عۇمىر كەزەڭدەرى

2753
Adyrna.kz Telegram

ومىرگە ادامنىڭ كەلۋى – ۇلكەن قۇبىلىس. بۇل جاڭالىقتىڭ جاڭالىعى، وقيعانىڭ وقيعاسى. 
ادام عۇمىرى. ول قالاي باستالادى؟ قانداي كەزەڭدەردەن تۇرادى؟ وسىعان نازار اۋدارىپ كورەلىك. 
قاسيەتتى اتانىڭ نىلدەي تەگى دومالاپ اناعا تابىستالعاندا ول جەردە جاڭا دۇنيەنىڭ ەسىگىن اشىپ الۋان تۇسشە سيپاتتالۋى مۇمكىن شۋاقتى شارعا اياق باسادى. مۇنى بارشا حالىق قادىرلەۋى كەرەك. بۇل بولاشاق ادامنىڭ نۇر وركەنى. بۇل تەك انانىڭ «جاتىر» («قاناس» دەپ تە اتالادى) دەپ اتالعان اۋمالى ايماعىنا جايعاسقان سوڭ لەزدە «قاعان» دەپ اتالا باستايدى. قازاق، مىنە، وسى كۇننەن العى قىرىق كۇنگە دەيىنگى ونىڭ دامۋ بارىسىنا «قاعان» دەپ ات قويعان. كەيىن دە ءتاڭىرىم جارىلقاپ ومىرگە كەلەر تۇسىندا ونىڭ جارىق دۇنيەگە جارىپ شىعاتىن ناي پەردەسى دە وسى سەبەپتى «قاعاناق» اتالىپ كەتەدى. 
كەلەسى ىشتەگى بالانىڭ قالىپتاسۋ ءمۇسىنى. مۇسىندەنۋ. بۇنى قازاق «ۇلپان» دەپ اتاعان.

