اقتاۋداعى «25 744» اسكەري بولىمىندەگى تاعى ءبىر سارباز ەسىنەن اداسىپ كەتتى، دەپ حابارلايدى «ادىرنا» ۇلتتىق پورتالى Azattyq Rýhy سايتىنا سىلتەمە جاساپ.
اسكەري بولىمدەردەگى جاس ساربازداردىڭ ءولىمى جانە ەسىنەن اداسۋ فاكتىسى بويىنشا زەرتتەۋ جۇرگىزىپ جۇرگەن ماڭعىستاۋلىق بلوگەر بيبىگۇل رامازاننىڭ ايتۋىنشا، «25 744» اسكەري بولىمىندە وسىمەن ءۇشىنشى سارباز ەسىن جوعالتىپ وتىر.
«الىبەكتىڭ ولىمىنەن كەيىن، مەنىڭ جەكەمە ءتۇرلى ادامدار شىعىپ، بالالارىنىڭ قازاسى تۋرالى ايتا باستادى. 2021 جىلدىڭ 18 مامىرى كۇنى Instagram پاراقشاما «بيبىگۇل ءسىزدىڭ ءنومىرىڭىز كەرەك، تاعى دا ءبىر اسكەري بولىمدە بىلىق شىعىپ جاتىر» دەپ ءبىر وقىرمانىم حابارلاسادى. سودان جەكە تەلەفونىمدى بەرىپ ەدىم، ءبىر ەر كىسى حابارلاستى. «كەشە عانا ۇلىمىزدى اسكەرگە الىپ كەتىپ، وتان الدىنداعى بورىشىن وتەيدى دەپ قۋانعان ەدىك. بۇگىن تۇسكى اس كەزىندە حابارلاسىپ «بالاڭ ەسىنەن اداسىپ كەتتى» دەپ حابارلادى. زاڭنان ونشا حابارىمىز جوق، كومەك بەرىڭىزشى» دەپ شىقتى. سودان سول كۇنى ماڭعىستاۋ وبلىستىق اۋرۋحاناسىنا بارسام، ەسىنەن اداستى دەگەن بالانىڭ اكەسى، اكەسىنىڭ اعاسى تۇر. ولاردىڭ الدىندا «25 744» ءبولىمىنىڭ مەدبيكەلەرى «ءسىزدىڭ بالاڭىزدىڭ دەنەسىندە كوگەرگەن ءىز جوق، ەشكىم ونى ۇرىپ-سوقپاعان» دەپ اۋىزدارىنان اق كوبىكتەرى شاشىراپ ءتۇسىندىرىپ جاتىر ەكەن»، - دەيدى بيبىگۇل رامازان.
بلوگەردىڭ ايتۋىنشا، مەدبيكەلەرگە بلوگەر ەكەنىن ايتقان ساتتە، ولار كەتىپ قالعان. بۇل اسكەري بولىمدە وسىمەنەن ءۇشىنشى جىگىت ەسىنەن اداسىپ وتىر. وسىدان 7 جىل بۇرىن تاعى ءبىر جىگىت جىندى بولىپ كەتكەن ەكەن. ول جىگىتتىڭ تۋىستارى تالعاتتىڭ اعاسىنا شىعىپ، باستارىنان وتكەن وقيعانى ايتقان ەكەن.
«تۇسىنەسىزدەر مە، ءۇشىنشى سارباز. ءدال وسى بولىمگە كەلگەندەردىڭ وزدىگىنەن ەسىنەن اداسۋى تىلسىم جاعداي نەمەسە ءجاي عانا سايكەستىك ەمەس قوي. قاشانعا دەيىن قاراپايىم ادامداردىڭ بالالارى جىندى بولىپ، ءولىپ، وعان تاعى ءبىر جازىقسىز وتباسىنىڭ ماپەلەپ وتىرعان ۇلدارى جاۋاپتى بولا بەرمەك؟! اسكەري بولىمدە بولعان مۇنداي فاكتىلەرگە جانىندا جۇرگەن، جاڭادان كەلگەن ساربازدار كىنالى بولىپ شىعا كەلەدى. ەرتەڭ ءتيىستى ادامدار بۇل ءىستى دە جىلى جاۋىپ قۇتىلماقشى. مۇنداي سۇمدىققا جۋرناليستەر، بلوگەرلەر، قوعام بولىپ نۇكتە قويۋىمىز كەرەك. ەرتەڭ ءسىزدىڭ ۇلىڭىز نەمەسە تۋىسىڭىز ساربازداردى قيناپ جۇرگەن سەرجانتتار مەن كونتراكتنيكتەردىڭ قولدارىنا تۇسپەيتىنىنە كىم كەپىل؟!» - دەدى بەلسەندى.
اسكەرگە كەلگەنىنە ءبىر اپتا تولماي جاتىپ، ەسىنەن اداسقان 19 جاستاعى تالعات ايتمۇحانوۆ اقتاۋدان 400 شاقىرىم جەردەگى بەينەۋ اۋدانىنىڭ تۋماسى. ساربازدىڭ اكەسى ۇلىن اسكەرگە الىپ كەتكەنىن دە بىلمەي قالدىم دەپ وتىر. ورالدا وقيتىن 1-كۋرس ستۋدەنتى وقۋىن دا ءالى اياقتاماعان كورىنەدى.
