"30 جىل بويى وسى جۇيەگە قىزمەت جاساعان، ونىڭ اتقارۋشى بيلىگى مەن يدەولوگيالىق باعىتىنا بەرىلە جۇمىس جاساعان ادامداردى ۇلتتىق قۇرىلتايعا كىرگىزبەۋ تۋرالى ارنايى شارت، زاڭدىق نورما قابىلداۋ كەرەك دەپ ەسەپتەيمىن. پارلامەنت پەن اسسامبلەيا وكىلدەرىنىڭ بيلىكتىڭ «جوبالارى» مەن «قۇجاتتارىنا» اسەر ەتەتىن مۇمكىندىكتەرى جەتەرلىك، سوندىقتان ولارعا قۇرىلتايدان ورىن بەرۋ – ارتىق! قۇرىلتايدا «زامان وزگەردى – مەن دە وزگەرەيىن» دەگەندەر ەمەس، «زاماندى ادامدار وزگەرتەدى» دەگەن جاندار وتىرۋى كەرەك. نازارباەۆ پەن ونىڭ ءىس-ارەكەتىنىڭ «ساباقتاستىعىن» (پرەزيدەنتتىڭ ءوز ءسوزى) ۇستانىپ وتىرعان توقاەۆ مىرزانىڭ جۇيەسىنە قىزمەت جاساعان ادامداردىڭ ۇلتتىق قۇرىلتايدا وتىرعانى – پرەزيدەنتىمىزگە سىن". بۇل پىكىردى بەلگىلى ساياساتكەر، قوعام قايراتكەرى دوس كوشىم Adyrna.kz ۇلتتىق پورتالىنىڭ تىلشىسىنە بەرگەن سۇحباتىندا ايتتى.
بيلىك حالىققا جاقىن بولۋ ءۇشىن نە ويلاپ تاپپادى...
سوڭعى جىلدارى بيشارا بيلىك حالىققا جاقىنداي الماي-اق قويدى. حالىق ولاردان قاشادى ما، الدە ولار حالىقپەن جاقىنداسۋدى بىلمەيدى مە ەكەن، ايتەۋىر «ەستيتىن ۇكىمەت» دەگەندى دە شىعاردى (سول ارقىلى، «بۇرىنعى ۇكىمەتتىڭ» حالىقتىڭ ايتقانىن قۇلاقتارىنا قىستىرمايتىنىن وزدەرى مويىندادى. بىراق بۇلاردى «قازىرگى ۇكىمەت» دەۋگە دە اۋزىمىز بارمايدى، بارلىعى سول قالپى «بۇرىنعى ۇكىمەتتىڭ» ادامدارى... ), «التىن كوپىر» دەگەندى شىعاردى، جەرگىلىكتى اتقارۋشى بيلىك پەن حالىقتىڭ اراسىندا بايلانىس ورناتۋ ماقساتىندا «قوعامدىق كەڭەستەردى» ويلاپ تاپتى، الايدا، حالىق باسىم بولىپ كەتەر دەگەن قاۋىپپەن ونىڭ 30 پايىزىن (اتقارۋشى بيلىكتىڭ جۇمىسىنان حالىقتىڭ حابارى جوق قوي دەگەن سىلتاۋمەن) اتقارۋشى بيلىكتىڭ وزىنە بەردى. كەيىن ول 30 پايىز 10 پايىزعا ءتۇستى، بىراق وسى 5 جىلدىڭ ىشىندە «قوعامدىق كەڭەستەر» دە ەشتەڭە وزگەرتە المادى، ازاماتتاردىڭ بيلىككە دەگەن اشۋ-ىزاسىن، وكپە-نازىن شىعاراتىن ورىن بولىپ قالدى.
بيلىكتىڭ وزدەرى جاساقتايتىن كەڭەستەرگە سەكسەن دە جيىرما پايىز دەگەن ءتاسىل ەنگىزىلىپ، حالىقتىڭ مۇقتاجىن ايتاتىن 20 پايىز ازاماتتارعا بۇرىن بيلىكتە بولعان، الدە دە بولسا، شىرەنىپ، «مەن وبلىستىق (اۋداندىق، مينيسترلىك، ت.ت.) كەڭەستىڭ مۇشەسىمىن» دەپ وتىرۋدى ارماندايتىن «اقساقال»، «قاراساقالداردىڭ» 80 پايىزىن قوسىپ، اتالا دەپ اتالاتىن قويىرتپاقتى ومىرگە الىپ كەلدى.