انانىڭ التىن قۇرساعىندا مامىر­لاۋ­دى ارمان ەتكەن ۇلپان «تاما» كەزەڭى­نە كىردى. بۇل اسىل اناسىنىڭ بالانى كوتەرگەنىنە ءۇشىنشى ايى. انانىڭ كۇن­دەلىكتى قورەگى ءتاڭىرى بۇيىرىپ ءبىرشاما مول بوزجۋا ءنار ۇلپانعا تولاسسىز تاما بەرۋىنەن وسىلاي اتادى عوي قازاق.
شۋاقتى ءبىر اي ءوتتى. تاما ەندى دوڭگەلەنە ۇلكەيگىسى كەلدى. بۇل ۋاقىتىن قازاق «كۇرە» دەپ اتاپتى. ءتورتىنشى ايى. انىعىندا، بۇل قۇدىرەتتى تەكتىڭ قاعان، ۇلپان، تاما، كۇرە اتانعان كەزەڭدەرى ءبىر ۇلكەن قالىپتا «مەزەت» دەپ ءبىرتۇتاس اتالىپتى.
كوپ وتپەي كۇرەنىڭ الاقانىنا كيەلى نىساندار جۇگىرىپ ول قوزعالادى، ءوز پىشىنىمەن ارەكەت ەتە باستايدى. بۇل شاقتا ونىڭ اياق-قولى ۇزارا، جازىلىپ كەپ اناسىن تانىدى-اۋ اقىرى، ەركەلىك ەتپەكشى، بۇل حيكمەتتى ايى – «ءدۇرمان» اتالىندى. ءدۇرمان – ۇلى مۇرات.
وزىنە تيەسىلى ويماقتاي ­جايلاۋدا قىپ-قىسقا اسپان الاقانداي، جەر تەبىنگىدەي جايلاۋدا اۋناپ-قۋناپ كۇن وتكىزگەن ءدۇرمان ءبىر كۇنى كيەلى جارلىققا ساي ەرەكشە نيعمەتتەردى ۇستاي باستايدى. بۇل تىڭداعىش كۇندەرى.
ول تىنىش تا قيلى كۇندەردىڭ بەكەتتىك ورتاسىندا ءۇنسىز كەزەپ جۇرەدى. ءتۇرلى التىن شۋاقتارعا ساپ ەتىپ قۇيىلىپ تا جۇرگەن شىعار. بۇل جەتىنشى ايدا ونى قازاق «شومەن» دەپ تاڭبالادى.
ول جاقتا سىرلى كۇڭگىر تاۋدىڭ جالىندى تامىزى ءجۇر. جىڭىشكە تالشىبىقتاي بۇرالعان ءومىر. بۇل كەزەڭ قازاقتا «قۇبان» دەپ اتالعان.
بۇلىڭعىر پەندەلەرگە عانا ايان جەر بەتىندە قالقىپ تۇرعان جارىق دۇنيە ونى كوگىلجىم الەم بولىپ شاقىردى. ول الەم ءبىزدىڭ ءبىر بولمەنىڭ عانا ىشىندەگىدەي كىشكەنتاي ءھام سۇلۋ الەم ەدى. ونى ول كەڭ دەپ تاڭعالدى، قۇشاعىن اشقان كوگىلجىرگە ۇزاق قىزىعا قاراپ، كەيدە تانىمال قوڭىر الاشقانى (قابىرعانى) قيىرلاي كەلىپ سۇيكەنە ادەمى بوپ وتىرادى. قازاق ونى «بۇزىم» اتاندىردى.
ول جاڭا ءومىردىڭ جارشىسى، اپپاق ساۋلەلەردى ۋىستاپ كەپ اناسى تۇرعان اعايراڭ الەمگە جان-پارمەنىمەن كىرمەكشى. مىنە، انادا تولعاق باستالدى. بالانىڭ جارىق دۇنيەدە انامەن، اكەمەن كەزدەسۋگە دەگەن ارەكەتتى ءۇمىتى «تولعاق» دەلىنەدى. ال ءوزىنىڭ تولعاق تۋدىرعان قيمىلى بار، ۇشقىر كەيىپتەگى توعىزىنشى ايدىڭ سوڭعى 5-6 كۇنىندەگى قىمبات اتاۋى «تاعاق». مىنە، قازاق ونى وسىلاي تانىپ وتىر. جارىق دۇنيەمەن بەت كورىسۋگە شەيىن ول «تاعاق» دەلىنە بەرمەكشى.
كەي انالارىمىز بۇزىمنىڭ دەر شاعىن ەسكەرمەي كەتتى، ونداعىسى تۇيەنىڭ البۋرىندى ەتىن تىسكە قاجاپ، قۇرساققا جۇپتەپ وزگەشە ءبىر سالقىنداۋ كۇن­دەردى بۇزىمعا كورسەتتى. بۇل كۇن-ايلار «تارعالاڭ» دەپ اتالادى. ال بۇلايشا بۇزىمدى جانە ءوزىن دەر ۋاقتا ساقتاندىرماي 12 اي بويى كوتەرىپ بوتالايتىن تۇيە ەتىنەن دەگەن جۇعىستىعىنان بۇزىم دا ءالى قۇرىپ، اقىرى تاعى 3 اي شابىتتانا، شالقي وسەتىن شاققا يە بوپ ءبىر اۋناپ تۇسەدى. قازاق تايپالارى ۇعىمىندا 12 اي كوتەرگەن بالا «كورپەش» دەپ اتانىپتى.

بالدىرعان شاق 
(بالالىق شاق): 1-6 جاس.

تاعاق ومىرگە كەلدى. «ءىڭ-ءا!» دەپ شىرقىراپ جىلادى. ول لەزدە جەر بەتىندەگى جاڭا ۇلى قاۋىم اتىنان «قىزىلشاقا»، «شاقالاق»، «شاعالاق» اتانىپ كەتەدى.
بۇل شاعالاق ەندى قىرقىنان شىعىپ، قارىن شاشى الىنعانشا «نارەستە» جانە «شاعا» اتالۋدا.
وسىدان كەيىن 1 جاستا: ورتاق اتاۋى «بوپا»، «تىپىل»، «ءتايتاي»، «اقباۋىر» ەدى. «بوبەك (ۇل بالا)» – «بوپە (قىز بالا)».
بالانىڭ ەكى جاستان التى جاسقا دەيىنگى عۇمىرلىق جىلدارى تۇگەلدەي «ءسابي» اتانادى.
«ءسابي» الەمىندەگى تاڭبالارى:
2 جاستا. ۇل-قىز پارقى ايقىنداپ «تاپىل (ۇل بالا)» – «ءبۇلدىرشىن جانە اپىل (بۇل ەكەۋى قىز بالا ءۇشىن)».
3 جاستا. ورتاق اتى: «بالدىرعان». ۇل بالا: «بالاۋسا، جورتپاشاق». قىز بالا: «بوپەناي»، «ءجاۋدىر».
4 جاستا. ورتاق اتى: «بالدىرعان». ۇل بالا: «بالاۋسا، نۇراي، قۇمي، ساعىر»، قىز بالا «بوپەناي»، «قۇرالاي».
5 جاستا. ورتاق اتى: «بالعىن، بالجۇمىر». ۇل بالا: «ساعىر»، قىز بالا: «بوپەناي، قۇرالاي، ۇكىلاي».
6 جاستا. قوزى جاسى دەگەن سيپاتتاما اتاۋ باستالادى (6-10جاس ارالىعى). ورتاق اتاۋى – «جەتكىنشەك، بالعىن، بالجۇمىر». ۇل اتى: «بالا، بالاقاي، ويىن بالاسى، ءوسپىرىم، ساعىر». قىز بالا: «ايىڭ، گۇلبيكە، قىزعالداق، قى­زاناق، ۇكىلاي، قۇرالاي، قۇبي، مايسا».

