Qazaqstan azamattaryna zeınetaqy jınaǵynyń shekti mólsherinen asatyn bóligin alýǵa ruqsat berilgennen keıin, ıaǵnı, bıylǵy qańtar aıynyń sońynan bastap jyljymaıtyn múlik naryǵyndaǵy suranys kúrt artyp ketti. Dál osy sebepti qaıtalama jáne alǵashqy naryqtaǵy baspanalardyń baǵasy kóterilgen dep habarlaıdy "Adyrna" ulttyq portaly "Qazaqparatqa" silteme jasap.
Bul týraly Qazaqstan Rıeltorlarynyń birikken qaýymdastyǵy prezıdentiniń keńesshisi Nına Lýkıanenko bylaı deıdi:
— Jyljymaıtyn múlik satyp alý úshin zeınetaqy aqshasyn paıdalaný múmkindigi tólem qabiletin suranysyn aıtarlyqtaı arttyrdy. Bul rette «barlyǵynda birdeı páter satyp alýǵa jetetin aqsha bolǵan joq» degen syndy shúbámen qaraýdyń jóni joq sııaqty. Óıtkeni, tipti basy artyq 2 mln teńge bolǵannyń ózinde qalǵan soma qolma-qol aqshamen nemese nesıe arqyly tolyqtyrýǵa múmkindik boldy.
Degenmen sarapshy jarnamada ózgertilgen, ıaǵnı satýshy surap otyrǵan baǵany esepteýdiń qajeti joq ekendigin aıtady. Baspananyń shynaıy ózgergen baǵasy naqty mámile jasasý barysynda 10-20 paıyzǵa deıin aýytqýy múmkin.
— 2021 jyldyń sáýirinde mamyrǵa qaraǵanda abattandyrylǵan baspanany qaıta satý baǵasy 1,7, al jańa turǵyn úılerdiń quny 0,8 paıyzǵa ǵana qymbattady. Al naýryzda aqpanǵa qaraǵanda abattandyrylǵan páterdi qaıta satý quny 2, jańa baspana 0,5 paıyzǵa ǵana kóterildi. Demek, baǵa ósiminiń qarqynyna qaraıtyn bolsaq, naryqtaǵy jaǵdaı kóńil alańdatarlyqtaı emes. Iaǵnı, ınflıaııa ósimi qarqynyna, teńge baǵamynyń aýytqýyna jáne ózge de jaıttarǵa saı keletindigin baıqaýǵa bolady, - deıdi qaýymdastyq prezıdentiniń keńesshisi.
Onyń aıtýynsha, qazirgi ýaqytta baspana naryǵyndaǵy dúrlikpe basyldy jáne birtindep teńgerimdi qalypqa túsip kele jatyr.
— Álemde de sharshy metrdiń baǵasyna qatysty turaqtylyq joq. Oǵan alýan túrli faktorlar tikeleı áser etendigi belgili. Tolyqtaı alǵanda, sharshy metr baǵasynyń ózgerý úrdisin saralaǵan kezde olardyń uzaq merzimdi kezeńdegi, keminde 1 jyldaǵy dınamıkasyn zerdeleý qajet. Buǵan qosa, naryqtaǵy aıtarlyqtaı aýytqý sońǵy 2,3 jylda bolmaǵanyn da atap ótken jón. Shamaly ósýmen qatar quldyraý da boldy. Degenmen, oǵan áser etken faktorlar barlyǵynda da túsinikti edi. Pandemııa jáne sonyń saldarynan júrip-turýǵa engizilgen shekteýler mámileler sanynyń kemýine jáne bul jaıt baǵanyń tómendeýine alyp keldi. Al Biryńǵaı jınaqtaýshy zeınetaqy qorynan jınaqtalǵan qarajattyń bir bóligin alýǵa ruqsat berý turǵyndardyń satyp alý suranysyn arttyryp, baǵa ósimine túrtki boldy, - deıdi Nına Lýkıanenko.
Sonymen qatar ol qurylys materıaldarynyń qymbattaýy da sońǵy ónim qunynyń artýyna yqpal etetindigin basa aıtty.
— Dál qazirgi kezeńde baǵanyń tómendeýine eshqandaı alǵyshart joq. Osy oraıda satyp alýshylarǵa barynsha qyzyqty usynystardy izdep, jyljymaıtyn múlik satyp alýdy jeńildetetin barlyq tetikti, ıaǵnı ıpotekalyq zaımnyń qoljetimdi nusqalaryn, qurylysshylardan bólip tóleý múmkindigin, akııalardy qarastyrýǵa keńes berer edim, - dedi ol.
