«رۋحاني جاڭعىرۋ»: «تۋعان جەر» جانە ماڭىزدى جوبالار قالاي ىسكە اسۋدا؟

2513
Adyrna.kz Telegram

«ۇلتتىق رۋحاني جاڭعىرۋ» باعدارلاماسى قابىلدانىپ، ىسكە اسۋدا. بۇل باعدارلامانىڭ قازاقستان ءۇشىن ماڭىزى زور، ال جاڭا قازاقستان ءۇشىن قۇندىلىعى ءتىپتى جوعارى. نەگە؟ سەبەبى جاڭا قازاقستاندى قالىپتاستىرۋ ءۇشىن، مەملەكەتتى قايتا رۋحاني ترانسفورماتسيا جاساۋ ماڭىزدى. تاريحتى تەرەڭ زەرتتەۋ، تىلگە رەفورما جاساۋ مەن ۇلتتىق رۋحقا سەرپىن بەرۋ، ۇلتتتى ۇيىستىراتىن باعدارلامالار ازىرلەپ، ولاردى ىسكە اسىرۋ وزەكتى ماسەلەلەر قاتارىندا. «ۇلتتىق رۋحاني جاڭعىرۋ» جوباسىنىڭ اياسىندا «تۋعان جەر» جوباسى ىسكە اسىپ جاتىر.

«رۋحاني جاڭعىرۋ» جوباسى اياسىنداعى ماڭىزدى باعدارلامالار لاتىن گرافيكاسىن ەنگىزۋ بولىپ تابىلادى. قازىردىڭ وزىندە قازاقستاندىقتار، اسىرەسە، جاستار اراسىندا لاتىن ءالىپبيىن كەڭىنەن قولدانۋ ىسكە اسۋدا. لاتىن ءالىپبيى ءالى ناقتىلانبادى، سوعان قاراماستان حالىق اراسىندا بۇل وزگەرىستەردى قولدايتىندار از ەمەس. دۇكەندەردىڭ اتاۋلارىن، نىساندار مەن كوشە اتتارىن، مەملەكەتتىك ورگانداردىڭ اتاۋلارىن لاتىن الىپبيىنە اۋىستىرۋ ىسكە اسۋدا.

«100 جاڭا تۇلعا» جوباسى دا ءساتتى ىسكە اسۋدا. جوبانىڭ ماقساتىن قازاقستاندىقتاردى حالىققا تانىتۋ. بۇل جوبا ءوز ءىسىنىڭ كاسىبي ماماندارىن كوپشىلىككە تانىتۋ ماقساتىندا جاساقتالدى. ناتيجەسى جامان ەمەس. جۇزدەگەن ادام قازاقستان قوعامىنا تانىلدى، ەل ولاردىڭ ەرلىكتەرى مەن ءساتتى جۇمىستارىن جوعارى باعالاۋدا. حالىق تانىپ، جۇرت قۇرمەتتەۋدە. جوبا بارلىق جانعا بىردەي مۇمكىندىك بەرىپ كەلەدى. جەتىستىككە جەتكەن، كاسىبي، ادال جان بولساڭ، ولاردىڭ قاتارىنان ءسىز دە تابىلا الاسىز. بۇل ءار قازاقستاندىققا موتيۆاتسيا بەرەتىن جوباعا اينالدى.

 «قازاق تىلىندەگى 100 جاڭا وقۋلىق» جوباسى دا وتاندىق بارلىق جوعارى وقۋ ورىندارىنىڭ قازاق بولىمدەرىنىڭ ستۋدەنتتەرى مەن رەسپۋبليكالىق اۋدارماشىلار، فيلولوگتار، رەداكتورلار اراسىندا تانىمال جوبانىڭ ءبىرى. جوبا وتە جوعارى الەۋەتكە يە جانە الەمگە تانىلعان 100 وقۋلىقتىڭ ساپالى تۇردە قازاق تىلىنە اۋدارىلۋىنا اسەر ەتتى. ساپاسىز، ماعىناسى وزگەرگەن وقۋلىقتار سورەلەردەن الىنىپ تاستالۋدا. ورنىن ساپالى، الەمدىك تۋىندىلار باسۋدا. ەڭ باستىسى قازاق تىلىندە. بۇل وقۋلىقتار قازاقستاننىڭ گۋمانيتارلىق عىلىم سالاسىن دامىتۋعا ءوز اسەرىن تيگىزىپ جاتىر. قوعامدىق عىلىمدار العا جىلجىپ كەلەدى دەۋگە تولىق نەگىز بار.