ورەن شاق: 7-17 جاس.

ورەن جىلدار 7-10 جاس.
7 جاستا. ورتاق اتاۋى – «جەتكىنشەك، بالعىن، ورەن، بالجۇمىر». ۇل بالا: «بالا، بالاقاي، ويىن بالاسى، ءوسپىرىم، قۇلالا، ەركەبۇلان». قىز بالا: «گۇلبيكە، قىزعالداق، قىزاناق، ۇكىلاي، قۇرالاي، قۇبي، مايسا».
8 جاستا. ورتاق اتاۋى – «جەتكىنشەك، ورەن». ۇل بالا: «ويىن بالاسى، قۇلالا، ەركەبۇلان». قىز بالا: «كوركەمتاي».
9 جاستا. ورتاق اتاۋى – «جەتكىنشەك، ورەن». ۇل بالا: «ويىن بالاسى، قۇلالا، ەر­­كە­بۇلان». قىز بالا: «كوركەمتاي، اينا».
10 جاستا. قوي جاسى دەگەن سيپاتتاما اتاۋ باستالادى (10-20 جاس ارالىعى). ورتاق اتاۋى – «جەتكىنشەك، ورەن». ۇل بالا: «ويىن بالاسى، ەركەبۇلان، قارعا، ايراۋىق (وسى اتتاس قۇس اتى دا بار)». قىز بالا: «اينا» .
ءوندىر جىلدار 11-14 جاس.
11 جاستا. ورتاق اتاۋى – «جەتكىنشەك، ءوندىر». ۇل بالا: «ويىن بالاسى، ەركەبۇلان، ناۋدا، قارعا، ايراۋىق، شاڭبوز». قىز بالا: «اينا».
12 جاستا. ورتاق اتاۋى – «جەتكىنشەك، ءوندىر». ۇل بالا: «ويىن بالاسى، ەركە­بۇلان، ناۋدا، قارعا، ايراۋىق، شاڭبوز، قۇماي». قىز بالا: «ساندۋ، بۇرلەن» .
13 جاس: ءبىرىنشى مۇشەل جاس (­ەرجەتە باستاۋ مۇشەلى). ءبىرىنشى مۇشەلدەگى ۇل – «زاۋلىمشە»، قىز – «راڭقاي» دەپ اتالادى.
14 جاستا. ورتاق اتى: «قىرشىن، ءوندىر». ۇل بالا: «ەرەسەك بالا، ءجاسوسپىرىم، بوزباس، قۇماي، بورە، سىعىر» . قىز بالا: «قىزشا، قىزالاق، قاراق، بايان، بۇرلەن» .
دارداي جىلدار 15-17 جاس.
15 جاستا. ورتاق اتى: «قىرشىن». ۇل بالا: «ەرەسەك بالا، ءجاسوسپىرىم، بوزباس، قۇ­ماي، بورە، سىعىر». قىز بالا: «قىز­شا، قىزالاق، قاراق، بايان، بۇرلەن، كۇنبيكە».
16 جاستا. ورتاق اتى: «قىرشىن». ۇل بالا: «بورە، بوزبالا، دوندىقشا». قىز بالا: «قاراق، بايان، بۇرلەن، كۇنبيكە، بويجەتكەن، ءساۋلىم، وتاۋ يەسى (قۇدا تۇسكەن بولسا سىرعالى قىز دەلىنەدى)».
17 جاستا. ۇل بالا: «بورە، بوزداق، بوزبالا». قىز بالا: «بايان، كۇنبيكە، بويجەتكەن، ءساۋلىم، قىرمىزى، بەكزاتىم، وتاۋ يەسى (قۇدا تۇسكەن بولسا سىرعالى قىز دەلىنەدى)» .

