Aqan seriniń “Balqadısha” ənin bilmeıtin qazaq joq shyǵar?! Bul án sol kezde jasy alpysqa taıap qalǵan Aqannyń shyǵarmashylyǵyndaǵy shoqtyǵy bıik týyndy boldy. Al keńes zamanynda tipten baǵy ashylyp, qazaq radıosynyń altyn qoryna jazylyp alyndy. Tek bir átteń-aıy – osy kúni onyń ánshilerdiń oryndaýynda qate aıtylyp júrgeni. Iaǵnı, ondaǵy: «Kúıeýiń seksen beste shal Qadısha» degen sózdiń tarıhı shyndyqpen qabyspaıtyny. Shynaıy ómirde Balqadısha eshqandaı da shalǵa turmysqa shyqpaǵan edi. Buǵan kompozıtor-jazýshy Ilıa Jaqanovtyń «Aqqýlar qonǵan aıdyn kól» degen kitabyndaǵy «Balqadısha» atty esse-elegııasy dálel. Osy týyndysyn jazarda Ilaǵań Kókshe óńirin jıi aralap, Zerendi jaǵyndaǵy Keńótkel, Sandyqtaý degen aýyldarǵa deıin baryp qaıtqan. Osy atalǵan aýyldarda turatyn Balqadıshanyń qyzdarymen de kezdesedi. «Balqadısha» ániniń tarıhyna ábden qanyǵady. Sonda Ilaǵań Kóksheniń qaı túkpirine barsa da, kezinde Aqan seriniń kózin kórgen qarııalar: «Ilıajan, osy ánge «Kúıeýiń seksen beste shal Qadısha» degen sózdi kim jamap júr?» dep nazalanady eken.
Taǵy bir aıtar jaıt – osy ándi kóp oryndaýshylar: -«Qyzy ediń Ybyraıdyń Balqadısha» dep bastaıdy. Durysy – «Qyzy ediń Ybekeńniń Balqadısha». Óıtkeni ózi súıgen qyzynyń ákesiniń esimin «Ybyraı» dep baqshıtyp aıtý qazaq balasynyń ádebine tán emes. Onyń ústine Ybyraı ózi týyp-ósken óńirinde óte qurmetti adam bolǵan.
Al Balqadıshanyń kúıeýi tipti de seksen bestegi shal emes, kerisinshe, ózimen jasy shamalas, sol Kókshe óńirinde bedeli zor Masabaı degen kisiniń Súleımen esimdi balasy. Osynyń bárin Ilıa Jaqanov joǵaryda atalǵan esse-elegııasynda naqty derektermen dáleldep, ári kórkem sózben kestelep jazady.
Árıne, án tarıhynan beıhabar jas ánshilerdi jazǵyrýǵa da bolmas. Qazir jurt kitap oqýdy tym sıretip ketti. Onyń ústine adam qansha kitap súıgish bolǵannyń ózinde keı kitapty oqymaǵan bolýy da múmkin ǵoı.
Sondyqtan, babadan qalǵan asyl ándi burmalamaıyq, ony burmalaý arqyly Balqadıshanyń ómirbaıanyna da qııanat jasamaıyq degimiz keledi.
FOTO: Balqadıshanyń berirekte nemeresimen túsken sýreti
Taras NAÝRYZÁLI
QR Jýrnalıster Odaǵynyń múshesi
