قازاقستان رەسپۋبليكاسى پرەزيدەنتىنىڭ جانىنداعى قر ۇلتتىق عىلىم اكادەمياسىنىڭ پرەزيدەنتى كۇنسۇلۋ زاكاريا جاستارمەن كەزدەستى.
نەگىزگى تالقى عىلىمدى جانداندىرۋ، جاس عالىمداردى قولداۋ تاقىرىبىندا ءوربىدى. اكادەميا پرەزيدەنتى جاستاردىڭ ۇسىنىسى مەن عىلىمدى دامىتۋعا باعىتتالعان جوبالارعا اشىق ەكەنىن ايتتى.
كەزدەسۋگە كەلگەن عىلىم دوكتورلارى، كانديداتتار مەن PhD, ماگيستر دارەجەسى بار ءتۇرلى سالانىڭ جاس عالىمدارى عىلىمداعى ماسەلەلەردى ءتىزىپ بەردى. سونداي-اق، سالانى دامىتۋعا ارنالعان ۇسىنىستاردى ورتاعا سالدى.
عىلىم بيزنەسپەن ەتەنە جۇمىس ىستەۋى قاجەت. جيىندا وسىنداي پىكىر ايتىلدى. عىلىم مەن ءوندىرىس قالاشىعى سالىنسا، سوندا عالىمدار شوعىرلانسا قازاق ونەركاسىبى مەن ءوندىرىسى قارىشتاپ داميدى دەلىندى. كۇن تارتىبىندە «عىلىم جانە تەحنولوگيالىق ساياسات» تۋرالى ازىرلەنىپ جاتقان زاڭ تۇر. جاڭا زاڭدا اكادەميانىڭ، ونىڭ ىشىندە جاس عالىمداردىڭ ءرولى تۋرالى ايتىلۋى كەرەك. ويتكەنى، تاۋەلسىزدىك العان جىلدان بەرى قازاقستانداعى عالىمدار سانى ەسەلەپ قىسقارعان. 1991 جىلى 40,8 مىڭ ادام بولسا، قازىردە 22,6 مىڭعا جۋىق عىلىم ادامى بار ەكەن.
كۇنسۇلۋ زاكاريا عالىمنىڭ قوعامداعى ستاتۋسىن كوتەرىپ، عىلىمدى تانىتۋعا كۇش سالۋ كەرەگىن ەسكە سالدى. وسى ارقىلى ەلدە جاس عالىمدار سانى ارتۋى مۇمكىن. ول تيىسىنشە وتاندىق ءونىمنىڭ كوبەيۋىنە ىقپال ەتەدى.
«عىلىمعا تىڭ ءارى ايتۋلى وزگەرىستى جاس بۋىن الىپ كەلەدى. ولاردىڭ وي-ءورىسى دە، ويلاۋ جۇيەسى دە باسقاشا. سوندىقتان بىزگە جاس عالىمدار كەرەك. قازىر جاس عالىمداردى قولداۋعا باعىتتالعان تۇجىرىمدامالاردى ساراپتاپ جاتىرمىز. ماقساتىمىز ءبىر – قازاقستاندى عىلىمى دامىعان ەلگە اينالدىرۋ. وسى مۇددە ءۇشىن جۇمىلا جۇمىس ىستەۋگە دايىنمىن دەگەن ازاماتتارعا ەسىگىمىز ايقارا اشىق»، – دەدى قر ۇلتتىق عىلىم اكادەمياسىنىڭ پرەزيدەنتى كۇنسۇلۋ زاكاريا.
ودان وزگە يدەيانى وندىرىسكە ايرالدىرا بىلگەن بىلىكتى مامان نۇرلىباەۆ رۋسلان نانوتەحنولوگيا سالاسىنداعى عىلىمي زەرتتەۋلەرگە قۇرال جابدىقتاردىڭ جەتكىلىكسىزدىگىن، PhD دوكتور ازات سەيتحان مەملەكەتتىك گرانتتىق كونكۋرستاردىڭ اسا قاتاڭ تالاپتارىنىڭ جاس عالىمدارعا ءتيىمدى ەتۋ جولدارىن ايتتى.
جيىندا باس قوسقاندار عالىمدى قوعامعا تانىتۋدى بۇگىننەن باستاۋ كەرەگىن ايتتى. ولاردىڭ عىلىمي ەڭبەكتەرىنىڭ وزەكتىلىگى مەن پايداسىن باق، الەۋمەتتىك جەلى ارقىلى كورسەتىپ وتىرۋ كەرەك. سول ارقىلى بيزنەس وكىلدەرى، جاس عالىمدار ءوز قاجەتىن الىپ وتىرادى. جالپى، عىلىم سالاسىنداعى اقپاراتتاندىرۋدى، قازاق ءتىلدى كونتەنتتى دامىتۋ ۇسىنىلدى. تەلەارنالاردا، ءباسپاسوز بەن ينتەرنەت سايتتاردا عىلىمدى قولدايتىن تۇراقتى، ارنايى جوبالار كەرەگى ءسوز بولدى.
الماتى قالالىق ءماسليحاتىنىڭ دەپۋتاتتارى رامازان بەكبول مەن اكىم تۇرسىن قالالىق دەڭگەيدەگى عىلىم ماسەلەلەرىنە بەلسەنە اتسالىسىپ، ءماسليحات سەسسيالارىندا كوتەرەتىندەرىن ايتتى.
تاعى ءبىر ۇسىنىس، رەسپۋبليكاداعى عالىمداردىڭ باسىن بىرىكتىرۋ. سالالىق باعىتتا ۇلتتىق قاۋىمداستىقتار قۇرىپ، ۇكىمەتتىك دەڭگەيدە قولعا الىنعان وزگەرىستەرگە تالداۋ جاسايتىن ورتا قالىپتاستىرۋ. ودان وزگە جاس عالىمداردىڭ ۇلتتىق اكادەمياسىن قۇرۋ بويىنشا ناقتى تۇجىرىمداما مەن مۇلتىكسىز جۇيە ازىرلەۋ ۇسىنىلدى. كەزدەسۋ قورىتىندىسى بويىنشا، جاس عالىمدار كەزەكتى وتىرىسقا دەيىن اتالعان تۇجىرىمدامانى ازىرلەمەك.