«تىم جاقسى ەدى. بىزگە كەشە ساعات 11-دە حابارلاسىپ، «بالاڭ ەسىن بىلمەيدى، تەگىن بىلمەيدى» دەدى تەلەفونمەن. 11 مامىر كۇنى ۇيدەن ساعات 15:00-دە الىپ كەتكەن. اسكەري كوميسساريات كەلىپ، ەكەۋى ەكى جاعىنان وزدەرى مەدتەكسەرۋدەن وتكىزىپ، سول كۇنى كەشكە الداپ، الىپ كەتىپ وتىر. «ءۇش كۇننەن كەيىن بەينەۋگە كەلەسىڭ» دەگەن. بىراق ەندى بالانى تانىماي وتىرمىن»، - دەدى ت.ايتمۇحانوۆتىڭ اكەسى ماقسات سارسەنباەۆ.
اقىل-ەسىنەن اداسقان ساربازدى اسكەريلەر اتا-اناسى كەلگەنشە دارىگەردىڭ قولىنا تاپسىرعان. بىراق اق حالاتتىلار «ءبارى جاقسى» دەپ شىعارىپ سالىپتى.
«ۇلىم قازىر اقتاۋداعى پسيحوديسپانسەرلەردىڭ بىرىندە ەم قابىلداپ جاتىر. پسيحولوگتار «بالادا كۇيزەلىس، وتە قاتتى شوك العان» دەيدى. كەشە استانادان كەلىپ تەكسەرىپ كەتتى. اسكەريلەر تۋرالى اڭگىمە باستاساڭ تۇيىقتالىپ كەتەدى. اۋىل تۋرالى، قىزى تۋرالى سۇراسا، ءبارىن ايتادى. ويلانىپ وتىرىپ «مۇرنىمنىڭ ىشىنە، جەلكەمە ينە تىقتى» دەيدى دە، قايتادان ءۇنسىز وتىرىپ قالادى. جاھانگەر، رينات دەگەن بالالاردىڭ اتىن ايتادى، تۇرلەرىن كورسەم تانيمىن دەيدى. بار ماقساتىم قازىر ۇلىمدى ەمدەتىپ الۋ. اسكەري بولىمنەن ەشكىم حابارلاسىپ، كەشىرىم سۇراعان جوق. بار ۋايىمىمىز – وسى بالانىڭ بەتىن بەرى قاراتۋ. ۇلىم ەشقاشان مۇنداي دەل-سال كۇيگە ءتۇسىپ كورمەگەن. قازىر ەسى كىرەسىلى-شىعاسىلى. مەنىڭ ۇلىما دەيىن دە بۇل بولىمنەن ەكى سارباز جىندى بولىپ كەتكەن ەكەن. كىنالىلەر ءتيىستى جازالارىن الۋى كەرەك. قۇقىق قورعاۋ ورگاندارى تەرگەۋ امالدارىن قانشالىقتى ءادىل وتكىزەتىنىن بىلمەدىم... وتانىن قورعايدى دەپ كەتكەن ۇلىمىز بەيبىت كۇندە وسىنداي جاعدايعا ءتۇسىپ وتىر. ءدال قازىر كىنالىلەردى ىزدەيتىندەي جاعدايدا ەمەسپىن، بار ويىم – ۇلىمنىڭ جاعدايىن بەرى قاراتۋ»، - دەدى رەداكتسيا تىلشىسىمەن سويلەسكەن تالعاتتىڭ اكەسى.
تالعات ايتمۇحانوۆتىڭ اسكەرگە ساپ-ساۋ بولىپ كەلگەنىن اسكەري بولىمدەگىلەر دە راستاپ وتىر. الايدا ءتورت كۇننەن كەيىن ساندىراقتاپ ەسىنەن اداسقانى بارىنە جۇمباق. ونىڭ ارى قاراي وتان الدىنداعى بورىشىن وتەۋ، نە وتەمەۋى مامانداردىڭ قورىتىندىسىنا بايلانىستى بولماق.
ال رينات جەتكەرگەنوۆ 2021 جىلدىڭ قازان ايىندا ءدال وسى «25 744» اسكەري بولىمىنەن وتان الدىنداعى بورىشىن وتەپ، ۇيىنە قايتۋىنا بەس كۇن قالعاندا ەسىنەن اداسقان. قىزىلوردا وبلىسىنىڭ 19 جاستاعى تۇرعىنى رينات جەتكەرگەنوۆتىڭ اناسىنا حابارلاسىپ، ۇلىنىڭ جاعدايىن بىلدىك. ريناتتىڭ اناسى ايعانىم ءىزباساروۆانىڭ ايتۋىنشا، تۇڭعىشى قازىر كورشىلەس وزبەكستاندا ەمدەلىپ جاتىر.