"حالىقتىڭ ءسوزىن تىڭدايمىز" دەپ 30 جىلدا قانشا قۇرىلىمدار، «پالاتالار» مەن «كەڭەستەر» قۇرىلدى
بيلىك حالىققا جاقىنداي الماي-اق قويدى. «حالىقتىڭ ءسوزىن تىڭداۋ كەرەك» دەگەن ۇرانمەن وسى 30 جىلدا قانشا قۇرىلىمدار، «پالاتالار» مەن «كەڭەستەر» قۇرىلدى، ونى ءبىر اللا بىلەدى. مەنىڭ ءوزىم بەس جىل «قوعامدىق پالاتانىڭ» مۇشەسى، سەگىز جىل اسسامبلەيانىڭ عىلىمي ساراپتاما كەڭەسىنىڭ مۇشەسى، ءۇش جىل پرەزيدەنتتىڭ جانىنداعى ادام قۇقىعىن قورعاۋ كوميتەتىنىڭ ساراپشىسى، ەكى مارتەبە «جەر كوميسسياسىنىڭ» مۇشەسى، «ەل بىرلىگى» دوكتريناسىن دايىندايتىن جۇمىسشى توبىنىڭ مۇشەسى، ت.ت. بولىپپىن. قىسقاسى، بيلىك حالىقپەن جاقىنداسۋدىڭ جولدارىن ىزدەۋدى ەشقاشان توقتاتپاعان جانە توقتاتپايتىن دا سياقتى. بيلىكتىڭ وسىنشاما اق تەر كوك تەر بولعانىنا جانىم اشيدى، بىراق، ونىڭ سىرىن جاقسى تۇسىنەمىن – حالىق وكىلدەرىنەن قۇرالاتىن، ادىلەتتى سايلاۋ ارقىلى حالىقتىڭ تاڭداۋىنان وتكەن قۇرىلىم (پارلامەنت) بولماعان كەيىن «حالىقپەن اقىلداسۋدىڭ»، «حالىق وكىلدەرىمەن باس قوسۋدىڭ» ءتۇرلى جولدارى، تاسىلدەرى قاراستىرىلادى.
بۇل قۇرىلىمداردىڭ بارلىعىنا «ويىن»، «الداۋ» دەگەن ات بەرۋدەن اۋلاقپىن. قوعامعا اسا قاجەتتى ناقتى ءبىر سۇراقتىڭ توڭىرەگىندەگى باس قوسۋلاردا، كوپ جاعدايدا، قوعام وكىلدەرىنىڭ كوزقاراستارىنىڭ جەڭىپ شىققانىن دا بىلەمىز (قر حالىق اسسامبلەياسى دايىنداعان «ەل بىرلىگى» دوكتريناسىنىڭ قابىلدانۋىن توقتاتىپ قانا قويماي، سول جۇمىسشى توبىندا كىرىپ، قۇجاتتى ءوزىمىزدىڭ مۇددەمىزگە ساي قايتا جازىپ شىعىپ، ونى قابىلداتۋ – قوعام وكىلدەرىمەن جۇمىس جاساۋ جولدارىن ءتيىمدى پايدالانۋدىڭ ناقتى مىسالى بولىپ تابىلادى).
