قازاقستاننىڭ ءبىلىم بەرۋ كەڭىستىگىندە قارا شاڭىراق بولىپ تابىلاتىن ءال-فارابي اتىنداعى قازۇۋ الدىڭعى قاتارداعى كوشباسشى ۋنيۆەرسيتەتتىڭ ءبىرى.وقۋ ورداسىنىڭ تاريحى مەملەكەتتىڭ تاريحىمەن، ونىڭ عىلىمىمەن، مادەنيەتىمەن، جوعارى ءبىلىم بەرۋ جۇيەسىمەن ساباقتاسىپ، ۇشتاسىپ جاتىر. ۋنيۆەرسيتەت قۇرىلعاننان بەرى قازاقستان رەسپۋبليكاسى بويىنشا عانا ەمەس، الەمدىك دەڭگەيدەگى وقۋ وردالارىمەن باسەكەگە قابىلەتتى ەكەندىگىن دالەلدەگەن بولاتىن. قازىرگى تاڭدا، جاھاندىق ەڭ تانىمال جانە بەدەلدى Quacquarelli Symonds (QS) اناليتيكالىق ەسەبى بويىنشا ءال-فارابي اتىنداعى قازۇۋ, «الەمنىڭ ەڭ ۇزدىك 200 ۋنيۆەرسيتەتتەرىنىڭ قاتارىنا ەنگەن العاشقى قازاقستاندىق جوعارى وقۋ ورنى بولىپ تابىلادى. ءالەمنىڭ 12 ەلىندە ءال-فارابي ورتالىقتارىن اشىلعان بولاتىن.. ەۋروپالىق عىلىمي-ونەركاسىپتىك پالاتاسى رەيتينگىندە قازۇۋ جوعارى باعالانىپ، ەۋروپالىق جەتەكشى جوعارى وقۋ ورىندارىنىڭ قاتارىنا ەندى. قازۇۋ الەمدەگى ۇزدىك 200 ەكولوگيالىق جانە ەڭ وزىق تەحنولوگيالىق ۋنيۆەرسيتەتتەردىڭ ۇزدىك 50 توبىنا كىرەدى جوعارىدا اتالعان كورسەتكىشتەر ناتيجەسىندە، قازۇۋ تۇركى جانە يسلام الەمىندەگى ەڭ ۇزدىك ۋنيۆەرسيتەت رەتىندە تانىلعان ەدى.
قازاق ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ تاريحى تەرەڭنەن باستاۋ الاتىن فيلولوگيا جانە الەم تىلدەرى فاكۋلتەتى. فاكۋلتەتتىڭ نەگىزىن قالاعان قازاق حالقىنىڭ، ۇلتىمىزدىڭ ۇلى تۇلعالارى - م.اۋەزوۆ، ءا.مارعۇلان، ب.كەنجەباەۆ. فاكۋلتەتتە ءار جىلدارى ءتىل مەن ادەبيەتتانۋ عىلىمىنىڭ رەسپۋبليكاعا بەلگىلى اسا كورنەكتى عالىمدارى ۇستازدىق قىزمەت اتقاردى. اتاپ ايتساق، اكادەميك-جازۋشى زەينوللا قابدولوۆ، فيلولوگيا عىلىمدارىنىڭ دوكتورى، پروفەسسور تۇرسىنبەك كاكىشەۆ، اكادەميك رىمعالي نۇرعالي،تالعات سايرامباەۆ، الما قىراۋباەۆا جانە ت.ب. فاكۋلتەتىن بىتىرگەن تۇلەكتەر اراسىنان كورنەكتى مەملەكەت جانە قوعام قايراتكەرلەرى، قازاق رۋحانياتىنداعى ورنى بولەك اقىن-جازۋشىلار دا ءبىرشاما.
فاكۋلتەتىمىزدە ءوز ماماندىعىمىزعا قاتىستى وتەتىن پاندەردەن بولەك ءتۇرلى تانىمدىق پاندەر بار. اسىرەسە، پسيحولوگيا-ستۋدەنتتەر اراسىندا 1-كۋرستان باستاپ جۇرگىزىلەتىن قىزىقتى ساباقتاردىڭ ءبىرى. نەگىزگى وقۋ ءپانى رەتىندە ءتۇرلى ماسەلەلەردى شەشۋدە, قوعامدىق وي قالىپتاستىرادى.
وسى ورايدا قارا شاڭىراق ءال فارابي اتىنداعى قازاق ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ بازاسىندا وقىتىلاتىن «باسقارۋ پسيحولوگياسى» ءپانىنىڭ وقىتۋشىسى، پسيحولوگيا عىلىمدارىنىڭ كانديداتى، پروفەسسور جۋبانازاروۆا نازيراش سۇلەيمەنقىزىنىڭ جەتەكشىلىگىمەن فيلولوگيا فاكۋلتەتى، 1-كۋرس ماگيسترانتتارى «باسقارۋشىلىق كونفليكتىلەردىڭ الدىن-الۋ تەحنولوگيالارى» تاقىرىبىندا شولۋ جاسادى. ناتيجەلەردى تالداۋ سەمينارى وتكىزىلىپ، وندا ماگيسترانتتار تۇلعانى باسقارۋداعى كونفليكتىلەردىڭ الدىن-الۋ تەحنولوگيالارىن بەلسەنە تالقىلادى.
