زامان تالابىنا ساي قازىردە الەۋمەتتىك-ەكونوميكالىق پريوريتەتتەردى جوعارىلاتۋ قازاقستانداعى ءبىلىم سالاسىنىڭ باستى مىندەتتەرىنىڭ ءبىرى. ءححى عاسىر — ەرتەڭگى قاجەتتىلىك بولىپ تابىلاتىن سەرپىندى تەحنولوگيالار مەن كەرەمەت يننوۆاتسيالاردىڭ ۋاقىتى! عىلىمدى دارىندى جاستار وزدەرىن تاۋىپ، تابىستى دامي الاتىن سالاعا اينالدىرۋ قاجەت. بۇل رەتتە، ءبىلىم جانە عىلىم مينيسترلىگىنەن جاسالىپ جاتقان شارالاردى اتاپ وتسەك بولادى.
2020 جىلى مەملەكەت باسشىسىنىڭ تاپسىرماسى بويىنشا مينيسترلىك سالا قىزمەتكەرلەرىن الەۋمەتتىك قولداۋ شارالارىن قابىلدادى – بۇل جالاقىنى ارتتىرۋ، ارنايى اي سايىنعى اقشالاي تولەمدەر، قوسىمشا جۇكتەمە ءۇشىن قوسىمشا تولەمدەر بەلگىلەۋ، تۋىندىلاردىڭ اۆتورلارىنا قالاماقى تولەۋ، قىزمەتكەرلەردىڭ تۇرعىن ءۇي جاعدايلارىن جاقسارتۋ. العاش رەت شىعارماشىلىق وداقتاردى قولداۋعا مەملەكەتتىك الەۋمەتتىك تاپسىرىس اياسىندا قاراجات بولىنگەندىگىن ايتقان ءجون. مەملەكەت باسشىسى قويعان ستراتەگيالىق مىندەتتەرگە سايكەس قازاقستاننىڭ جاڭا ەكونوميكالىق باعىتى نەگىزگە الۋعا ءتيىس قاعيداتتاردىڭ ءبىرى ونىمدىلىكتىڭ ءوسۋى، ەكونوميكانىڭ كۇردەلىلىگى مەن تەحنولوگيالىلىعىن ارتتىرۋ بولىپ تابىلادى.
قازىرگى كەزدە ەلدىڭ يننوۆاتسيالىق عىلىمي-تەحنولوگيالىق دامۋى ءۇشىن بىرقاتار زاڭنامالىق اكتىلەر قابىلداندى. عىلىم تۋرالى جانە يننوۆاتسيالىق قىزمەت تۋرالى العاشقى زاڭدار قابىلدانعان كەزدەن باستاپ زاڭنامالىق دەڭگەيدە ايقىندالعان ءتيىستى وكىلەتتىكتەرى بار قاجەتتى دامۋ ينستيتۋتتارى قۇرىلدى، بۇل قازىرگى ۋاقىتقا ۇلتتىق عىلىمي-يننوۆاتسيالىق جۇيەنىڭ نەگىزدەرىن قالىپتاستىرۋعا مۇمكىندىك بەردى دەسەك بولادى. ماسەلەن، تەحنولوگيالاردى كوممەرتسيالاندىرۋعا جانە كاسىپورىنداردى جاڭعىرتۋعا گرانتتار بەرۋدى; جەڭىلدىكتى كرەديتتەر بەرۋدى جانە پايىزدىق مولشەرلەمەلەردى سۋبسيديالاۋدى; يننوۆاتسيالىق ينفراقۇرىلىمنىڭ كۆازيمەملەكەتتىك وبەكتىلەرىنىڭ كورسەتىلەتىن قىزمەتتەرىن ۇسىنۋدى; مەملەكەتتىك جانە جوبالىق ينۆەستيتسيالاردى; سالىقتىق ىنتالاندىرۋدى قوسا العاندا، قولداۋدىڭ ءارتۇرلى قۇرالدارى سىنالدى، قولعا الىندى.
وسى رەتتە، «وتاندىق عىلىم سالاسى قالاي دامىپ جاتىر؟» دەگەن سۇراق تۋىندايدى.
