Elimizde qalyptasqan kúrdeli epıdemııalyq ahýal búkil qoǵamdy alańdatyp otyr. Muny Qazaqstan ǵana emes, kóptegen elder bastan ótkerýde.
Ortalyq Azııa elderinde neshe adam koronavırýspen aýyrdy?
Qazaqstan - 708 379 adam (qaıtys bolǵany - 7 867)
Qyrǵyzstan - 172 937 adam (qaıtys bolǵany - 2 462)
Ózbekstan - 145 615 adam (qaıtys bolǵany - 994)
Tájikstan - 16 223 adam (qaıtys bolǵany - 124)
Túrkimenstan - resmı tirkelmegen
Osy oraıda álemdik statıstıkaǵa nazar aýdarsaq, tek 10 shaqty elde (muhıt araldary) ǵana koronavırýs tirkelmegen. Al sýyq materık Antarktıdanyń ózinde 58 adam koronavırýsty juqtyrǵan.
Ortalyq Azııa elderinde halyqtyń neshe paıyzy tolyqqandy vakına saldyrdy?
Qazaqstan - 25%
Qyrǵyzstan - 4,38%
Ózbekstan - 3,4%
Tájikstan - 1,36%
Túrkimenstan - 0,2%
Elimizde vakına saldyrýdyń tómengi deńgeıde júrgizilýdiń bir sebebi, vakına tańdaýynyń azdyǵynda. Buǵan deıin birneshe vakınanyń túri bolǵanymen, qazirgi tańda qaıda barsań da, aldynan Sputnic V kútip alady.
Ortalyq Azııa memleketterinde vakınanyń qandaı túrleri bar?
Qazaqstan: Sputnik V, Vero Cell, QazVac, Hayat-Vax, CoronaVac.
Qyrǵyzstan: Sputnik V, Sinopharm (Qytaı, 1,25 mln doza), AstraZeneca (Ulybrıtanııa, 226 myń doza), QazVac (Qazaqstan, 25 myń doza).
Ózbekstan: ZF-UZ-VAC2001 (Qytaı-Ózbekstan birlestigi, 10,5 mln doza), Spýtnık V, AstraZeneca (Ulybrıtanııa, 1 mln myń doza ), Moderna (AQSh- 3 mln doza).
Tájikstan: Moderna (AQSh-1,5 mln doza), AstraZeneca (Ulybrıtanııa, 250 myń doza), CoronaVas (Qytaı, 1,5 mln doza)
Túrkimenstan: CoronaVac (Qytaı), Sputnik V, EpıVakKorona (Reseı), AstraZeneca (Ulybrıtanııa).
Statista.com saıtynyń 12 tamyzdaǵy málimeti boıynsha Reseı Federaııasy Sputnik-V vakınasyn 30-dan astam elge satqan:
1. Úndistan - 250 mln doza 2. Iran - 60 mln doza 3. Túrkııa - 50 mln doza 4. Nepal - 25 mln doza 5. Egıpet - 25 mln doza 6. Meksıka - 24 mln doza 7. Vetnam - 20 mln 8. Venesýela - 10 mln 9. Brazılııa - 10 mln doza 10. Qazaqstan - 6 mln doza 14. Ózbekstan - 1 mln doza 16. Qyrǵyzstan - 100 myń doza Bul statıskaǵa nazar aýdarsaq, elimiz soltústik kórshiniń vakınasyn satyp alýdan TOP-10 elge kiredi. Eger adam basyna shaǵyp esepteıtin bolsaq, tipti Qazaqstan kóshbasshy sanalady.
Lokdaýn jemisin berdi me?
Álem elderi koronavırýs saldarynan 2020 jyly basty sporttyq sharalaryn shegerip qana qoımaı, elde lokdaýn jarııalaǵanymen, Shveııa memleketi atalmysh sharany qabyldaýdan bas tartty. Saldarynan 1 mln 11 myń azamat koronavırýsty juqtyryp, 14 659 turǵyny qaıtys boldy. Osy oraıda kórshiles memleketter lokdaýn engizgenniń arqasynda adam ómirin kóp mólsherde saqtap qala aldy. Mysaly, Danııa - 333 815 adam (2 562-si qaıtys boldy), Norvegııa - 146 056 adam (811-i qaıtys boldy), Fınlıandııa - 119 320 adam (995-i qaıtys boldy).
Al Jańa Zelandııada sońǵy 6 aıda alǵash ret 1 adamnan koronavırýs tirkeldi. Bılik jedel sheshim qabyldap, 1 adam úshin el ishinde 7 kúndik lokdaýn jarııalady. Aıta keteıik, Jańa Zelandııa koronavırýsty juqtyrýdan álemdik statıstıkada eń baıaý taralatyn TOP-10 memleketke kiredi.
Koronavırýsty juqtyrý deńgeıi tómen eldiń biri - Monako. Franııa bıligi bul patshalyqtan 30 shaqyrymǵa deıin jáne tańǵy 6-dan keshki 6-ǵa ýaqyt aralyǵynda uzaýǵa ruqsat bergen. Al 30 shaqyrymnan asqysy kelgender mindetti túrde PR test tapsyrýǵa mindetteldi. Nátıjesinde 3 033 adam koronavırýspen aýyryp, 33-i kóz jumdy.
Eger zattaryn alýǵa qorqatyn kórshi ári koronavırýstyń "astanasy" Qytaıdyń statıstıkasyna toqtalsaq, onda nebary 106 myń adam koronavırýsty juqtyrǵan. Salystyrmaly túrde Qazaqstannan 7 esege az! Olardyń koronavırýs tolqynyn tómendetýge betperde taǵýǵa degen jaýapkershilik, tártip, qatań tekseris, ekologııanyń lastyǵy saldarynan buǵan deıin de betperde taǵýǵa úırengendigi, beıresmı Qytaıdyń dástúrli medıınanyń myqtylyǵy áser etedi-mys.
Dál osyndaı jaýapkershiliktiń arqasynda koronavırýs epıdemııasy álemde 3-shi (alǵashqy - Qytaı, ekinshi - Taıland) elde anyqtalǵan Japonııa 200-den astam memlekettiń basyn qosqan jazǵy Olımpıada oıyndaryn kórermensiz joǵary saqtyq sharalarymen ótkizdi.
Koronavırýstyń búgingi saldary bolashaǵymyzǵa áser etetinin esten shyǵarmaıyq...
Qanat BAIUZAQOV,
"Adyrna" ulttyq portaly
