Reseıde Pentagonnyń TMD elderindegi, atap aıtqanda Qazaqstan men Ózbekstandaǵy bıologııalyq zerthanalary alańdatty. Máskeý osy ortalyqtardaǵy qaýipti ınfekııalardy zertteý atyn jamylyp, amerıkandyqtar bıologııalyq qarý jasap jatyr dep qorqady. Bul týraly Sputnik-ke bergen suhbatynda Rospotrebnadzordyń burynǵy basshysy, Memlekettik Dýmanyń depýtaty, epıdemıolog Gennadıı Onıenko aıtty, - dep habarlaıdy "Adyrna" ulttyq portaly.
Ol AQSh-tyń qorǵanys mınıstrligi qarjylandyratyn amerıkandyq bıologııalyq zerthanalar qazir Ázirbaıjan, Armenııa, Grýzııa, Qazaqstan, Moldova, Ózbekstan jáne Ýkraınada jumys isteıtindigin eske saldy.
«Bul zerthanalarda joǵary kásibı áskerı mıkrobıologtar jumys isteıdi. Árıne, olar grýzın nemese ázerbaıjan balalaryn qorǵaýǵa arnalǵan dúnıemen aınalyspaıdy. Olar tabıǵı vırýstyq oshaqtardy zerttep, shtammdardy eksporttap jatyr. Olardyń mindeti qarapaıym - vırýsty jasaý», - dep sendirdi Onıenko.
Dárigerdiń pikirinshe, Reseıdegi alańdaýshylyq týdyratyn másele - Almatyǵa jaqyn ornalasqan Ortalyq anyqtamalyq zerthana. Bul mekeme eń zamanaýı jabdyqtarmen jabdyqtalǵan jáne Pentagonnyń Ortalyq Azııadaǵy ǵylymı jelisiniń bóligi bolyp tabylady.
«Zerthana óte qýatty, qorǵanys deńgeıi joǵary. Onda áskerı bıologııalyq quramdar jasalýda. AQSh-ta is júzinde ózderiniń ne júrgizip jatqanyn jasyryp júrgen joq» - dedi Rospotrebnadzordyń burynǵy basshysy.
Qazirgi ómirde bıologııalyq qarý gıbrıdti soǵystyń negizgi quraldarynyń birine aınalýda, dedi Onıenko.
Koronavırýstyq pandemııa ınfekııanyń zııanyn anyq kórsetti.
«Biz vırýstardyń jappaı psıhoz qurý, saıası jaǵdaıdy turaqsyzdandyrý, ekonomıkanyń quldyraýy turǵysynan tıimdi ekenine kózimiz jetti. Koronavırýs álemdik ekonomıkaǵa kez-kelgen soǵystan góri kóp zııan keltirdi», - dedi depýtat.
Sonymen qatar, qazirgi kezde bıologııalyq zerthanalardyń jumysyn tolyq baqylaýǵa almaǵandyqtan vırýstyń jasandy shyqqandyǵyn dáleldeý múmkin emes. Tekseris júrgizýshilerge «kórýge bolatyny» ǵana kórsetiledi », - dep túıindedi ol.
«Keıde grýzındik mamandar arnaıy kostıýmdermen kıinip, osy zerthanalarǵa barady. Biraq olardy naǵyz oshaǵyna eń jasyryn jerlerine jibermeıdi. Munda qandaı zertteýler júrgizilip jatqanyn eshkim bilmeıdi, óıtkeni bul áskerı zertteý », - dep túıindedi Gennadıı Onıenko.
Alaıda, buǵan deıin Masǵut Aıqymbaev atyndaǵy Qazaq karantındik jáne zoonozdyq ınfekııalar ǵylymı ortalyǵynda olar AQSh Almatydaǵy Ortalyq referenttik zerthanasynda "bıologııalyq qarý jasaý boıynsha jumys isteýge qaýqary joq, istemeıdi" dep sendirgen edi.
RL-diń negizgi mindeti - asa qaýipti ınfekııalarǵa epıdemıologııalyq monıtorıng júıesin jetildirý, mamandardy daıarlaý, bıoqaýipsizdik standartyn engizý.
Ǵylymı ortalyqtyń dırektory Baqyt Atshabar zerthana áskerı nysan retinde paıdalanylmaıtynyn atap ótti. Bıologııalyq qarý jasaý jumystary, ǵalymnyń pikirinshe, qala ortalyǵynda júrgizilýi múmkin emes.
"Qazaqstan - álemdik qaýymdastyqtyń múshesi, Qazaqstan ıadrolyq, bıologııalyq, hımııalyq qaýipsizdikke qatysty kóptegen halyqaralyq qujattarǵa qol qoıdy. Qazaqstan bul qujattarǵa berik memleket", - dep atap ótti Atshabar.
Ol AQSh-tyń jobaǵa qatysýy men qarjylandyrýy osyndaı obektilerdi qurý tájirıbesi turǵysynan qajet ekenin alǵa tartty. Bul ortalyqtyń qurylysy, ǵalymnyń pikirinshe, AQSh-tyń qaýipti azaıtý baǵdarlamasy aıasynda qarjylandyrylady eken.
Atshabar qurylys aıaqtalǵannan keıin AQSh ony Qazaqstannyń menshigine ótkizedi dep naqty aıtty. Ǵalym AQSh ózi qaýipti aýrýlardan alshaq bolýy úshin, álem elderinde arnaıy zerthanalar salyp jatqanyn da jasyrmady.
Qazaqstannyń Syrtqy ister mınıstrligi men Densaýlyq saqtaý mınıstrliginiń basshysy buǵan deıin de keıbir sheteldik jáne otandyq BAQ-tardyń elde bıologııalyq qarý jasalyp jatqandyǵy týraly taratqan aqparatyn joqqa shyǵarǵan bolatyn.
"Adyrna" ulttyq portaly