قازاق عىلىمى دامۋىنىڭ نەگىزگى كۇشى – عىلىمي-زەرتتەۋ ينستيتۋتتارى مەن جوعارى وقۋ ورىندارى. قازىرگى تاڭدا قازاقستاندا عىلىمي-زەرتتەۋ جۇمىستارىمەن اينالىساتىن 400-گە جۋىق ۇيىم بار. قر ءبىلىم جانە عىلىم مينيسترلىگىنىڭ جەتەكشىلىگىمەن ەلىمىزدەگى وقۋ ورىندارى جانىنان عىلىمي-زەرتتەۋ ورتالىقتارىنىڭ قۇرىلۋى دا وتاندىق عىلىمنىڭ ىلگەرىلەۋىنە وزىندىك ۇلەسىن قوسۋدا. سونداي-اق عىلىمعا قىزىعۋشى ازاماتتارىمىزدىڭ ماگيستراتۋرا مەن دوكتورانتۋرادا ءوز بىلىمدەرىن شىڭداۋى ءۇشىن جانە شەت مەملەكەتتەردە تاعىلىمدامادان ءوتۋى ءۇشىن ارنايى گرانتتار دا بولىنۋدە. سوڭعى جىلدارى گرانتتاردىڭ سانى وسۋمەن قاتار ولارعا بەرىلەتىن ستيپەنديانىڭ كولەمى دە ايتارلىقتاي ۇلعايىپ وتىر. سونداي-اق ۇكىمەتتىڭ 2021 جىلعى 12 قازانداعى قاۋلىسىمەن بەكىتىلگەن «تسيفرلاندىرۋ، عىلىم جانە يننوۆاتسيالار مەن عىلىم ەسەبىنەن تەحنولوگيالىق سەرپىلىس» ۇلتتىق جوباسىنىڭ «عىلىم» بلوگى دا وسى اقپاراتتىق قولداۋعا سۇيەنىپ جاسالىپ وتىر.
2020 جىلى مەملەكەت باسشىسى «جاس عالىم» جوباسى بويىنشا 1 مىڭ گرانت ءبولۋدى تاپسىردى. ماقساتى - عالىمدار سانىن ارتتىرۋ. وسى ماقساتتا مەملەكەت باسشىسىنىڭ تاپسىرماسىنا سايكەس، قازاقستانداعى عىلىمدى ۇلتتىق دەڭگەيدەگى قولدانبالى پروبلەمانى شەشۋگە تارتۋ ءۇشىن عىلىمي جانە ساراپشىلىق قوعامداستىقپەن بىرگە عىلىمدى دامىتۋدىڭ 2020-2026 جىلدارعا ارنالعان باعدارلامالىق قۇجاتى ازىرلەندى. مەملەكەت تاراپىنان كورسەتىلىپ جاتقان بۇل قولداۋلار ەلىمىزدىڭ بولاشاعىنا سالىنعان ينۆەستيتسيا دەپ بىلەمىن. دەگەنمەن، كوپتەگەن جاعدايلاردا وسى عىلىم سالاسىنىڭ وكىلدەرى مەن جاڭاشىل جاستاردىڭ ونەرتابىستارى مەن عىلىمي ەڭبەكتەرى كورىنبەي قالىپ جاتادى. بۇنى شەشۋ ءۇشىن ءبىز ەڭ الدىمەن، عىلىم جانە ءبىلىم سالاسىنا اقپاراتتىق قولداۋدى جاقسارتۋىمىز كەرەك.
سەبەبى، جاسالىپ جاتقان ىستەر عىلىمعا، كاسىپكە قىزىعۋشىلىعى بار تاراپتاردى تولىقتاي قامتي الماۋدا. مەملەكەت تاراپىنان بەرىلەتىن گرانتتار مەن مۇمكىندىكتەر جاناما ەمەس، تولىق قامتۋ قاجەت. سول كەزدە ءاربىر عىلىمدى ناسيحاتتاۋ جانە حالىق اراسىندا وتاندىق عىلىمي جەتىستىكتەردى ىلگەرىلەتۋ، جاس عالىمدار مەن زەرتتەۋشىلەردى مەملەكەتتىك قولداۋ شارالارىن ىسكە اسىرۋ نىعايادى.