قازىرگى تاڭدا ەڭ وزەكتى تاقىرىپتاردىڭ ءبىرى وسى پسيحولوگيا ماسەلەسى بولسا، سونىڭ ىشىندە «باسقارۋ پسيحولوگياسى» ءپانى ايتارلىقتاي ماڭىزدى. ويتكەنى توپ ىشىندە، ۇجىم ىشىندە جۇمىستى ءتيىمدى ءارى پايدالى ەتۋ كوزدەلەدى. پروفەسسور نازيراش سۇلەيمەنقىزىنىڭ بۇل ءپاندى تۇسىندىرە وتىرىپبىزگە ءتۇرلى ءادىس-تاسىلدەردى، دۇرىس شەشىم قابىلداۋ، قىزمەتكەرلەردى شابىتتاندىرىپ وتىرۋ، كونفليكتىلى وقيعالاردى شەشە الۋ مۇمكىندىگىنە يە بولۋعا بولاتىن تەحنولوگيالاردى تانىستىرىپ ءوتتى. تەك قانا ۇجىمدى ەمەس، ۇجىمدا ءوزىڭدى قالاي ۇستاۋ كەرەك، كوڭىل-كۇيدى باسقارۋ، اقىلداسىپ جۇمىس ىستەۋءدى مەڭگەرۋ، مۇنىڭ ءاربىر ادام ءۇشىن ماڭىزدى ءارى ءمانءدى ەكەنىنە ءشۇبا كەلتىرمەيمىز.
سەمينار مەن ءدارىس كولەمىندە ءتۇرلى ءىس-شارالار، ەكسپەريمەنتتىك جوبالار، پىكىرسايىس ساباقتار تالقىلاندى. سونىڭ ىشىندە «مەنىڭ پسيحولوگيالىق دەنساۋلىعىم» دەگەن تاقىرىپقا ءار ستۋدەنتتىڭ ارنايى دايىنداعان جوباسىن ايتۋعا بولادى. بۇل تىم وزگەرگىش، قۇبىلمالى ۋاقىتتا قوعامدىق ومىرگە دە بەلسەنە ارالاسۋعا، كەي ماسەلەنى وڭتايلى شەشە الۋعا، ءومىردىڭ بارلىق اسپەكتىسىن قامتۋعا كومەكتەسەدى. كوبىنە قاي دۇنيەنى جاساساق تا، ۇلگەرمەي جاتامىز نەمەسە مورالدىق تۇرعىدان شارشاپ، بەزىنىپ كەتەمىز. ال جۇمىستا دا، ساباقتا دا، جەكە قارىم-قاتىناستا دا تىعىرىققا تىرەلمەي، نەگاتيۆ جاعدايلاردى دا ءوز پايدامىزعا شەشە الۋ وتە ماڭىزدى. كەز كەلگەن ىستە بولسىن، سىرتقى فيزيكالىق كورسەتكىشتەرمەن قاتار ادامنىڭ ىشكى رۋحاني الەمى، جان تىنىشتىعى ماڭىزدى. كۇيزەلىستە ءجۇرۋ، ءوزىڭدى ىشتەي جەگىدەي جەۋدىڭ زيانى وتە كوپ. ءوز-وزىنە قول جۇمساپ نە بولماسا زياندى ادەتتەرگە اۋەستەردىڭ كوبى – ىشكى جان دۇنيەسىن رەتتەي الماي, دەر كەزىندە رۋحاني، پسيحولوگيالىق كومەك الا الماعاندار. وسى جاعدايدىڭ قانشالىقتى قاۋىپتى ەكەندىگىن، ونىڭ الدىن الۋ ماسەلەلەرىن تالقىلاي الامىز. ورتاق ماسەلەنى ءبىر اۋديتوريادا وتىرىپ، شەشە الامىز. سونداي-اق جان كۇتىمى دە كەرەك. ۋاقىتىندا كىتاپ وقىپ، سۇيىكتى ىسىمەن شۇعىلدانىپ، جان راحات سىيلايتىن ىستەرمەن اينالىسۋى كەرەك. وزىنە ماحابباتىن توگىپ، شىن جاناشىر بولا الاتىن اۋەلى تەك ءوزى ەكەنىن تۇسىنگەن ءجون. قيىن جاعداي بولسا، تەك ءوزى شەشۋگە ۇمتىلماي، وزگەلەرمەن دە ءبولىسىپ، جالعىز ەمەس ەكەنىن بىلگەنى دۇرىس. مىنە، ءبىز وسىنداي ادام ءومىرىنىڭ ەڭ ماڭىزدى بولىگىن قۇرايتىن ماسەلەنى پسيحولوگ مامانمەن بىرگە اقىلداسا الامىز.سونداي-اق وسىنداي تاقىرىپتا وتەتىن ديسكۋسسيا ساباقتارىنىڭ كوبىرەك بولعانىنىڭ پايداسى زور.
ماسەلەنى ءبىر نەگىزدە قاراپ نە ءبىر ادامنىڭ سۋەكتيۆتى پىكىرىنە سۇيەنىپ ايتۋ وتە قيىن. نەعۇرلىم كەڭ اۋقىمدا قارايتىن بولساق، سوعۇرلىم شەشىمى دە تەز بولادى. ءاربىر ستۋدەنتتىڭ ويىن، سۇراعىن وي ەلەگىنەن وتكىزە وتىرىپ، ءبىر ورتاق ناتيجەگە كەلۋ دە قيىندىق تۋدىرمايدى.سوندىقتان «باسقارۋ پسيحولوگياسى» ءپانىنىڭ بىزگە بەرەر پايداسى مول دەپ بىلەمىز.
جۋبانازاروۆا ن.س.،
پسيحولوگيا عىلىمدارىنىڭ كانديداتى، پروفەسسور;
بايمولدينا ل.و.،
PHD, دوتسەنت م.ا.;
ءال-فارابي اتىنداعى قازۇۋ ماگيسترانتتارى.
