Qar barysy týraly ne bilemiz?

9383
Adyrna.kz Telegram
foto ashyq aqparat kózinen alyndy
foto ashyq aqparat kózinen alyndy

Qar barysy - elimizdiń ulttyq sımvoldarynyń biri. Qar barysy ózderi meken etetin Ortalyq Azııa taýlarynyń sulý tabıǵatynan, qatal áleminen syr shertedi. Ataýynyń shyǵý tarıhy da san túrli. Mysaly, Jetisý jerinde ılbers, Almatynyń shyǵysynda ırvız, túrki tilderinde ırbız dep ataǵan.

Irbıs  jińishke, denesi uzyn, qoldary qysqa, kishileý kelgen aıaqtary men uzyn quıryǵymen kózge túsetin erekshe músinge ıe janýar. Uzyndyǵy quıryǵymen qosa 200 - 230 sm bolsa , salmaǵy 55 kgdaı bolady. Barystyń júnderinde saqına tárizdes qara daqtary bar. Ortalyq jáne Ońtústik Azııadaǵy qar barysynyń taralý aımaǵy taýly aımaqtardyń shamamen 1230000 km² aýmaǵyn qamtıdy.

Qazaq ejelden barystyń batyldyǵyna tánti bolǵan. Tipti dástúrli jyl sanaýymyzdyń úshinshi jyly da Barys jyly.

Qar barysy jalpy Qazaqstan úshin tuńǵysh Prezıdenttiń "Qazaqstan-2030" jarlyǵyna sáıkes,  resmı sımvolǵa da aınalyp úlgerdi. Elimizdiń eń úlken qalalarynyń biri - Almaty qalasynyń  óziniń tańbasynda barys beınesi beınelengen. 1999 jyly 26 shildeden bastap erekshe eńbegi úshin 3 dárejeli "Qazaq barysy " ordeni de quryldy. Mysaly, 1-dárejeli "Barys" ordenin alǵandar qatarynda Sherhan Murtaza, Saýytbek Abdrahmanov, Myrzataı Joldasbekov, Jaqsylyq Úshkempirov syndy tulǵalar bar.

Sondaı-aq Qazaqstandaǵy 2011 jylǵy Qysqy Azııa oıyndarynyń sımvoly retinde de barys alynǵan bolatyn. Elordada 2015 jyly "Barys Arena" sport kompleksi de ashylǵan. 1999 jyly 26 qarashada qurylǵan elordalyq hokkeı komandasyna da ulttyq sımvoldyń qurmetine "Barys" ataýy berildi.

Qazannyń 23-i kúni halyqaralyq qar barysy kúni atalyp ótiledi. Qar barysy óziniń sany, taralý aýqymy jaǵynan Qazaqstannyń Qyzyl kitabynda úshinshi sanatqa engen. Bul súıkimdi mysyqtuqymdastardan múlde aırylmas úshin memleket tarapynan úlken jumystar atqarylyp jatyr.

Uljan Turlybek

Pikirler