2025 جىلعى 8 جەلتوقساندا پاريجدە موڭعولياعا دينوزاۆرلاردىڭ قازبا قالدىقتارىن وتەۋسىز قايتارۋ تۋرالى اكتىگە رەسمي تۇردە قول قويىلدى. بۇل قالدىقتار فرانتسيانىڭ قۇقىق قورعاۋ ورگاندارى تاراپىنان 2013 جانە 2015 جىلدارى تاركىلەنگەن بولاتىن.
موڭعوليا مادەنيەت، سپورت، تۋريزم جانە جاستار ىستەرى مينيسترلىگىنىڭ مالىمەتىنشە، قازبالار العاش رەت برازيليادان كەلگەن كەمەنى تەكسەرۋ بارىسىندا جانە «Creazaurus» كومپانياسىنىڭ عيماراتتارىن قاراۋ كەزىندە تابىلعان. 2015 جىلى تەرگەۋ باستالىپ، 2016 جىلى فرانتسيا موڭعولياعا قۇقىقتىق كومەك كورسەتۋ تۋرالى سۇراۋ جولداعاننان كەيىن، موڭعوليادا دا قوسىمشا تەكسەرۋلەر جۇرگىزىلدى. ساراپتاما ليوندا تاركىلەنگەن تاربوزاۆر باتااردىڭ قازبا قالدىعى شىنىمەن دە موڭعوليا اۋماعىنان شىققانىن راستادى.
ۇزاق جىلدار بويى جۇرگىزىلگەن ديپلوماتيالىق جانە قۇقىقتىق ىنتىماقتاستىق ناتيجەسىندە، 2025 جىلعى 10 ماۋسىمدا ليون اپەللياتسيالىق سوتى 29 جيىنتىق دينوزاۆر قازبا قالدىعىن موڭعولياعا قايتارۋ تۋرالى شەشىم شىعاردى. وسىلايشا، ون جىلدان استام ۋاقىتقا سوزىلعان ءىس تولىقتاي اياقتالدى.
قايتارىلعان قازبا قالدىقتارىنىڭ قۇرامىندا:
- تاربوزاۆر باتااردىڭ تولىق قاڭقالارى;
- تەروپودتار مەن وۆيراپتوروزاۆرلاردىڭ سۇيەكتەرى;
- تىستەر، قابىرعالار، جاق سۇيەكتەرى، تىرناقتار، ومىرتقا بولىكتەرى;
- سونداي-اق وۆيراپتوروزاۆرلار مەن تەروپودتاردىڭ جۇمىرتقالارى بار.
بۇل ارتەفاكتىلەر عىلىمي قاۋىمداستىق ءۇشىن زور ماڭىزعا يە.
راسىمگە موڭعوليانىڭ مادەنيەت ءمينيسترى چينباتىن ۋندرام، فرانتسيانىڭ ەكونوميكا جانە قارجى ءمينيسترى امەلي دە مونشالەن جانە ەكى ەلدىڭ رەسمي وكىلدەرى قاتىستى. مينيستر ۋندرام ءوز سوزىندە مادەني قۇندىلىقتاردى زاڭسىز اكەتۋ – حالىقتىڭ تاريحي مۇراسىنا جاسالعان زيان ەكەنىن اتاپ ءوتىپ، ارتەفاكتىلەردى قايتارۋعا اتسالىسقان تاراپتارعا العىس ءبىلدىردى.
الدىن الا جوسپار بويىنشا، دينوزاۆر قالدىقتارى الدىمەن قازىرگى زامانعى عىلىمي ادىستەرمەن زەرتتەۋ جۇرگىزۋ ءۇشىن تابيعات تاريحى مۋزەيىنە تاپسىرىلىپ، كەيىن 2026 جىلى اشىلۋى جوسپارلانعان ۇلتتىق جاراتىلىستانۋ مۋزەيىنىڭ پالەونتولوگيا بولىمىندە كوپشىلىك نازارىنا ۇسىنىلادى.
