سوڭعى اپتادا الەۋمەتتىك جەلىلەر مەن كەيبىر مەديا الاڭدارىندا قۇقىق قورعاۋشى باقىتجان تورەعوجينا تاراپىنان مارات جىلانباەۆتىڭ ء«ولىم اۋزىندا جاتقانى» جايلى اقپارات بەلسەندى تۇردە تاراتىلدى. ەموتسياعا قۇرىلعان جازبالار، حالىقارالىق ۇيىمدارعا ۇندەۋلەر جانە ءتۇرلى پوستتار قوعامدا ۇلكەن رەزونانس تۋعىزدى. الايدا كولونيادان جاريالانعان بەينەجازبالار ونىڭ شىن مانىندە سپورتپەن اينالىسىپ، قالىپتى جاعدايدا ەكەنىن كورسەتتى. بۇل تۋرالى Todayinfo اقپاراتتىق پورتالى جازدى، دەپ حابارلايدى "ادىرنا" ءتىلشىسى.
ساياساتتانۋشى ءادىل سەيفۋلليننىڭ ايتۋىنشا، بۇل جاعداي كلاسسيكالىق اقپاراتتىق مانيپۋلياتسيانىڭ مىسالى. «قوعامعا «قاتەرلى حالدە» دەگەن وبراز ۇسىنىلىپ، كەيىن ونى ساياسي كامپانياعا پايدالانۋعا تىرىسقان. ال اقيقات بەينەجازبالار ارقىلى اشىلدى»، – دەيدى ول.
قۇقىق قورعاۋشىلارعا سەنىم داعدارىسى
جۋرناليست گۇلبانۋ ابەنوۆا دا بۇل وقيعادان ءتۇڭىلىسىن جاسىرمايدى. ونىڭ پايىمداۋىنشا، ەلىمىزدەگى كەيبىر «قۇقىق قورعاۋشىلاردىڭ» باستى ماقساتى – شەتەلدىك گرانتتارعا تاۋەلدى اقپاراتتىق سەبەپتەر جاساۋ. ء«بىز ولاردى شىنايى كۇرەسكەر دەپ سەنىپ جازدىق. ال شىن مانىندە ءاربىر «شۋلى وقيعا» – دونورلارعا ەسەپ بەرۋدىڭ امالى ەكەن. بۇل قوعامدى اداستىرادى، جۋرناليستەردى دە پايدالانعانداي اسەر قالدىرادى»، – دەيدى ول.
«دۇمشە-بەلسەندىلەر» فەنومەنى
ال جۋرناليست ورال الىمبەكتىڭ پىكىرىنشە، بۇل جاعداي – حالىقارالىق قارجىلاندىرۋدىڭ توقتاۋى سالدارىنان تۋعان قۇبىلىس. «USAID بار كەزدە جالعاندى جالپاعىنان باسقان بەلسەندىلەر قازىر جاڭا اقشا كوزىن تابا الماي، قوعامنان قارجى جيناۋ ءۇشىن وتىرىكتى كۇشەيتتى. شىندىعىندا، ولاردىڭ قازاققا پايداسى شامالى. قالتاسىنا اقشا تۇسسە بولعانى»، – دەپ اتاپ وتەدى ول.
جەكە سەنىمنىڭ جوعالۋى
ساياسي شولۋشى يلياس مىنجاساروۆ بولسا، تورەعوجيناعا سەنىمنىڭ الدەقاشان جوعالعانىن ايتادى. ونىڭ سوزىنشە، بەلسەندى بۇرىن دا «شىنايىلىقتان الشاق تەوريالار» ۇسىنعان. «جىلانباەۆتىڭ دەنساۋلىعى شىن مانىندە ولاردى الاڭداتىپ وتىرعان جوق. كەيدە ولاردىڭ وزدەرى «جاقسى بولار ما ەدى، شىنىمەن اۋىر حالدە بولسا» دەگەن وي تۋدىرادى. ويتكەنى سول ارقىلى وزدەرىنىڭ «دۇرىس ەكەندىگىن» دالەلدەۋگە تىرىسادى»، – دەيدى ول.
جىلانباەۆ ءىسى اقپاراتتىق سوعىستىڭ قۇرالىنا اينالعانى بايقالادى. ءبىر جاعىندا – ەموتسياعا قۇرىلعان اڭىزدار، ەكىنشى جاعىندا – ناقتى فاكتىلەر. بۇل جاعداي قازاقستاندىق قوعام ءۇشىن ماڭىزدى ساباق: ءاربىر رەزونانستى اقپاراتتى تەكسەرىپ، مانيپۋلياتسياعا ەرمەي، فاكتىگە سۇيەنگەن دۇرىس.
وقيعا تاعى دا كورسەتكەندەي، ازاماتتىق بەلسەندىلىكتىڭ باستى قۇنى – ادالدىق پەن شىنايىلىق. ال ولار بولماعان جەردە، قۇقىق قورعاۋشىلىق ميسسياسى سەنىمسىزدىك پەن كۇماننىڭ كولەڭكەسىندە قالادى.
