Belgılı akterdıŋ kelbetı «Altyn adamdy» qalpyna keltıruge arqau boldy. Osydan ekı jyl būryn Aqtöbenıŋ Temır audany Tasqopa eldı mekenınıŋ maŋynan Sarmat kösemınıŋ qorǧany tabylǧan edı. Ǧalymdar qūndy jädıger bır ǧana aimaqtyŋ emes, bütın qazaq elınıŋ tarihynda erekşe oryn alatyn tarihi qūndylyq dep baǧasyn berdı. Būl turaly Euraziia bırınşı arnasy habarlaidy.
Tarihşy ǧalymdar men arheologtardyŋ ekı jyl boiǧy tynymsyz eŋbegınıŋ nätijesı būl. 2019 jyly Ä.Marǧūlan atyndaǧy arheologiia instituty oblys aumaǧynda arheologiialyq jäne etnografiialyq zertteu jūmystaryn jürgızdı. Al «Altyn adam» Tasqopa-1 qorymyndaǧy obadan tabylǧan. Keiın konservasiialau jäne restavrasiialau jūmystaryna Resei mamandary da tartylady. «Altyn adamnyŋ» būrynǧydan özgerek ekenın ǧalymdar sol kezde aitqan edı. Öitkenı, tek jädıgerdıŋ bas kiımı ǧana emes, sauyt-saiman, at äbzelderıne deiın taza altynnan qūiylypty. Tıptı, qasyna qoiylǧan atynyŋ äbzelderı de taza bylǧarydan jasalyp, altynmen bezendırılgen.
Bauyrjan BAITANAEV, Ä.Marǧūlan atyndaǧy arheologiia institutynyŋ direktory «Öte quanyşty jaǧdai. Tek oblystyŋ emes, bükıl Qazaqstanǧa qazaq halqynyŋ köne tarihynyŋ betın aşyp berdık. Esık qalasynan tabylǧan «Altyn adamnan» öz erekşelıgı bar. Būl – Qazaqstannyŋ batysynda tabylǧan qūndy dünie. Osydan 2,5 myŋ jyl būryn osy jerde köne taipalar bolǧan. Olar saq taipalarymen rulas bolǧan».Qorǧanǧa jerlengen er adam eken. Ǧalymdardyŋ boljamy boiynşa, jasy 40-qa jetpegen. Özı jauynger, taipa basşysy. Ärı auqatty bolǧan. Mūndai ūiǧarymdy mamandar sauyty men qoramsaǧy, at äbzelderıne qarap jasaǧan. Jauyngerdıŋ keskın-kelbetın antropologiialyq tūrǧyda qalpyna keltıru mümkın bolmapty. Sondyqtan, özge qorymnan tabylǧan adamdy salystyryp, tür-älpetın jasap şyqqan. Kösemnıŋ müsının alǧaş körgender qazaqstandyq akter Mūrat Bisembinge ūqsatyp jatty. Qatelespeptı.
Meiram DÜISENǦALİ, oblystyq tarihi-ölketanu mūrajaiynyŋ direktory: Akterdıŋ obrazyn aldyq. Ol qarsy bolǧan joq. İran tıldes bolǧan näsılı. Sol sarmattardyŋ tür-tūlǧasyna keledı. Tomiristıŋ äkesınıŋ rölın somdaǧan Sparǧaptyŋ obrazy. Şartty türde Tasqopa kösemı dep aityp tūrmyz. Köpşılık qalai qabyldaitynyn bılmeimız. Aldaǧy uaqytta qala tūrǧyndary men tūrǧyndary arasynda konkurs ūiymdastyruymyz da mümkın. Atauyna bailanysty».Oblystyq mūrajaida tūrǧan «Altyn adamnyŋ» köşırmesı. Barlyq būiymdardyŋ köşırmelerı joǧary synapty kümısten qūiylyp altynmen jalatylyp äzırlengen. Sarmat kösemınıŋ şalbary, jidesı, aiaq-kiımı, kürteşesı jäne bas kiımı qaita tıgılgen. Al tüpnūsqa qorda saqtauly.