500 ۇلت وكىلدەرى تۇراتىن انگليادا، 400 ۇلت وكىلدەرى تۇراتىن فرانتسيادا بىزدەگىدەي حالىق اسسامبلەياسى جوق
ءبىر تاڭ قالارلىعى بۇنداي «حالىقپەن جاقىنداسۋ» جولدارى وركەنيەتتى ەلدەردە مۇلدەم جوق ەكەن. قىزىق. سوندا ولاردىڭ حالىقتى كوزدەرىنە ىلمەگەندەرى مە، الدە حالىقتى، ازاماتتىق قوعامدى، وپپوزيتسيانى ىسىرىپ قويىپ، وزدەرىنىڭ ويلارىنا كەلگەندەرىن جاساي بەرەدى مە دەگەن وي كەلەدى. بىلاي قاراساڭ، ولار دا اقىماق ەمەس سياقتى. بىراق 500 ۇلت وكىلدەرى تۇراتىن انگليادا، نە 400 ۇلت وكىلدەرى تۇراتىن فرانتسيادا بىزدەگىدەي حالىق اسسامبلەياسى جوق. اعىلشىندار «ءبىز كوپ ۇلتتى، كوپ كونفەسسيالى ەلمىز» دەپ جار سالمايدى، بىراق لوندوننىڭ مەرى ساديك-حان – مۇسىلمان، ال فرانتسيانىڭ فۋتبولشىلارى عانا ەمەس، پارلامەنتىنىڭ دە ۇشتەن ءبىرى – قارا ءناسىلدى جاندار. وركەنيەتتى ەلدەردە دە زاڭ شىعارۋشى بيلىك بار، ولاردىڭ شىعارعان زاڭىن جۇزەگە اسىراتىن اتقارۋشى بيلىك بار، بىراق قۇيىسقانعا قىستىرىلعان «قوعامدىق كەڭەس» دەگەن اتىمەن جوق. نەگە؟
مەنىڭشە، بۇل «فەنومەننىڭ» جاۋابى - تىم قاراپايىم. حالىق بيلىگى جۇزەگە اسىرىلماعان جەردە بيلىك يەلەرى «حالىق وكىلدەرىن» جيناپ، ءدۇبارا ءبىر قۇرىلىم جاسايدى ەكەن. سول ارقىلى بيلىككە، بيلىك شىعاراتىن شەشىمدەرگە حالىقتىڭ قاتىسى بار ەكەندىگىن كورسەتەدى.
"قۇرىلتاي" وتكىزەمىز دەپ قازاقتىڭ قاسيەتتى ءسوزىن بارلىق جيىنعا جاپسىرىپ، ارزانداتتى
ءبىر سوزبەن ايتقاندا، «حالىق پەن بيلىكتىڭ – ءبىرتۇتاس» ەكەندىگىن كورسەتۋگە كۇش سالادى. ال حالىقتىڭ ءوزى ءوز بيلىگىن جۇرگىزىپ تۇرعان جۇيەدە ونداي «كەڭەستەر» مەن «كوميسسيالاردىڭ» ەشقانداي قاجەتتىلىگى بولمايدى. سەبەبى – ول جەردە، سول بيلىكتە حالىق وكىلدەرىنىڭ وزدەرى وتىر. سوڭعى جىلدارى قازاق ەلىندە قۇرىلتاي كوبەيىپ كەتتى. 2019 جىلدان باستاپ، جاڭساق ايتسام، كەشىرىم سۇرايمىن، بەس قۇرىلتاي وتكەن سياقتى. سول جىلدىڭ مامىر ايىندا عانا سايلاۋعا بويكوت جاريالاعاندار (قوسانوۆقا قارسى، توقاەۆتى جاقتاۋشىلار) ەكى قۇرىلتاي وتكىزىپتى. بىلتىر ءبىر كۇندە قازاقتىڭ ەكى قۇرىلتايى ءوتىپ، تاعى دا ىڭعايسىز جاعدايدا قالدىق. ارينە، قازانشىنىڭ ەركى بار دەمەكشى، ۇيىمداستىرۋشىلاردىڭ ءوز جيىندارىن قالاي اتايمىن دەسە – ءوز ەركى، بىراق، قازاقتىڭ ءار ءسوزىنىڭ ناقتى ماعىناسى بار ەكەنىن دە ۇمىتپايىق. («اساۋ» دەگەن ءسوز – تەك جىلقىعا بايلانىستى قولدانىلادى، ونى «تىشقان» سوزىنە قوساقتاۋعا بولمايدى). قازاقتىڭ قاسيەتتى ءسوزىن بارلىق جيىنعا جاپسىرىپ، كەز كەلگەن جەردە پايدالانىپ، مازمۇنى مەن ماعىناسىنان ايىرىپ، ارزانداتىپ، بەدەلىن ءتۇسىرۋ – ەشكىمدى ۇشپاققا جەتكىزبەيتىن ارەكەت.
