Aıdana Avgýst – amerıkalyq mektepte tegin bir jyl bilim alý múmkindigine ıe bolǵan qazaq qyzy, «Flex» halyqaralyq baǵdarlamasynyń fınalısi.
Nur-Sultan qalasyndaǵy №9 «Zerde» mamandandyrylǵan mektebiniń 11-synyp oqýshysy bıylǵy oqý jylyn AQSh-tyń Aıdaho shtatynda jalǵastyryp jatyr.
– Aıdana, «Flex» baǵdarlamasy týraly qaıdan estidińiz? Baıqaý qandaı kezeńderden turady?
– Bir tanysym 2019 jyly osy baǵdarlamanyń fınalısi atanǵan edi. Shyny kerek, áleýmettik jeliden onyń amerıkalyq ómirin kórip, qatty qyzyqtym. Sodan «Flex»-ti zerttep, aqparat jınaı bastadym. Tolyqtaı AQSh úkimeti qarjylandyratyn The Future Leaders Exchange Program baǵdarlamasy arqyly kez kelgen qazaqstandyq Amerıkada tegin oqyp, shákirtaqy ala alady. Konkýrstyq irikteý úsh kezeńnen turady. Bıyl ol koronavırýstyq pandemııaǵa baılanysty qashyqtan ótkizildi. Anketany ais.americancoucils.orgsaıty arqyly toltyrdyq. I kezeńde 3 taqyryp boıynsha esse jazdyq. Tapsyrmany oryndaý úshin ár qatysýshyǵa birneshe kún ýaqyt berildi. II kezeń aǵylshyn tili deńgeıin anyqtaýǵa arnalǵan. Al sońǵy kezeńde saýalnamany toltyryp, qazylar alqasymen suqbat qurdyq. Kamera qatysýshylardy qatań baqylaýǵa alǵandyqtan, kóshirýge eshqandaı múmkindik bolmady. Bylaısha aıtqanda, barlyǵy ádiletti boldy. Baıqaý nátıjeleri, ádette, mamyr aıynda jarııalanady.
– Emtıhannan sátti ótý úshin aǵylshyn tilin qaı deńgeıde bilý kerek?
– Qatysýshy az da bolsa oıyn jetkize alýy tıis. Qujat tapsyrý kezinde meniń aǵylshyn tilin bilý deńgeıim ortasha kórsetkishten joǵary (upper-intermediate) boldy.
– Bul baǵdarlamanyń fınalısi ataný qanshalyqty qıyn?
– Jyl saıyn oǵan kóptegen oqýshy qatysatyndyqtan, básekelestik bar. Qabyldaý deńgeıi shamamen 2.6%-dy quraıdy. Sol sebepti fınalıst ataný ońaı boldy dep aıta almaımyn. Mindetti túrde eńbektenip, izdený qajet.
– Amerıkadaǵy ómirińiz jaıly aıtyp ótseńiz. Jańa otbasyńyz sizdi qalaı qabyldady?
– Men Aıdaho shtatyndaǵy Týın Folls qalasynda turamyn. Halqy shamamen 50 000 adamdy quraıdy. Nur-Sultan sııaqty úlken qaladan kelgendikten be, bastapqy kúnderi aınalama tańyrqaı qaradym. Qazaqstandaǵydaı bıik ǵımarattar joq, kósheleri tar. Men turyp jatqan qalada úlken sarqyramalar bar. Jalpy shahar óte ádemi.
Meni amerıkalyqtardyń aıaq kıimderin sheshpeı, úıde júre beretinderi qatty tańǵaldyrdy. Sondaı-aq sheteldikterdiń óte sypaıy ekenin baıqadym. Únemi túrli maqtaý sózderdi jaýdyryp otyrady jáne «sorry» sózin jıi qoldanady. Amerıkada kez kelgen nárseni ońaı tabýǵa bolady. Target, Walmart sııaqty dúkenderde tamaqtan bólek, kıim men túrli tehnıkalardy da satady. Bizdegideı árbir jerde shaǵyn dúkender joq. Birdeńe qajet bolsa, kólikpen úlken sýpermarketke barýǵa týra keledi.
Meniń host otbasym – planetadaǵy eń jaqsy jandar. Bul jaǵynan jolym boldy. Olar maǵan týǵandaryndaı qarap, árqashan qoldap otyrady. Kún saıyn jańa jerlerdi kórsetýge tyrysatyndaryn erekshe baǵalaımyn.
– Keremet! Al sheteldegi bilim berý júıesinen qandaı aıyrmashylyqtardy baıqadyńyz?
– Eki eldiń bilim berý júıesi bir-birine uqsamaıdy. Qazirgi tańda charterlik mektepte bilim alyp jatyrmyn. Ol – úkimetten qarjylandyrý alatyn, biraq belgilengen memlekettik mektep júıesinen táýelsiz jumys isteıtin mekeme. Bundaı bilim ordasynda oqý qarapaıym mektepterge qaraǵanda qıynyraq. Endi negizgi aıyrmashylyqtarǵa toqtalaıyq. Amerıkalyq oqýshylar ózderin qyzyqtyratyn pánderdi tańdap, olardy jeke oqý josparyna engize alady. Alaıda aǵylshyn ádebıeti men tarıhyn oqý bárine mindettelgen.
Oqý baǵdarlamasy tórt toqsanǵa emes, eki semestrge bólinedi. Ár adam ártúrli pánderdi tańdaıtyndyǵyna baılanysty jalpy synyptar joq. Mysaly, men dene shynyqtyrý pánin 7-12 synyp oqýshylarymen birge óte beremin. Sabaq 8:00-de bastalyp, 15:00-de aıaqtalady.
Amerıkada muǵalimder stýdenttiń mentaldy densaýlyǵyna qatty alańdaıdy. Bireý jalǵyz otyrsa, kóńilsiz bolsa nemese kenetten bireýdi renjitse, sol bilimgermen tildesip, suqbat qurady. Meniń mektebimde arnaıy mektep formasy joq, alaıda qysqa kıinýge tyıym salynǵan.
– Suqbatyńyzǵa kóp raqmet! Qazaqstanǵa aman-esen oralýyńyzǵa tilektespiz!
Áńgimelesken Dıana ASAN,
«Adyrna» ulttyq portaly