«بالامنىڭ ۇيگە كەلگەنىنە 9 اي بولىپ قالدى. التى-جەتى اي قاتتى قينالدىق، ۇلىم ءبىزدى تانىماي، ءۇيدىڭ ءىشىن قيراتىپ، اكەسىنە دە باعىنبادى. سودان قورىققانىمىزدان ەكى ايدان اسا جىندىحاناعا جاتقىزدىق. ول ورتالىقتان شىققاندا ءبىر قولى تارتىلىپ كەتتى. الماتىنىڭ پسيحديسپانسەرىندەگى ماماندار «بالا ءتۋابىتتى ەسىنىڭ كەمىستىگى بار ەمەس، ول تەك پسيحولوگيالىق شوكتىڭ اسەرىنەن بولعان نارسە» دەپ ۇرىستى. وقيعا باتىستا بولعاندىقتان اتىراۋ وبلىسىنىڭ دارىگەرى تەكسەرۋگە جىبەرگەن. سويتسەك ول «اكە-شەشەسى بالانى جاتقىزبادى» دەپ ايتىپتى. ءالى دە ەم الۋدى توقتاتقان ەمەسپىز، قازىر رينات اكەسىمەن وزبەكستاننىڭ استاناسى تاشكەنتكە ەمىنىڭ ەكىنشى كۋرسىن الۋعا كەتتى.
ۇلىمنىڭ ۇيگە قانداي جاعدايدا كەلگەنىن اۋىلداعىلار كوردى عوي. ۇيگە قايتۋىنا ءتورت كۇن قالعاندا ۇلىم اۋىرىپ، سيستەما الادى. تاماعى اۋىرعاننان كەيىن تەمپەراتۋراسى كوتەرىلىپ، قالشىلداعان. سودان جاڭاعى سەرجانتتار سەن «ادەيى ىستەپ تۇرسىڭ» دەپ بالامدى تاڭعا دەيىن ورىندىقپەن ۇرعان. ءالىمجان مايبەكوۆ دەگەن سەرجانت تاماعى مەن قۇلاعىنىڭ قاتتى جەرلەرىنە تەمەكىنىڭ شوعىن باسىپ، ينە تىققان. ينەنىڭ ىزدەرى قارايىپ كەتكەن. رينات قازىر ەسىن جيناپ، ءوزىن ۇرعانداردىڭ اتى-جوندەرىن ايتىپ بەردى. ولار: ءالىمجان مايبەكوۆ، سادور يۋلداشەۆ، ايبەك قابيدين، ءتورتىنشىسىنىڭ اتى-ءجونى ەسىمە تۇسپەي تۇر...»، - دەدى ساربازدىڭ اناسى.
ايعانىم جەتكەرگەنوۆا ۇلىن ەمدەتۋ ءۇشىن نەسيە العان. ال اسكەري ءبولىم مەن مەملەكەت تاراپىنان ريناتتىڭ وتباسىنا ەشكىم حابارلاسىپ، جاعداي سۇراماپتى.
«وسى وقيعادان كەيىن وتباسىمىزدا ءبارىمىز مورالدىق تۇرعىدان دا، ماتەريالدىق تۇرعىدان دا قينالىپ كەلەمىز. ءوزىم دە، وتاعاسى دا ءجيى اۋىردىق، ءتىپتى، اۋرۋحاناعا دا جاتىپ شىقتىق. ۇلىمدى ەمدەتۋ ءۇشىن Kaspi بانكتەن نەسيە الدىم. ءوزىم مۇعالىممىن، جولداسىم جۇمىسسىز. رينات تۇڭعىشىم، ەكىنشى بالام بيىل 11-سىنىپتى ءبىتىرىپ جاتىر، ءۇشىنشى ۇلىم 6-شى سىنىپتا وقيدى. ۇلىمنىڭ جاعدايىن جۋرناليستەر ايتىپ-ايتىپ قويدى. ال اسكەري ءبولىم، قورعانىس مينيسترلىگى تاراپىنان وسى ۋاقىتقا دەيىن ەشكىم حابارلاسپادى دا، كەشىرىم دە سۇراعان ەمەس.
قازاقستاندا جۇرگىزىلىپ جاتقان ساراپتاما ناتيجەلەرىنە ەش سەنبەيمىن. قىزىلوردا دا، الماتىدا دا وتىرىك شىعارىپ بەردى، ەندى استاناعا 2 ماۋسىم كۇنى كەلىڭىزدەر دەپ وتىر. استاناعا باراتىن مەنىڭ جاعدايىم جوق، تابىس تاۋىپ وتىرعان ءوزىم عانا. الماتىعا بارا جاتقان كەزدە عانا باتىس ءوڭىرى اسكەري بولىمدەرىنىڭ اتىنان دەپ 700 مىڭ تەڭگە اقشا بەرىپ جىبەرگەن. ول قارجى بالامنىڭ دەنساۋلىعىنىڭ ءبىر پاراسىن دا وتەمەيدى. مەن ءبىزدىڭ ەلدە ادىلەتتى سوتتىڭ، ءادىل زاڭنىڭ بارىنا سەنبەيمىن»، - دەپ اۋىر كۇرسىندى ايعانىم ءىزباساروۆا.
«ادىرنا» ۇلتتىق پورتالى
