Qazir búkil álem Izraıldiń áýe qorǵanysyn qamtamasyz etetin Zymyrandardan qorǵaý kesheni - "Temir kúmbez" zymyrandardan qorǵaý sıstemasyn moıyndap otyr. Bul júıe tek teorııada emes, praktıkada da óziniń perspektıvasyn kórsetti. Bul keshen tek áskerı oqý jattyǵýda ǵana emes, soǵys maıdanynda da óziniń effektıvti jumys jasaıtynyn pash etti.
Búgingi Palestına men Izraıl arasyndaǵy qaqtyǵysta Palestına tarapynan atylǵan 130 zymyrannyń 128-in qaǵyp túsirgen de osy sıstema. Zymyrap kele jatqan zymyrandy sezgishtik qabileti de óte joǵary. Qazir "Temir kúmbez" zymyrandardan qorǵaý sıstemasy dúnıe júzindegi eń myqty qarýdyń qataryna kirdi.
2000 jyldary Izraılge Ońtústik Lıvan tarapynan úzdiksiz qaýip kúsheıdi, 2005 jyldan beri Gaza sektory tarapynan qaýip bir sátke toqtaǵan emes. Sonymen qatar «Hezbolla» men "HAMAS" tarapynan da shabýyldar jalǵasty. Dál osy taraptardy lıkvıdaııalaý maqsatynda Izraılge osy qarýlardy jasap, qoldanysqa engizýge týra keldi.
"Temir kúmbez" zymyrandardan qorǵaý sıstemasy
Bul sıstema 4-70 sharyqymǵa ushatyn, baǵyty joq zymyrandardy qaǵyp túsirýge arnalǵan zymyrandardan qorǵaıtyn áýe keńistiginiń qaýipsizdigin qamtamasyz etetin qarý. 2006 jyly shyǵarylyp, 2007 jyly eksplýataııaǵa berilgen. 2011 jyly qýattandyrǵysh júıesi tolyq jetildirilip, qaıta iske qosylǵan. Sıstema 20 raketany úshyrýǵa arnalǵan. Qazirgi Gaza sektoryn zymyrandarmen atqylap jatqan da osy sıstema.
Sıstemanyń dáldik kórsetkishi - 100 paıyz. Nysanany tolyq óziniń baqylaýyna ala alady. Zymyran atylǵan kezde PRO-nyń jasyrynyp qatalyn qabileti de jetkilikti.
"Temir kúmbez" zymyrandardan qorǵaý sıstemasy (RLS) EL/M-2084 dep atalatyn kóp jaqty radıolokaııalyq stanııadan turady. Bul stanııa jaý tarapynan atylǵan zymyrandardyń traektorııasyn anyqtap, ony qaǵyp túsirýge aldyn ala esep jasaıdy. Esebiniń myqtylyǵy sonsha, ony qaǵyp túsirý kerek pe, álde álde qaǵyp túsirmeý kerek pe, ushyp kele jatqan zymyran nysanaǵa dál tıe me, álde bos aýmaqqa baryp túse me, soǵan deıin eseptep tastaıdy. Eger ushyp kele jatqan zymyran bos aýmaqqa ótip ketse, oqty shyǵyn qylyp zymyrandy atpaıdy. Eger zymyran turǵyn úı keshenderi men strategııalyq mańyzy bar obektini nysanaǵa alyp kele jatsa, onda RLS zymyrandy qaǵyp túsiretin «Tamır» zymyranyna komanda berip, jaý tarapynan ushyp kele jatqan zymyrandardy qaǵyp túsiredi. «Tamır» zymyranynyń uzyndyǵy 3 metr, dıametri - 160 mm, salmaǵy 90 kg bolady.
PRO jaýdyń zymyranyn joǵary traektorııada óte joǵary dáldikpen jaryp jiberedi. Keshegi Palestınadan atylǵan baǵyty belgisiz zymyrandardy osylaı qaǵyp túsirdi. Osy metodıka arqyly jaý qarýynyń hımııalyq, bıologııalyq, bakterologııalyq qaýiptiliginiń deńgeıin barynsha tómendete alady.
Qazir Izraıldiń osy qarýyna AQSh-tyń ózi, Ońtústik Koreıa da qyzyǵýshylyq tanytyp otyr. Satyp alýǵa de kelisim sharttar jasasqaly jatyr.
jalǵasy bar...
Bekbolat QARJAN,
"Adyrna" ulttyq portaly