«سىنىقتان باسقانىڭ ءبارى جۇعادى» دەمەكشى، قۇرىلتاي ءسوزىن بيلىك تە پايدالانۋعا كوشكەن سياقتى. پرەزيدەنتىمىز قاسىم-جومارت توقاەۆ مىرزاعا ءوزىنىڭ جولداۋىندا «سەنىم كوميسسياسىنىڭ» ورنىنا قۇرىلتاي جاساقتالادى دەگەن پىكىر ايتتى دا، ونىڭ مىندەتىنە، جاساقتالۋ جولدارىنا، قۇزىرەتىنە جان-جاقتى، تەرەڭ توقتالعان جوق. ول تۇسىنىكتى دە، سەبەبى، بىرىنشىدەن، جولداۋدىڭ فورماتى ونداي كەڭ دەڭگەيدەگى تۇسىنىكتەمە بەرۋدى كوتەرمەيدى، ەكىنشىدەن، قۇرىلتاي ەرەجەسى ارنايى قۇجات رەتىندە كەيىن دايىندالۋى كەرەك.
بيلىك دايىنداعان جوبالاردىڭ جەمقورلىق ءۇشىن كوتەرىلگەن اقىماق جوبالار ەكەنىن ءومىردىڭ ءوزى دالەلدەدى
ءوز باسىم، پرەزيدەنتتىڭ «ۇلتتىق جوبالار مەن ستراتەگيالىق قۇجاتتاردى اشىق تالقىلاۋ كەرەك» دەگەن پىكىرىن تولىق قولدايمىن. الەۋمەتتىك جەلىدە نەمەسە گازەت-جۋرنالدىق بەتتەرىندە تالقىلاۋ ءبىر بولەك تە، اشىق پىكىرتالاستىڭ ءجونى مۇلدەم باسقا. سونىمەن بىرگە قۇرىلتاي تەك قانا بيلىكتىڭ دايىنداپ بەرگەن «ۇلتتىق جوبالارى» مەن «ستراتەگيالىق قۇجاتتارىن» تالقىلاۋمەن شەكتەلمەۋى كەرەك دەپ ويلايمىن. قۇرىلتاي مۇشەلەرى وزدەرى وكىلەتتىك العان توپتاردىڭ (مۇمكىن، ايماقتاردىڭ) اتىنان وزدەرىنىڭ كوزقاراستارىن - جوبالارى مەن قوعامنىڭ دامۋىنىڭ باستى باعىتتارىن ۇسىنۋعا، ونى دالەلدەۋگە مۇمكىندىك الۋى شارت. بايقايسىزدار ما، وسى ۋاقىتقا دەيىن بيلىك تاراپىنان دايىندالعان كەيبىر «جوبالار» مەن «ستراتەگيالىق قۇجاتتاردى» حالىقتىڭ كوپشىلىگى قابىلداعان جوق. قارسى بولدى. توقتاتۋدى تالاپ ەتتى. الايدا بيلىك ءوزىنىڭ باعىتىنان اينىعان جوق. جەردى ساتۋ ماسەلەسىندە، حالىققا «سەندەر تۇسىنبەيسىڭدەر» دەدى، مينيسترلەرگە «تۇسىندىرە المايسىڭدار» دەدى، جوعارعى سىنىپتاردى اعىلشىن تىلىندە وقىتۋ ماسەلەسىندە دە، حالىقتىڭ جانايقايىنا قاراماي، ميللياردتاعان اقشانى بوسقا شاشىپ، مۇعالىمدەردى اعىلشىن تىلىنە وقىتتى، «الىپپەنى» الماڭدار دەگەنگە قاراماستان، الىپ تىندى، جوعارعى وقۋ ورىندارىنداعى «قازاقستان تاريحىن» الىپ تاستاپ، «قازىرگى قازاقستان تاريحى» دەگەن ءپاندى ەنگىزدى، «سبەربانكپەن» شارت جاساسۋعا نيەتتەندى، ت.