قازاقستاندا اجىراسۋ كورسەتكىشى تومەندەگەن – ايدا بالاەۆا

799
Adyrna.kz Telegram
https://adyrna.kz/storage/uploads/JFUlcvLXdbvzo5RxeXQPrcU8gIYhGwUkG9vGucVq.webp

قازاقستاندا اجىراسۋ كورسەتكىشى تومەندەگەن. بۇل تۋرالى مادەنيەت جانە اقپارات ءمينيسترى ايدا بالاەۆا مالىمدەدى، دەپ حابارلايدى "ادىرنا". 

قازاقستاندىقتاردى وتباسى كۇنىمەن قۇتتىقتاعان ۆەدومستۆو باسشىسىنىڭ ايتۋىنشا، ەلىمىزدە وتباسى قۇندىلىعى ارتىپ كەلەدى.

"وتباسى – ۇرپاقتار ساباقتاستىعىن جالعايتىن، ادامعا مىنەز-قۇلىق پەن بولمىس قالىپتاستىراتىن ءارى ومىرگە ءمان بەرەتىن كۇش. قوعامنىڭ بولاشاعى دا، ەلدىڭ كەلىسىم مەن وركەندەۋگە جەتەر جولى دا بەرىك وتباسىلارعا بايلانىستى. حالقىمىز تەگىننەن-تەگىن: «وتان – وتباسىنان باستالادى» دەمەگەن. بالالارعا قامقورلىق، ۇلكەندەرگە قۇرمەت، ءداستۇر مەن رۋحاني قۇندىلىقتاردىڭ ساباقتاستىعى حالقىمىزدى ءبىرتۇتاس ءارى قۋاتتى ەتەدى", - دەپ اتاپ ءوتتى مينيستر.

سونىمەن قاتار بالاەۆا پرەزيدەنتىمىز قاسىم-جومارت توقاەۆ اتاپ وتكەندەي: «بەرىك وتباسى – ەلدىڭ ۇيلەسىمدى ءارى تۇراقتى دامۋىنىڭ سەنىمدى كەپىلى. سوندىقتان مەملەكەت انا مەن بالاعا قامقورلىق جاساۋ جۇيەسىن جەتىلدىرۋگە، وتباسىلىق قۇندىلىقتاردى ىلگەرىلەتۋگە ايرىقشا نازار اۋدارادى» دەگەن ءسوزىن مىسالعا كەلتىردى.

"ەلىمىزدە وتباسى ينستيتۋتىنىڭ نىعايىپ كەلە جاتقانى قۋانتادى. سوتسيولوگيالىق دەرەكتەرگە سۇيەنسەك، قازاقستاندىقتاردىڭ باسىم بولىگى ءۇشىن (85–89%) باستى قۇندىلىق – ەرلى-زايىپتىلار مەن بالالار اراسىنداعى ءوزارا سۇيىسپەنشىلىك، سىيلاستىق پەن تۇسىنىستىك. ءدال وسى قۇندىلىقتار مىقتى ءارى بەرەكەلى وتباسىنىڭ نەگىزىن قالايدى. اجىراسۋلاردىڭ ازايۋ ءۇردىسى بايقالۋدا. سوڭعى بەس جىلدا ولاردىڭ سانى شامامەن 16%-عا تومەندەدى (2020 جىلى – 48,2 مىڭنان، 2024 جىلى – 40,5 مىڭعا دەيىن). بۇل ەرلى-زايىپتىلاردىڭ جاۋاپكەرشىلىگىنىڭ ارتىپ، وتباسىن ساقتاپ قالۋعا ۇمتىلىسىن ايعاقتايدى", - دەدى ۆەدومستۆو باسشىسى.

بەلگىلى بولعانداي، 2019 جىلدان باستاپ جوعارعى سوتپەن بىرلەسىپ، كامەلەتكە تولماعانداردىڭ ىستەرى جونىندەگى سوتتاردا «باقىتتى وتباسى» جوباسى جۇزەگە اسىرىلىپ كەلەدى. جوبا اجىراسۋ ۇدەرىسىندە تۋىندايتىن داۋلاردى شەشۋگە باعىتتالعان. ونىڭ اياسىندا پسيحولوگتار، زاڭگەرلەر، مەدياتورلار جانە الەۋمەتتىك قىزمەتكەرلەر كەڭەس بەرەدى. 2024 جىلى ىستەردىڭ 37,5%-ى تاتۋلاسۋمەن اياقتالدى (2023 جىلى – 33,1%), بۇل جوبانىڭ تيىمدىلىگىن كورسەتەدى.

"نەكە قۇرعالى جاتقان جۇپتارعا ارنالعان قارىم-قاتىناستى ۇيلەستىرۋگە باعىتتالعان وقىتۋ باعدارلامالارىنا ەرەكشە كوڭىل بولىنەدى. سونىمەن قاتار، اتا-انا جاۋاپكەرشىلىگىن ارتتىرىپ، بالا تاربيەسىنە سانالى كوزقاراس قالىپتاستىرۋدى ماقسات ەتكەن «اتا-انالار اكادەمياسى» جوباسىنىڭ ماڭىزى زور. ازاماتتاردى قولداۋعا وتباسى قولداۋ ورتالىقتارى (وقو) دا ەلەۋلى ۇلەس قوسىپ وتىر. بۇگىندە ەلىمىزدە 131 ورتالىق جۇمىس ىستەيدى. ولار مىڭداعان وتباسىنىڭ سۇيەنىشىنە اينالعان. جىل باسىنان بەرى 40 مىڭنان استام ازامات وقو-عا جۇگىندى. ەڭ وزەكتى ماسەلەلەر بويىنشا 15 مىڭنان استام كەڭەس بەرىلدى، تاعى شامامەن 4 مىڭ ادام كەشەندى قولداۋعا الىندى. قادىرلى دوستار! ءار شاڭىراقتا بەيبىتشىلىك، سۇيىسپەنشىلىك پەن كەلىسىم ورناسىن! سىزدەردىڭ وتباسىلارىڭىزعا باقىت، دەنساۋلىق پەن بەرەكە تىلەيمىن. ال ءوسىپ كەلە جاتقان ۇرپاق قامقورلىق پەن ءوزارا قۇرمەتكە تولى ورتادا بوي تۇزەسىن", - دەپ تۇيىندەدى ايدا بالاەۆا.

پىكىرلەر