پارلامەنتتە كىمدەر وتىرۋ كەرەك؟

2715
Adyrna.kz Telegram

مەملەكەت باسشىسى قاسىم-جومارت كەمەلۇلى توقاەۆ «ءبىراز ۋاقىتتان كەيىن، مۇمكىن جىل سوڭىنا قاراي، «Nur Otan» پارتياسىنا ودان ءارى توراعالىق ەتۋىمنىڭ ورىندىلىعى تۋرالى ماسەلەگە قايتا ورالامىز»، – دەدى

بۇل دۇرىس باعىتتاعى قادام دەگەن ويدامىن. پرەزيدەنتتىڭ ءبىر پارتيانىڭ مۇشەسى بولۋى قازىرگى تاڭدا وزەكتى ەمەس. بىزگە «بيلىكتىڭ جوبالارى» دەپ حالىق تاراپىنان سىنالمايتىن، ەلەكتوراتتارىن ىلەستىرە الاتىن پارتيالار قاجەت. ويتكەنى ەل ازاماتتارىنىڭ سەنىمى قاشاندا ماڭىزدى. مىسالى، ءوزىم ءبىلىم العان تۇركيادا ادىلەت جانە دامۋ پارتياسى، ۇلتشىلدىق قوزعالىس پارتياسى، رەسپۋبليكالىق حالىق پارتياسى جانە ت.ب. بار. تۇرىك اعايىندار بۇل پارتيالارعا جاڭا يدەيالار مەن بىلىكتى كادرلاردىڭ گەنەراتورلارى رەتىندە ۇمىتپەن قارايدى. ەلدىڭ قامى ءۇشىن جۇمىس ىستەيتىندەرىنە سەنەدى. حالىقتىڭ ازاماتتىق بەلسەندىلىگى دە جامان ەمەس. ال وپپوزيتسيالىق باعىتتاعى رەسپۋبليكالىق حالىق پارتياسىنان ەكرەم يماموعلىنىڭ ىستامبۇل قالاسىنىڭ اكىمى بولىپ وتىرعانىن ەسكە سالاتىن بولساق، ول جاقتاعى ساياسي پارتيالار اراسىنداعى شىنايى باسەكەلەستىكتىڭ بار ەكەنىنە كوز جەتەدى.

جالپى، پارلامەنت ءتيىمدى شەشىمدەر قابىلداۋ ءۇشىن ءارتۇرلى كوزقاراستاردىڭ، جان-جاقتى تالداۋلاردىڭ الاڭى بولۋ كەرەك. پروپورتسيونالدى سايلاۋ جۇيەسىمەن عانا قالماي، قويىلاتىن تالاپتاردى ايقىنداپ، ماجوريتارلىق سايلاۋ جۇيەسىن دە قالىپتاستىرا بەرگەن دۇرىس سياقتى. ىقپالدى پارلامەنتتى دە كورەتىن كۇن تۋار.

2019 جىلى Abai.kz اقپاراتتىق پورتالىندا «اقىن-جازۋشىلار مەن عالىمدار پارلامەنتتە وتىرۋ كەرەك» دەگەن ماقالام جاريالانعان ەدى. بۇل جەردە مىندەتتى تۇردە تەك اقىن-جازۋشىلار مەن عالىمدار بولسىن دەگەن ءسوز ەمەس. نەگىزگى وي — پارلامەنتكە حالىقتىڭ الەۋمەتتىك-ەكونوميكالىق جاعدايىنا جەتە قانىق، قازاقتىڭ ءتىلى مەن ءدىلىن بىلەتىن، ەلى مەن جەرىن سۇيەتىن ازاماتتاردىڭ بارۋى. ماقالانىڭ تولىق ءماتىنى تومەندەگىدەي:

قر پرەزيدەنتى قاسىم-جومارت توقاەۆ ۇلتتىق قوعامدىق سەنىم كەڭەسىن قۇرۋ تۋرالى باستامانى مامىر ايىنىڭ باسىندا ءوزىنىڭ سايلاۋالدى باعدارلاماسىن تانىستىرۋ بارىسىندا جاريالادى. بيلىك پەن حالىق اراسىنداعى ديالوگتى دامىتۋ ماقساتىندا قۇرىلعان كەلەلى كەڭەستىڭ العاشقى وتىرىسى 6 قىركۇيەك كۇنى پرەزيدەنتتىڭ توراعالىعىمەن ءوتتى. جاڭا ورگاننىڭ وتىرىسىندا بۇقارانىڭ كوكەيىندە جۇرگەن ماسەلەلەر قوزعالىپ، كۇرمەۋى كوپ ءتۇيىننىڭ شەشىلۋ جولدارى قاراستىرىلدى. وسى ورايدا، ەلىمىز ءۇشىن ماڭىزدى كەزەڭدە ەنجار قالماي، ءوز ويىمدى ايتا كەتۋدى ءجون كوردىم.

​سان عاسىرلار بويى كوشپەلى قازاق قوعامىندا زاڭ شىعارۋشىلىق قىزمەتتى بيلەر اتقارعانىن جانە شىنايى حالىقتىق ۇلگىدەگى دالا پارلامەنتى جۇمىس ىستەگەنىن تاريحتان بىلەمىز. حاندىقتاعى بيلەر كەڭەسى مەملەكەتتىڭ ساياسي-قۇقىقتىق، اسكەري-ديپلوماتيالىق، الەۋمەتتىك-ەكونوميكالىق جاعدايىن تەك ادەتتەگى قۇقىقپەن عانا ەمەس، ەلدىڭ رۋحاني-مادەني سالت-داستۇرىمەن ۇشتاستىرا وتىرىپ قامتاماسىز ەتكەن. كۇلتوبەنىڭ باسىندا قابىلدانعان "تاۋكە حاننىڭ جەتى جارعىسىندا" افوريزم، ماقال-ماتەل، قاناتتى سوزدەردىڭ كورىنىس تابۋى سونىڭ دالەلى. بيلەر "قاسىم حاننىڭ قاسقا جولى", "ەسىم حاننىڭ ەسكى جولى", ء"از تاۋكەنىڭ جەتى جارعىسى" زاڭدار جيناعىنداعى نەگىزگى قاعيدالار مەن نورمالاردى تولىق مەڭگەرىپ قانا قويماي، ەل-جۇرتىنىڭ ادەت-عۇرپىن، شەجىرەسىن، تاريحىن، كەمەل پىكىرلەرىن شەشەن تىلمەن جەتكىزە الاتىن دارا جاندار بولعان. بولاشاقتىڭ جولىن بابالار سالعان جولدان ىزدەپ، بۇگىنگى تاڭدا دا وت اۋىزدى وراق ءتىلدى اقىن-جازۋشىلار مەن ءتىل، ادەبيەت، تاريح سالاسىنداعى عالىمداردىڭ پارلامەنتكە كوبىرەك بارعاندارى دۇرىس دەپ ويلايمىن. قازاقتىڭ ءتىلىن، ادەبيەتىن، تاريحىن جەتە تۇسىنەتىن تۇلعالار بيلىك پەن حالىق اراسىن جاقىنداتا تۇسەدى دەگەن سەنىمدەمىن.

تۇيىتكىلدى ماسەلەلەردىڭ ءتۇيىنىن تارقاتۋعا باعىتتالعان ۇلتتىق قوعامدىق كەڭەسكە حالىق ۇلكەن ءۇمىت ارتىپ وتىرعانى راس. بۇعان دەيىن دە كوپتەگەن كەڭەستەر مەن كواليتسيالار بولعان. الايدا، "بۇل كەڭەس بۇرىنعى كەڭەستەن وزگەرەك" دەپ بىلەمىن. ەل ىرگەسى امان، بولاشاعىمىز جارقىن بولسىن!

قۋانىش جۇمابەكۇلى

«ەۋرازيا زەرتتەۋلەرى» ماماندىعى بويىنشا PhD دوكتورى، «قازاقستاننىڭ 100 جاڭا ەسىمى» جوباسىنىڭ جەڭىمپازى

پىكىرلەر