الەۋەتى زور تاعى ءبىر ءىرى جوبا، باسقالارمەن سالىستىرعاندا ەلەنبەي قالعان «تۋعان جەر» پاتريوتتىق باعدارلاماسى بارىن دا ايتۋعا ءتيىسپىز. شىندىعىندا، باعدارلاما يدەياسىنا ناعىز پاتريوتتىق سەزىمدى تاربيەلەۋ عانا ەمەس، سونىمەن بىرگە ءوزىنىڭ ۇلتتىق مادەني-گەنەتيكالىق كودىن ساقتاۋ، وتانعا دەگەن پاراساتتىلىق پەن ەموتسيونالدىق قاتىناستى ۇيلەستىرۋ دە كىرەدى. باعدارلامانىڭ ماقساتى تۋعان ولكەسىن وركەندەتۋگە، كوركەيتۋگە بەي-جاي قارامايتىنداردى تارتۋ، تۇپتەپ كەلگەندە، الەۋمەتتىك ماسەلەلەردى شەشۋ بولىپ تابىلادى. وسىنىڭ اياسىندا تۋعان جەرگە تۋىن تىگىپ، وسكەن ولكەسىنە اعاش ەككەندەر سانى از ەمەس. ال كاسىپكەرلەر قاۋىمى بولسا ءوز ولكەلەرىنە كوپىر، بالاباقشا، جول، سپورت جانە ونەر كورسەتۋ كەشەندەرىن سالىپ، مەكتەپتەر مەن اۋرۋحانالاردى جوندەۋدەن وتكىزىپ جاتىر. سەنبىلىكتەر ۇيىمداستىرىپ، ساياباقتار سالۋدا. جۇمىس ورىندارىن اشىپ، حالىقتىڭ الەۋمەتتىك جاعدايىنىڭ وزگەرۋىنە دە اسەر ەتۋدە. بۇل «تۋعان جەر» باعدارلاماسىنىڭ باستى مىندەتى ەكەنىن ەسكەرۋگە ءتيىسپىز.

2018 جىلى مەكتەپ باعدارلاماسىنا تۋعان ولكەنىڭ تاريحىن، تابيعاتىن، مادەنيەتىن تەرەڭىرەك ءبىلۋ ءۇشىن «ولكەتانۋ» كەشەندى وقىتۋ كۋرسى ەنگىزىلدى. بۇل جوبا اياسىندا وقۋ پاندەرى بويىنشا وقىتۋ جۇرگىزىلدى. قازاقستان تاريحى، قازاق ادەبيەتى، گەوگرافيا، مۋزىكا حرەستوماتيالارى دا جارىق كوردى. سىنىپ ساعاتتارى، سىنىپتان تىس جۇمىستار، مۇراجاي ساباقتارى وتكىزىلدى. بۇل وسكەلەڭ ۇرپاقتىڭ بويىندا پاتريوتتىق سەزىمدى تاربيەلەۋدىڭ تاماشا ءادىسى. جاس ۇرپاقتى تۋعان ولكەسىن سۇيۋگە تاربيەلەۋدى مەكتەپ تابالدىرىعىنان باستاۋ اسا ماڭىزدى ەكەنى ايتپاسا دا تۇسىنىكتى.

«رۋحاني جاڭعىرۋ» وسى سالالار بويىنشا ىسكە اسۋدا. وزگە دە اتى اتالماعان باعدارلامالار مەن جوبالار جەتەرلىك. ولاردى دا جەكە تالداپ، قاراستىرۋ ماڭىزدى.

 

«ادىرنا» ۇلتتىق پورتالى

پىكىرلەر