جاستار ۇلتتىڭ ادەبيەتىن وقىمايتىنى راس پا...

2003
Adyrna.kz Telegram
جاستار ادەبيەتتى وقىمايدى دەپ سوگەسىزدەر-اۋ. قازىرگى ۋاقىتتا جاستار تەك شەتەلدىڭ دۇنيە بايلىقتى قالاي تابۋ كەرەك، ءوزىڭدى كاسىپ جاساۋعا قالاي داعدىلاندىرۋ كەرەك، كۇندەلىكتى جوسپاردى قالاي جاساپ ۇيرەنۋ كەرەك، ت.س.س موتيۆاتسيالىق كىتاپتارىن كوپ قاراي باستاپتى. ءبىر جاعىنان بۇل دا دۇرىس شىعار. كەشە 1-ءشى ارنادا بايقاپ قالعانىم دا وسى ەدى. بۇل ءدۇنياۋي تىرلىك دەپ قويا سالاتىن شىعارمىز. مۇنداي دۇنيەلەردى كوپ قاراعان جاستاردىڭ ءبىزدىڭ ادەبيەتكە قانشالىقتى كوڭىل بولەتىنى دە بەلگىلى. سەبەبى، اقشا تابۋدىڭ جولى، قارجىلىق تاۋەلسىزدىك ءدال قازىرگى ۋاقىتتا بارىنەن دە ماڭىزدى بولىپ العا شىعىپ كەتتى. بىراق، قازىرگى قوعامنىڭ ساناسىن تۇرمىس بيلەپ، كۇنكورىس قامى قيىنداعان ۋاقىتتا ءبىزدىڭ جاستاردىڭ دا وزدىگىنەن جول تاۋىپ، الەۋمەتتىك جانە قارجىلىق جاعىنان تاۋەلسىز جولعا ءتۇسۋى ءۇشىن شەتەلدىك اۆتورلاردىڭ موتيۆاتسيالىق (قارجىلىق تاۋەلسىزدىك، كومفورتتى ءومىر جايىندا) كىتاپتارىن وقۋى زاڭدىلىق. ءبىز تۇرمىس بيلەپ، تۇرالاپ تۇرعان ۇلتپىز. سونىڭ سالدارىنان ۇلتتىق قۇندىلىقتارىمىزدىڭ قانشالىقتى قۇندى ەكەنىن دە سەزىنبەي كەتتىك. ءوزىمىزدىڭ ادەبي قۇندىلىقتارىمىز ەسكەرىلمەي، كۇنكورىسى قيىنداپ، جۇمىسسىزدىق بەلەڭ العان ۋاقىتتا جاستار ءوزىمىزدىڭ ۇلتتىڭ ادەبيەتىن قارامايدى دەپ ايتۋ رۋحاني قۇلدىراعان داۋىردە قانشالىقتى ورىندى بولماق؟ سولاي بولاتىنى دا زاڭدىلىق. ونىڭ جاۋابىن ءوزىڭىز دە ىشتەي سەزىپ، ءبىلىپ وتىرعان بولارسىز... قانداي دا بولسىن قوعامدا ماتەريالدىق قۇندىلىقتار رۋحاني قۇندىلىقتاردان ىلگەرىلەپ شىقسا، سول قوعامدا رۋحاني داعدارىستىڭ ەڭ قاتەرلى ءتۇرى بولادى. ال، ءبىزدىڭ قوعامدا رۋحاني دا، ماتەريالدىق تا داعدارىس قوعامنىڭ قوس قاناتى سەكىلدى جول تارتىپ كەلە جاتىر.

جاستاردى ادەبيەتكە تارتۋ ءۇشىن بىزگە مىزعىماس ۇلتتىق يدەولوگيا مەن جەتكىلىكتى دەڭگەيدە الەۋمەتتىك قامتاماسىز ەتۋ دە كەرەك ءدۇر. ال، وركەنيەتتى ەلدەردە بۇل جاعدايلاردىڭ بارلىعى دا دەرلىك قولعا الىنعان. ايتپەسە، ايلىعى شايلىعىنا جەتپەي، پاتەر جاعالىپ جۇرگەن جاستاردىڭ الەۋمەتتىك جەتىسپەۋشىلىكتەن كوڭىلدەرى توقىراپ، پاتەر جاعالاپ جۇرگەندە، ولاردىڭ ۇلتتىڭ ادەبيەتىنە ىقىلاسى دا قانداي بولاتىنىن بولجاۋ قيىن ەمەس. ولاردىڭ ىشىندە ءبىزدىڭ ستۋدەنت جاستارىمىز دا جەتەرلىك. پاتەر جالداپ، جۇمىس تاپپاي جۇرگەن جاستاردىڭ سانى قانشاما ەكەن؟ مەن بىلمەيمىن، بىراق تىم كوپ ەكەنىن انىق بىلەمىن. ونىڭ بارلىعىن ءبىز ادەبيەتتى وقۋعا تارتا المايمىز. بىراق ۇلتتىڭ ادەبيەتىنىڭ قاينار بۇلاقتارى ءبىزدىڭ كىتاپقۇمار سانالى جاستارىمىزدىڭ ساناسىنا قۇيىلسا، بۇل ءبىز ءۇشىن كوكتەن ىزدەگەنىمىز جەردەن تابىلعانى. ال، ونى جاسايتىن يدەولوگيا قايدا؟ قارجىلىق كومەك قايدا؟ ءوزىمىزدىڭ انا ءتىلىمىزدى مەملەكەتتىڭ بيىك مىنبەرلەرىندە سويلەتە الماي، شيرەك عاسىردان استام ۋاقىتتان بەرى ءالى ۇلارداي شۋلاپ كەلەمىز. قايدان ەندى ناتيجە؟ ءبىز تەك سالدارمەن عانا كۇرەسەتىن ۇلتقا اينالىپ كەتتىك. سەبەپتىڭ قايدا جاتقانىن ەلەمەگەننەن سوڭ وسىنداي رۋحاني داعدارىسقا ۇشىراپ وتىرمىز. نەگە ءبىز تۇپكى سەبەبىن ءبىلىپ، الدىن الا الماي وتىرمىز؟ ءتىپتى بۇل جاعداي بىزگە ۇيرەنشىكتى بولىپ قالدى. ءبىراز بۇرىن دا ەلگە بەلگىلى اقساقال ۇلتتىڭ ادەبيەتىن تىرىلتپەي، ءبىزدىڭ رۋحاني جاڭعىرۋىمىز دا، ۇرانداتقانىمىز دا بەكەر دەگەن بولاتىن. ءبىز بۇلاي رۋحاني جاڭعىرماي*اق قويدىق... سول سياقتى، ۇلتتىق ادەبيەتتى ءتىرىلتۋ دە شەشىلمەگەن قوعامدىق-الەۋمەتتىك ماسەلەلەرمەن تىعىز بايلانىستى ەكەنىن ۇمىتپايىق... قارنىڭدا ءبىر نارسە بولماسا، ميىڭدا نە بولماق...

بەكبولات قارجان

"ادىرنا" ۇلتتىق پورتالى

پىكىرلەر