ت. بىراق سول جوبالاردىڭ تيىمسىزدىگىن، جەمقورلىق ءۇشىن كوتەرىلگەن اقىماق جوبالار ەكەنىن كەيىن ءومىردىڭ ءوزى دالەلدەدى. قازىر سول جوبالار توقتاتىلدى. بىراق «سول ۋاقىتتا سىزدەردىكى دۇرىس ەكەن» دەپ ءبىر دە ءبىر بيلىك وكىلى ايتقان جوق... مۇمكىن، قۇرىلتاي بيلىكتىڭ وسى ءبىر «ءوزىم بىلەمىن» دەگەن اۋرۋىنا توسقاۋىل قوياتىن بولار. ول ءۇشىن توقاەۆ مىرزا ايتقانداي «جاساندى پىكىرتالاس وتكىزىپ، كوزبوياۋشىلىق جاساۋعا بولمايدى». ول ءۇشىن توقاەۆ مىرزا ايتقانداي «كەلەلى جيىندا ايتىلعان كەسىمدى سوزگە التى الاشتىڭ بالاسى تۇگەل توقتايتىن» بولۋى كەرەك. دالا دەموكراتياسى ءداستۇرى سوندا عانا جاڭعىرادى. دەمەك، ەڭ باستى ماسەلە – ۇلتتىق قۇرىلتايدىڭ قۇزىرەتىندە.
ارينە، پرەزيدەنتتىڭ جولداۋىنان كەيىن، استانانىڭ سولتۇستىك جاعالاۋىنداعى كولەڭكەلى كابينەتتەردىڭ بىرىندە ۇلتتىق قۇرىلتايدىڭ ەرەجەلەرى جازىلىپ جاتقانى انىق. ولاردىڭ الدىنداعى سۇراقتار – قوعامنىڭ دا الدىندا تۇر. سولاردىڭ ەكەۋىن تالداپ كورەلىك:
ۇلتتىق قۇرىلتايدىڭ ەرەجەسىن جاساۋعا - وپپوزيتسيا، جۋرناليستەر، قوعام قايراتكەرلەرى تىكەلەي ارالاسۋى قاجەت
ءبىرىنشى سۇراق. قۇرىلتايدى كىمدەر جاساقتايدى، كىم ۇيىمداستىرادى، كىمدەر باسقارادى، قىسقاسى، «ويىن ەرەجەسىن» كىم جاسايدى؟ ءوز باسىم، بۇل جاۋاپتى جۇمىستى بيلىككە تاپسىرۋدى دۇرىس دەپ سانامايمىن. ولاردىڭ حالىق جيىنىنا ناقتى قۇزىرەت بەرەتىنىنە كۇمانىم بار. وسى ۋاقىتقا دەيىن وسىعان ۇقساس قۇرىلىمداردى وي ەلەگىمىزدەن وتكىزسەك، «ءسوز سويلەۋ»، «پىكىر ايتۋ»، «ۇسىنىس بەرۋ» كەزەڭىنەن سوڭ، شەشىم شىعارۋ ماسەلەسى – نە تاسادا، نە بيلىكتە قالاتىن. سوندىقتان، ۇلتتىق قۇرىلتايدىڭ ەرەجەسىن جاساۋعا ازاماتتىق قوعامنىڭ وكىلدەرى – وپپوزيتسيا، جۋرناليستەر، قوعام قايراتكەرلەرى، ت.ت تىكەلەي ارالاسۋى قاجەت. باستى ماسەلەنىڭ ءبىرى – قۇرىلتايدىڭ مۇشەلەرىنىڭ وكىلەتتىگى. ونى كىم انىقتاۋى كەرەك؟ جولداۋدا پرەزيدەنتتىڭ اۋزىنان «ۇلتتىق قۇرىلتايدىڭ قۇرامىندا ەلىمىزدەگى بارلىق ايماقتىڭ وكىلدەرى بولادى. سونداي-اق، وعان پارلامەنتتىڭ بىرقاتار دەپۋتاتى، قازاقستان حالقى اسسامبلەياسى مەن ازاماتتىق اليانستىڭ، قوعامدىق كەڭەستەر مەن ۇيىمداردىڭ مۇشەلەرى، بەدەلدى قوعام قايراتكەرلەرى، ءوندىرىس جانە اۋىل شارۋاشىلىعى ەڭبەككەرلەرى، بيزنەس وكىلدەرى جانە تاعى باسقا ازاماتتار كىرەدى. وسىلايشا، سان ءتۇرلى قوعامدىق پىكىر يەلەرىن تۇگەل قامتيتىن وكىلدى قۇرىلىم قالىپتاسادى» دەگەن ءسوز شىقتى.