Onyń atap ótýinshe, sońǵy birneshe jyl boıy elimizdiń jyljymaıtyn múlik naryǵynda baǵa alypsatarlyǵy joq.
— Óz shyǵyndaryńyzdy qarap kórińizdershi. Barlyq zatqa baǵa ósip jatyr. Otbasylyq shyǵynda artyp keledi. Bul teńgeniń satyp alý qabiletiniń tómendegendigin, ınflıaııanyń oryn alǵandyǵyn jáne basqa da jaıttardy bildiredi. Suranystaǵy alypsatarlyq barlyq ýaqytta baǵanyń standarttan tys ósimi faktoryn bildiredi jáne osy ósimnen bireýler paıda tabady. Zeınetaqy qorynda jınaqtalǵan qarajattyń bóligin alý aıasynda mámileler sany artyp, bul baǵanyń ósýine qatty áser etti. Tipti, bireýler qaıtadan satyp jiberý úshin zeınetaqy qarjysyna páter satyp alǵanymen aqshalaryn tek qana qolma-qol qarajatqa aınaldyra alady. Biraq, onyń bul proedýradan paıda tabýy neǵaıbyl, - deıdi ol.
Buǵan deıin QR Básekelestikti qorǵaý jáne damytý agenttiginiń tóraǵasy Serik Jumanǵarın turǵyn úı baǵasynyń jaǵdaıy turaqty emes jáne qubylmaly bolýymen erekshelenetindigin aıtqan edi.
— 2021 jyldyń qańtar-sáýir aılarynda bastapqy turǵyn úı baǵalarynyń ósýi 5,5% qurady. Ótken jyldyń sáıkes kezeńimen salystyrǵanda ol 1,5%-dy ǵana qurady. Bıylǵy ekinshi deńgeıli turǵyn úıdiń baǵasy ósip keledi, ıaǵnı 12,3% ósti, 2020 jyldyń osy kezeńinde 2,2% bolǵan, - degen edi ol.
Agenttik basshysynyń atap ótýinshe, 2021 jyldyń qańtarynan sáýirge deıin 175 040 páter satyp alý-satý mámileleri tirkeldi. Bul turǵyndar tarapynan suranystyń artqanyn kórsetedi. Alaıda, turǵyn úı jaǵdaıyn jaqsartý úshin zeınetaqy tólemderin paıdalaný erejeleri qurylys salýshyda Biryńǵaı operatordyń kepildigi bolmasa, turǵyn úıdi qurylys satysynda satyp alý múmkindigin joqqa shyǵarady.
— 1,3 trıllıon teńge (shamamen 60%) zeınetaqy tólemderi turǵyn úı jaǵdaıyn jaqsartýǵa jumsaldy, onyń 46%-y (621 mlrd.teńge) - ıpotekasyz turǵyn úı satyp alýǵa (tolyq óteý), 25%-y (336 mlrd.teńge) ıpotekalyq nesıe boıynsha qaryzdy jabýǵa (ishinara nemese tolyq), 14%-y (194 mlrd.teńge) jınaqtalǵan zeınetaqy tólemine, 6%-y (75 mlrd.teńge) «Otbasy» banktegi ıpotekalyq turǵyn úı zaemyn alý úshin, 3%-y (40 mlrd.teńge) bastapqy tólemdy quraıdy, - deıdi QR Básekelestikti qorǵaý jáne damytý agenttiginiń tóraǵasy Serik Jumanǵarın.
Agenttik basshysynyń atap ótýinshe, memleket basshylyǵy qabyldaǵan sońǵy is-sharalar men qurylys materıaldarynyń qymbattaýy turǵyn úı naryǵyna áserin tıgizýde.
Sonymen qatar ol agenttik turǵyn úı baǵasynyń ósýine jol bermeý boıynsha úlken jumys júrgizip jatqandyǵyn basa aıtty.
— Biz baǵanyń negizsiz ósýine jol bermeý úshin qurylys salýshylarmen 10 komplaens jasastyq. Nátıjesinde baǵa Shymkentte - sharshy metr úshin 330 myń teńgeden 270 myń teńgege deıin, Qostanaıda - 245 myń teńgeden 230 myń teńgege deıin, Óskemende-350 myń teńgeden 220 teńgege deıin tómendedi, - dedi Serik Jumanǵarın.
"Adyrna" ulttyq portaly.