جاستىق شاق: 18-45 جاس.

بوزبالا-بويجەتكەن جىلدار 18-22 جاس.
18 جاستا. ۇل اتى: «بوزبالا، بوزداق، جالان». قىز اتى: «بويجەتكەن، كۇنبيكە، بەكزاتىم، حانگۇل، ايتولىم، وتاۋ يەسى (قۇدا تۇسكەن بولسا سىرعالى قىز دەلىنەدى)».
19 جاستا. ۇل اتى: «جالان، بوزداق، العىنشى». قىز اتى: «اقساۋلەش، بەبەي، دالابى، وتاۋ يەسى (قۇدا تۇسكەن بولسا سىرعالى قىز دەلىنەدى)».
20 جاستا. جىلقى جاسى دەگەن سيپاتتاما اتاۋ باستالادى (20-30 جاس ارالىعى). جىگىت اتى: «بوزداق، جاس جىگىت، جالان، كولتوستىك». قىز اتى: «كۇنىكەي، بەبەي، دالابى. وتاۋ يەسى (قۇدا تۇسكەن بولسا سىرعالى قىز دەلىنەدى، ۇيلەنسە – كەلىنشەك)».
ازامات جىلدار 23-30 جاس.
25 جاس: ەكىنشى مۇشەل جاس (جاس داۋرەن كەزەڭى ءارى جىگىتتىك جاس مۇشەلى). ەكىنشى مۇشەلدەگى جىگىت – «بوزىم، ناۋان، بەرەن، كولتوستىك، جالان، جاس جىگىت»، قىز – «اقمالجىن، قارشا، بەبەي، كەلىنشەك (ۇيلەنگەن)» دەپ اتالادى.
30 جاستا. وردا بۇزار جاس دەگەن سيپاتتاما اتاۋ باستالادى (30-40 جاس ارالىعى). جىگىت اتى «بوزىم، بەرەن، شومبۇلان، باۋە، ءدۇر جىگىت». كەلىنشەك اتى: «كەلىنشەك، بيكە، اباناي (تۇرمىسقا شىقپاسا – كارىقىز)» .
جىگىت اعاسى جىلدار 31-45 جاس.
35 جاستا. جىگىت اتى: «شومبۇلان، باۋە، ءدۇر جىگىت، تۇڭكەي». كەلىنشەك اتى: «كەلىنشەك، بيكە، شۇعا، قايىڭ، اباناي (تۇرمىسقا شىقپاسا – كارىقىز)».
37 جاس: ءۇشىنشى مۇشەل جاس (اقىل توقتاتۋ مۇشەلى). ءۇشىنشى مۇشەلدەگى جىگىت – «توكەت، شومبۇلان، باۋە، تۇڭكەي»، كەلىنشەك – «كەلىنشەك، بيكە، اباناي، قاتىننۇر» دەپ اتالادى.
40 جاستا. قىلىش جاس، پاتشا جاس، قىرقىلجىڭ، قامال الار جاس دەگەن سيپات­تاما اتاۋلار باستالادى (40-50جاس ارالىعى). ەر اتى: «تۇڭكەي، قياقاي، بۇزبىلەك، ەرتۇلەگى، وتاعاسى، اعا جاس، كوكە». ايەل اتى: «تاتە، دادە، ايەل (قاتىن), تۇتان، قۇنا».

شاۋ شاعى: 45-65 جاس.