مەنىڭشە، پارلامەنت پەن اسسامبلەيا وكىلدەرىنىڭ بيلىكتىڭ «جوبالارى» مەن «قۇجاتتارىنا» اسەر ەتەتىن مۇمكىندىكتەرى جەتەرلىك، سوندىقتان ولارعا قۇرىلتايدان ورىن بەرۋ – ارتىق!
30 جىل وسى جۇيەگە قىزمەت جاساعان ادامداردى ۇلتتىق قۇرىلتايعا كىرگىزبەۋ تۋرالى زاڭدىق نورما قابىلداۋ كەرەك
«ءوندىرىس پەن اۋىلشارۋاشىلىق ەڭبەككەرلەرى، بيزنەس وكىلدەرى» دەگەن ءسوز – بۇرىنعى كەڭەس زامانىنداعى جوعارعى كەڭەسكە دەپۋتاتتاردى جاساقتاۋدى ەسىمىزگە تۇسىرەدى. لەنين وردەندى، سوتسياليستىك ەڭبەك ەرى دەگەن اتاعى بار قويشىلاردىڭ كرەملدىڭ سەزدەر سارايىندا قالعىپ-شۇلعىپ وتىراتىنىن ۇمىتا قويماعان بولارمىز. بۇل – ەڭبەككەرلەردى، نە بيزنەس وكىلدەرىن جيىنعا شاقىرماۋ دەگەن ەمەس، ولاردىڭ ىشىندە دە قوعامعا تانىمال، حالىقتىڭ قامىن ءوزىنىڭ قالتاسىنان جوعارى قوياتىن جاندار جەتكىلىكتى، بىراق سولاردى قالاي تاڭداپ الامىز؟ ءبىر اۋىز سوزبەن ايتقاندا، تاڭداۋ شارتتارى قانداي بولماق؟ بۇعان دەيىنگى وسىعان ۇقساس «حالىقپەن پىكىرلەسۋ» جيىندارىندا تاڭداۋدى بيلىكتىڭ ءوزى جاسايتىن (جوعارىداعى سەكسەن دە جيىرما ءتاسىلى). ەگەر ۇلتتىق قۇرىلتاي دا وسى جولمەن جاساقتالاتىن بولسا، قانداي ناتيجەگە جەتەتىنىمىزدى ءبىلۋ ءۇشىن بالگەرگە بارۋدىڭ قاجەتى جوق دەپ ەسەپتەيمىن. ەگەر قۇرىلتاي مۇشەلەرى ازاماتتىق قوعامنىڭ نەگىزگى كورسەتكىشى بولىپ تابىلاتىن ۇكىمەتتىك ەمەس ۇيىمداردان جاساقتالسا، جيىرما مىڭ قوعامدىق ۇيىمنىڭ ىشىنەن تاڭداپ الۋ دا وڭاي جۇمىس بولمايدى جانە ونى كىم تاڭدايدى دەگەن سۇراق تاعى دا الدىمىزدان شىعاتىنى انىق. مەنىڭشە، ۇلتتىق قۇرىلتايدى جاساقتاۋ ماسەلەسىن شەشكەننەن سوڭ عانا، بۇل – جاڭا قازاقستاننىڭ بەلگىسى بولىپ تابىلادى ما، الدە ەسكى قازاقستاننىڭ بۇرىنعى «حالىقپەن جاقىنداسۋ» ويىنىنىڭ جالعاسى ما دەگەن سۇراققا جاۋاپ بەرە الامىز. ءوز باسىم، 30 جىل بويى وسى جۇيەگە قىزمەت جاساعان، ونىڭ اتقارۋشى بيلىگى مەن يدەولوگيالىق باعىتىنا بەرىلە جۇمىس جاساعان ادامداردى ۇلتتىق قۇرىلتايعا كىرگىزبەۋ تۋرالى ارنايى شارت، زاڭدىق نورما قابىلداۋ كەرەك دەپ ەسەپتەيمىن.
