Qazır bükıl älem İzraildıŋ äue qorǧanysyn qamtamasyz etetın Zymyrandardan qorǧau keşenı - "Temır kümbez" zymyrandardan qorǧau sistemasyn moiyndap otyr. Būl jüie tek teoriiada emes, praktikada da özınıŋ perspektivasyn körsettı. Būl keşen tek äskeri oqu jattyǧuda ǧana emes, soǧys maidanynda da özınıŋ effektivtı jūmys jasaitynyn paş ettı.
Bügıngı Palestina men İzrail arasyndaǧy qaqtyǧysta Palestina tarapynan atylǧan 130 zymyrannyŋ 128-ın qaǧyp tüsırgen de osy sistema. Zymyrap kele jatqan zymyrandy sezgıştık qabıletı de öte joǧary. Qazır "Temır kümbez" zymyrandardan qorǧau sistemasy dünie jüzındegı eŋ myqty qarudyŋ qataryna kırdı.
2000 jyldary İzrailge Oŋtüstık Livan tarapynan üzdıksız qauıp küşeidı, 2005 jyldan berı Gaza sektory tarapynan qauıp bır sätke toqtaǧan emes. Sonymen qatar «Hezbolla» men "HAMAS" tarapynan da şabuyldar jalǧasty. Däl osy taraptardy likvidasiialau maqsatynda İzrailge osy qarulardy jasap, qoldanysqa engızuge tura keldı.
"Temır kümbez" zymyrandardan qorǧau sistemasy
Būl sistema 4-70 şaryqymǧa ūşatyn, baǧyty joq zymyrandardy qaǧyp tüsıruge arnalǧan zymyrandardan qorǧaityn äue keŋıstıgınıŋ qauıpsızdıgın qamtamasyz etetın qaru. 2006 jyly şyǧarylyp, 2007 jyly ekspluatasiiaǧa berılgen. 2011 jyly quattandyrǧyş jüiesı tolyq jetıldırılıp, qaita ıske qosylǧan. Sistema 20 raketany üşyruǧa arnalǧan. Qazırgı Gaza sektoryn zymyrandarmen atqylap jatqan da osy sistema.
Sistemanyŋ däldık körsetkışı - 100 paiyz. Nysanany tolyq özınıŋ baqylauyna ala alady. Zymyran atylǧan kezde PRO-nyŋ jasyrynyp qatalyn qabıletı de jetkılıktı.
"Temır kümbez" zymyrandardan qorǧau sistemasy (RLS) EL/M-2084 dep atalatyn köp jaqty radiolokasiialyq stansiiadan tūrady. Būl stansiia jau tarapynan atylǧan zymyrandardyŋ traektoriiasyn anyqtap, ony qaǧyp tüsıruge aldyn ala esep jasaidy. Esebınıŋ myqtylyǧy sonşa, ony qaǧyp tüsıru kerek pe, älde älde qaǧyp tüsırmeu kerek pe, ūşyp kele jatqan zymyran nysanaǧa däl tie me, älde bos aumaqqa baryp tüse me, soǧan deiın eseptep tastaidy. Eger ūşyp kele jatqan zymyran bos aumaqqa ötıp ketse, oqty şyǧyn qylyp zymyrandy atpaidy. Eger zymyran tūrǧyn üi keşenderı men strategiialyq maŋyzy bar obektını nysanaǧa alyp kele jatsa, onda RLS zymyrandy qaǧyp tüsıretın «Tamir» zymyranyna komanda berıp, jau tarapynan ūşyp kele jatqan zymyrandardy qaǧyp tüsıredı. «Tamir» zymyranynyŋ ūzyndyǧy 3 metr, diametrı - 160 mm, salmaǧy 90 kg bolady.
PRO jaudyŋ zymyranyn joǧary traektoriiada öte joǧary däldıkpen jaryp jıberedı. Keşegı Palestinadan atylǧan baǧyty belgısız zymyrandardy osylai qaǧyp tüsırdı. Osy metodika arqyly jau qaruynyŋ himiialyq, biologiialyq, bakterologiialyq qauıptılıgınıŋ deŋgeiın barynşa tömendete alady.
Qazır İzraildıŋ osy qaruyna AQŞ-tyŋ özı, Oŋtüstık Koreia da qyzyǧuşylyq tanytyp otyr. Satyp aluǧa de kelısım şarttar jasasqaly jatyr.
jalǧasy bar...
Bekbolat QARJAN,
"Adyrna" ūlttyq portaly
Ūqsas jaŋalyqtar