ارىس جىلدار 45-50 جاس.
45 جاستا. ەر اتى: «قياقاي، دوگەلەك». ايەل اتى: «ءولشان، قۇنا، ساركىدىر».
49 جاس: ءتورتىنشى مۇشەل جاس (ورتا جاس مۇشەلى). ءتورتىنشى مۇشەلدەگى ەر- «جالاما، بولشەن، دوگەلەك، قياقاي». ايەل- «ءولشان، قۇنا، ساركىدىر» دەپ اتالادى.
بولعان كەز دەپ اتالاتىن جىلدار 50-55 جاس.
50 جاستا. اتالىق جاس دەگەن ­سيپات­تاما اتاۋلار باستالادى (50-60 جاس ارالىعى). ەر اتى: «ەل اعاسى، ەر جاسى، ساقا، شورا، وجە، بەسمە، سورە، باياعا». ايەل اتى: «تۇدە، مەرۋانا، ءسارتىس».
وتپەلى كەزەڭ دەلىنگەن جىلدار 55-65 جاس.
55 جاستا. ەر اتى: «شاۋقان، ەگدە، باياعا، ساقا، شورا، بەسمە،وجە، سورە». ايەل اتى: «تۇدە، مەرۋانا».
60 جاستا. پايعامبار جاسى، الپىس اسقارى، الپىس اسۋى، اسقارالى الىس شاق دەگەن سيپاتتاما اتاۋلار باستالادى (60-70جاس ارالىعى). شال اتى: «شال، قاراساقال، قايىر، مارعاسقا، قاپتون، اتا». كەمپىر اتى: «قاراكەمپىر، اپا، اجە، بۇلەن، بولاق، اباعاي، اقساماي».
61 جاس: بەسىنشى مۇشەل جاس (ورقاشار جاس مۇشەلى جانە ورتا جاس مۇشەلى، اينالما مۇشەل) . بەسىنشى مۇشەلدەگى شال- «شال، كوسەمشە، مارعاسقا، قايىر، بوپان، قاپتون». كەمپىر – «اباعاي، اقساماي، باناشا» دەپ اتالادى.

قارتتىق شاق: 65-×× جاس.

قارتايعان جانە ءار تايعان ۋاقتاعى جىلدار 65-72 جاس.
65 جاستا. شال اتى: «شال، قاراساقال، قايىر، مارعاسقا، بوپان، اتا». كەمپىر اتى: «قاراكەمپىر، اپا، اجە، بۇلەن، اباعاي، اقساماي، نايقا».
70 جاستا. جەتپىستىڭ جەلكەسى، جەتپىستىڭ جەتپىس جەلكەنى قورشالاعان جاس دەگەن سيپاتتاما اتاۋلار ­باستالادى (70-80 جاس ارالىعى). شال اتى: «اقساقال، مۇزاۋ، بوگە». كەمپىر اتى: «اقبۇرىم، شىنال، كەمپىر، نايقا».
قارلىق جىلدار 73-100 جاس (2).
73 جاس: التىنشى مۇشەل جاس (قارتتىق جاس مۇشەلى). التىنشى مۇشەلدەگى شال – «شال، بۇزكوبە، مۇزاۋ، بوگە». كەمپىر – «شوڭاينا، ءشىنال» دەپ اتالادى.
75 جاستا. شال اتى: «سۇڭگى، مۇزاۋ، بوگە». كەمپىر اتى: «شاما، كۇلايى».
80 جاستا. سەكسەننىڭ سەڭگىر جاسى دەگەن سيپاتتاما اتاۋلار باستالادى (70-80 جاس ارالىعى). ورتاق اتى: «قارت، قاريا». شال اتى: «اقۇرپەك شال، گۇزاقا، اجبان، تاڭدۋى، باتاگوي». كەمپىر اتى: «اقۇرپەك انا، مايا، كۇلايى، نايشا».
85 جاس: جەتىنشى مۇشەل جاس (كارىلىك مۇشەلى). جەتىنشى مۇشەلدەگى قارت- «قۇم­شىق، باتاگوي، تاڭدۋى، گۇزاقا، اجبان». كەمپىر – «مايا، مينا، ابا، نايشا». ورتاق اتتارى – «كاريا» دەپ اتا­لادى.
90 جاستا. توقساننىڭ توزعاناق ءوڭدى جاسى، توقسان سۋدىڭ اقىلداسۋى دەگەن سيپاتتاما اتاۋلار باستالادى (90-100جاس ارالىعى).
ورتاق اتتارى: «قۇز كاريا». قارت اتى: «سەلكىلدەك شال، باباش، بابىراق». كەمپىر اتى: «سەلكىلدەك كەمپىر، مەمەن، ابا».
95 جاستا. ورتاق اتتارى: «اقابا». قارت اتى: «توعىس، بابىراق، باباش». كەمپىر اتى: «تايان، مەمەن».
97 جاس: سەگىزىنشى مۇشەل جاس (قال­جى­راۋ مۇشەلى نەمەسە اقۇيەك مۇشەلى). سەگىزىنشى مۇشەلدەگى قارت – «ساقال­داق، بابىراق، باباش». كەمپىر – «الىڭ­سا، مەمەن». ورتاق اتتارى – «كاريا» دەپ اتالادى.
100 جاستا ء(جۇز جىل – ءبىر عاسىر، ءبىر ءداۋىر). عاسىر يەسى، عاسىردىڭ قۇربى جاسى، ءجۇزدىڭ ءجۇداجاتشىل جاسى، ءداۋىر يەسى، ءجۇزدىڭ بىدىرقايلى جاسى دەگەن سيپاتتاما اتاۋلار باس­تالادى (100-110جاس ارالىعى). قارت اتى: «بابا، تىراۋ». كەمپىر اتى: «كەيۋانا، دۇبا، مانار، مامالى».
بۇل جاسقا كەلىپ بىراق بالا كور­مەگەن كەمپىر – «قىزمامالى» دەلىنەدى.
109 جاس: توعىزىنشى مۇشەل جاس (شوپشەك ءسۇيۋ مۇشەلى) . توعىزىنشى مۇشەلدەگى قارت – «تىردۋ، بابا». كەمپىر – «دۇبا، مانار، كەيۋانا، مامالى» دەپ اتالادى.
110-120 جاستا. قارت اتى: «شارى». كەمپىر اتى: «اقجاپىراق، ماۋە».
121 جاس: ونىنشى مۇشەل جاس (نەمەنە ءسۇيۋ مۇشەلى) . ونىنشى مۇشەلدەگى قارت – «جامپوز». كەمپىر – «النار» دەپ اتالادى.
120-130 جاستا. ء(جۇز جيىرما جىل _ ءبىر زامانا). ورتاق اتى: «قىمىز جاس» . قارت اتى: «نەبىر، ماپە، ءتوم». كەمپىر اتى: «سامۋانا، ۋىزجاسى».
ورتاق اتاۋلار:
130-140 جاسقا كەلۋشى ادام: «سۇمە».
140-150جاسقا كەلۋشى ادام: «مۋ».
بۇدان دا زور جاساعان اسىل تۇياق­تاردىڭ جاسىن سايقىن جۇرت: «مايقى جاسى» دەگەن.