وسى شارت ارقىلى مەن ولاردى ەكىجۇزدىلىك پەن تۇراقسىزدىقتان قۇتقارىپ العىم كەلەدى. قۇرىلتايدا «زامان وزگەردى – مەن دە وزگەرەيىن» دەگەندەر ەمەس، «زاماندى ادامدار وزگەرتەدى» دەگەن جاندار وتىرۋى كەرەك. نازارباەۆ پەن ونىڭ ءىس-ارەكەتىنىڭ «ساباقتاستىعىن» (پرەزيدەنتتىڭ ءوز ءسوزى) ۇستانىپ وتىرعان توقاەۆ مىرزانىڭ جۇيەسىنە قىزمەت جاساعان ادامداردىڭ ۇلتتىق قۇرىلتايدا وتىرعانى – پرەزيدەنتىمىزگە سىن.
ءبىر تويدا ەكى جار جوق. نە قۇرىلتاي، نە پارلامەنت، ەكەۋىنىڭ ءبىرى قالۋى كەرەك
ەكىنشى سۇراق. ۇلتتىق قۇرىلتايدىڭ قۇزىرەتى قانداي بولماق؟ باستاما كوتەرگەن پرەزيدەنتىمىزدىڭ سوزىنە قاراعاندا، بۇل – پرەزيدەنتتىڭ جانىنداعى ونداعان كەڭەسشى ورگانداردىڭ ءبىرى سياقتى. بىراق، اتى – دارداي... ەگەر وعان مۇشە بولاتىن ادامداردى (جوعارىداعى سۇراقتىڭ ءبىرىنشى تۇرۋىنىڭ سەبەبى دە وسى بولار) حالىق تاڭدايتىن بولسا، پارلامەنتتىڭ جاعدايى قيىن بولادى... وندا نە قۇرىلتاي، نە پارلامەنت، ەكەۋىنىڭ ءبىرى قالۋى كەرەك. پارلامەنتتە حالىق قالاۋلىلارى وتىرعان جوق، قولدان جاسالعان پارتيالاردىڭ، سول پارتيانى ويىنعا قوسقان بيلىكتىڭ تاڭداعان ادامدارى وتىر. ءبىر تويدا ەكى جار جوق.. ەگەر قازاق داستۇرىنە ساي قۇرىلعان قۇرىلتاي بولسا، ونىڭ شەشىمدەرى – تالاسسىز شىندىق، ناقتى اقيقات، زاڭدى شەشىم! پارلامەنتتىڭ مىندەتى – سول شەشىمگە ساي زاڭداردى قابىلداۋ. بۇعان بۇگىنگى بيلىك كونەدى مە؟ بۇل دا سۇراق. قۇرىلتاي حالىققا جاقپايتىن زاڭ جوبالارىن قالايشا توقتاتا الادى؟ قۇرىلتايدا داۋىس بەرۋ ارقىلى قابىلدانعان شەشىمدى پرەزيدەنت نە پارلامەنت بۇزا الادى ما؟ بۇل دا سۇراق. ۇلتتىق قۇرىلتاي – جاڭا باستاما. مەن ءۇشىن ءبىر ماسەلە انىق - بۇل قۇرىلىمنىڭ قانداي بولۋىن تەك بيلىكتىڭ شەشۋىنە بەرىپ قويۋعا بولمايدى. ءوزىمىزدىڭ پىكىرلەرىمىزدى بىلدىرەيىك. ەگەر كوڭىلىمىزدەن شىقپاسا، قارسىلىعىمىزدى كورسەتەيىك. ەرەجەنى جاسايتىن جۇمىسشى توبىنا كىرەيىك. شاقىرا قالسا...
سۇحباتتاسقان زارينا اشىربەك،
"ادىرنا" ۇلتتىق پورتالى
