنىمەن قاتار تۋ، قايتىس بولۋ، نەكە قيۋ نە بۇزۋ تۋرالى كۋالىكتى اۋىستىرۋ دا مىندەتتى ەمەس. ال مىسالى مەنىڭ قولىمداعى وزدەرىنىڭ كورىپ تۇرعان پاسپورت، جەكە كۋالىك جانە جۇرگىزۋشى كۋالىگىندە تەك قازاقستان رەسپۋبليكاسى دەپ جازىلعان. سايكەسىنشە ونى دا اۋىستىرىپ قاجەت ەمەس".
Stan.kz