توپىراقتى ولىمدە:
نارەستە (شەتىنەگەن ەسەپتەلەدى), 2-5 جاسقا دەيىنگى بالدىرعان جاسىنا دەيىنگى سابيلەر (عايىپتىڭ قۇسى ۇشىپتى دەلىنەدى).
باسقا مارقۇمدارعا قايتىس بولىپتى، دۇنيەدەن وزىپتى، و دۇنيەلىك (باقيلىق) بولىپتى، ومىردەن وزىپتى دەگەن قازاقتا بار الپىس-جەتپىس ءتۇرلى جوقتاۋ سارىندى سوزدەرمەن جەتكىزىلىپ وتىرعان، وزگەشە سەبەپتەردەن دۇنيە سالعان كىسىلەردى ءولىپتى دەيتىن ەدى. ەگەر، قارت، قاريالار قايتىس بولسا دۇنيە سالدى دەر.
قازاق تايپالارىنداعى كوپ ايەل العان سالتتىڭ دا ءوز اتاۋلارى بار.
ەكى ايەل الۋشى: موقى.
ءۇش ايەل الۋشى: قۇرەكە.
ءتورت ايەل الۋشى: قايلان.
بەس ايەل الۋشى: قۇرايشى.
ال بۇل مىرزالاردىڭ العان بەكزات­تارىنىڭ رەتتىك اتالاۋى دا كوپ ماعىنانى بىلدىرگەن:
ءبىرىنشى ايەلى: بايبىشە، ۇلكەن حانىم.
ەكىنشى ايەلى: توقال، كۇنۋانا (ۇلكەن توقال), حانىم.
ءۇشىنشى ايەلى: ناقسۇيەر (ورتانشى توقال), حانىم.
ءتورتىنشى ايەلى: اشبۇلا، اقسۇيەر (كىشى توقال), حانىم.
بەسىنشى ايەلى: اققولتىق، حانىم.


كوكبورى مۇباراك

anatili.kazgazeta.kz

پىكىرلەر