Táýelsizdiktiń 30 jyly ishinde Shymkent qalasynyń ınfraqurylymy qarqyndy damydy. On jylǵa josparalanatyn jumystar úsh jyl ishinde atqarylyp, jol, aýyz sý, kógildir otyn el ıgiligine berildi. Osyndaı jumystardyń nátıjesinde halyqty aýyz sýmen qamtý deńgeıi – 98 paıyzǵa, gazben qamtamasyz etý – 93 paıyzǵa, al sapaly elektrmen qamtý kórsetkishi 97 paıyzǵa jetetin bolady. Jalpy, 2023 jylǵa deıin shahar turǵyndary 100 paıyz sapaly aýyz sýǵa, 100 paıyz tabıǵı gazǵa, 2025 jylǵa deıin 100 paıyz sapaly elektr qýatyna qosylady.
Kez kelgen shahardyń shym-shytyryq sharýasy bar. Tutas tynystaıtyn megapolıstiń tirshiligi túrli salanyń sátti qabysýyna da baılanysty bolady. Qala men onyń turǵyndary úshin áleýmettik sala da, ekonomıka men mádenıet te mańyzy. Degenmen, kúndelikti turmysta oıyp turyp oryn alatyn qajettiliktiń biri ınfraqurylym ekeni daýsyz.
Shymkent – Qazaqstan boıynsha aýmaǵy eń úlken qala. Úshinshi megapolıs terrıtorııasy 1 170 sharshy shaqyrymdy alyp jatyr. Qaladaǵy shaǵynaýdan, eldimeken, turǵyn alaptardyń ınfraqurylym júıesin úılestirip, turmystyq qajettilikterdi jetkizý jaýapkershiligi úlken jumys ekeni anyq.
Ásirese, 2014 jyly Shymkentke kórshi aýdandardan 42 eldimeken qala aýmaǵyna ótken soń ınfraqurylym máselesiniń ózektiligi arta tústi. Bir mezette qalalyq atanǵan júzdegen myń turǵyndy sol qala ómiriniń ıgiligi sanalatyn gaz, sapaly elektr jaryǵy men taza aýyz sý, qala berdi káriz júıesimen qamtamasyz etý mindeti turdy. Alǵa oza aıtar bolsaq, jergilikti bılik bul mindetti tıisti dárejede atqarýda. Bul týraly qala ákimi Murat Áıtenovtiń shilde aıynda Ortalyq kommýnıkaııalar qyzmetinde ótken baspasóz brıfınginde málimdeldi.
– Osydan úsh jyl buryn, 19 maýsym kúni Elbasy Nursultan Ábishuly Nazarbaevtyń Jarlyǵymen Shymkentke respýblıkalyq qala mártebesi berilgen bolatyn. Bul tarıhı sheshim Shymkenttiń tynysyn ashty desem, artyq aıtqanym emes. Ekonomıka ósimi qala ınfraqurylymyna da qarqyn berdi. 2019-2021 jyldary shaharda jalpy uzyndyǵy 853,5 shaqyrym jol tóseledi. Buryn munsha jol 10 jylda salynatyn. Bıyldy qosa eseptegende, sońǵy úsh jylda, 18 turǵyn alabyna aýyz sý qosylyp, 60 myń turǵyn taza sý tutynyp otyr. Úsh jylda 7 turǵyn alaby tabıǵı gazǵa qosylyp, 29 500 adam qyzyǵyn kórip otyr. Nátıjesinde, bıyl jyl sońynda aýyz sýmen qamtý deńgeıi – 98 paıyzǵa, gazben qamtamasyz etý – 93 paıyzǵa, al sapaly elektrmen qamtý kórsetkishi
97 paıyzǵa jetetin bolady. Jalpy, 2023 jylǵa deıin halyq 100 paıyz sapaly aýyz sýǵa, 100 paıyz tabıǵı gazǵa, 2025 jylǵa deıin 100 paıyz sapaly elektr qýatyna qosylady, – degen edi Murat Áıtenov.
Shahar basshysynyń málimdeýinshe, turǵyndardy sapaly aýyz sýmen qamtamasyz etý úshin 3 magıstraldy sý qubyry, 10 eldimekenge aýyz sý qubyry, 3 magıstraldy káriz qubyry jáne 16 ishki oramdyq nysan, tabıǵı gaz boıynsha №3 AGRS jáne 2 magıstraldy, 11 eldimekenge gaz qubyry, 3 qosalqy elektr stanııasy men 15 eldimekende ishki júıeniń qurylysy júrýde.
Eldimeken ınfraqurylymy degende, kóz aldymyzǵa, eń aldymen, elektr jaryǵy keletini bar. Rasynda da samaladaı jarqyraǵan kósheler men ǵımarattar qala kórkin asha túseri sózsiz. Bul tusta jalpy aıta ketetin jaıt – Shymkentte elektr qýatymen qamtamasyz etý jolǵa qoıylǵan. Aldaǵy ýaqytta jaǵdaı budan da jaqsaryp, qalalyqtar sapaly elektr qýatyna qol jetkize alady. Olaı deıtinimiz, tamyz aıynda Shymkent úshin mańyzdy energetıkalyq nysan – Bozaryq qosalqy stanııasy iske qosyldy.
Nátıjesinde
250 myńǵa jýyq turǵyn sapaly elektr jaryǵyna qol jetkize
alady.
Saltanatty ashylý rásimine qala ákimi Murat Áıtenov te qatysqan osynaý strategııalyq nysannyń qurylysy 2015 jyly bastalǵan edi.
– Qurylys tolyq aıaqtalyp, birneshe táýlik boıy stanııadaǵy transformatorlar men agregattarǵa joǵary kerneýli elektr qýaty berildi, synaq jumystary sátti ótti. Shahar ınfraqurylymy úshin asa mańyzdy bul nysan Memleket basshysynyń tapsyrmasy aıasynda júzege asyryldy. Bozaryq qosalqy stanııasy qalanyń bazalyq energetıka kesheni sanalady. Endi aldaǵy ýaqytta bul elektr stanııasyna 5 qosalqy stanııa qosylyp, elektr energııasyn alady, – dedi Shymkent qalasynyń energetıka jáne ınfraqurylymdy damytý basqarmasynyń basshysy Boranbaı Bolatbekov.
Qazirgi tańda «Nursát», «Astana-1» jáne «Astana-2» qosalqy stanııalaryndaǵy jumys aıaqtalyp qaldy. Al «1-M-1» stanııasyndaǵy qurylys jalǵasyp, «Yntymaq» qosylqy stanııasynyń jobalyq-smetalyq qujattary ázirlenýde. Nátıjesinde, qalanyń soltústik bóliginde ornalasqan Asar-2, Turan, Yntymaq-2, Soltústik saıajaı, Batys, Bozaryq, Qaınarbulaq, Shymkent sıtı, Dostyq jáne Nursát – barlyǵy 10 shaǵynaýdandy sapaly elektr qýatymen qamtý múmkindigi týady.
