Belgili akterdiń kelbeti «Altyn adamdy» qalpyna keltirýge arqaý boldy. Osydan eki jyl buryn Aqtóbeniń Temir aýdany Tasqopa eldi mekeniniń mańynan Sarmat kóseminiń qorǵany tabylǵan edi. Ǵalymdar qundy jádiger bir ǵana aımaqtyń emes, bútin qazaq eliniń tarıhynda erekshe oryn alatyn tarıhı qundylyq dep baǵasyn berdi. Bul týraly Eýrazııa birinshi arnasy habarlaıdy.
Tarıhshy ǵalymdar men arheologtardyń eki jyl boıǵy tynymsyz eńbeginiń nátıjesi bul. 2019 jyly Á.Marǵulan atyndaǵy arheologııa ınstıtýty oblys aýmaǵynda arheologııalyq jáne etnografııalyq zertteý jumystaryn júrgizdi. Al «Altyn adam» Tasqopa-1 qorymyndaǵy obadan tabylǵan. Keıin konservaııalaý jáne restavraııalaý jumystaryna Reseı mamandary da tartylady. «Altyn adamnyń» burynǵydan ózgerek ekenin ǵalymdar sol kezde aıtqan edi. Óıtkeni, tek jádigerdiń bas kıimi ǵana emes, saýyt-saıman, at ábzelderine deıin taza altynnan quıylypty. Tipti, qasyna qoıylǵan atynyń ábzelderi de taza bylǵarydan jasalyp, altynmen bezendirilgen.
Baýyrjan BAITANAEV, Á.Marǵulan atyndaǵy arheologııa ınstıtýtynyń dırektory
«Óte qýanyshty jaǵdaı. Tek oblystyń emes, búkil Qazaqstanǵa qazaq halqynyń kóne tarıhynyń betin ashyp berdik. Esik qalasynan tabylǵan «Altyn adamnan» óz ereksheligi bar. Bul – Qazaqstannyń batysynda tabylǵan qundy dúnıe. Osydan 2,5 myń jyl buryn osy jerde kóne taıpalar bolǵan. Olar saq taıpalarymen rýlas bolǵan».
Qorǵanǵa jerlengen er adam eken. Ǵalymdardyń boljamy boıynsha, jasy 40-qa jetpegen. Ózi jaýynger, taıpa basshysy. Ári aýqatty bolǵan. Mundaı uıǵarymdy mamandar saýyty men qoramsaǵy, at ábzelderine qarap jasaǵan. Jaýyngerdiń keskin-kelbetin antropologııalyq turǵyda qalpyna keltirý múmkin bolmapty. Sondyqtan, ózge qorymnan tabylǵan adamdy salystyryp, túr-álpetin jasap shyqqan. Kósemniń músinin alǵash kórgender qazaqstandyq akter Murat Bısembınge uqsatyp jatty. Qatelespepti.
Meıram DÚISENǴALI, oblystyq tarıhı-ólketaný murajaıynyń dırektory:
Akterdiń obrazyn aldyq. Ol qarsy bolǵan joq. Iran tildes bolǵan násili. Sol sarmattardyń túr-tulǵasyna keledi. Tomırıstiń ákesiniń rólin somdaǵan Sparǵaptyń obrazy. Shartty túrde Tasqopa kósemi dep aıtyp turmyz. Kópshilik qalaı qabyldaıtynyn bilmeımiz. Aldaǵy ýaqytta qala turǵyndary men turǵyndary arasynda konkýrs uıymdastyrýymyz da múmkin. Ataýyna baılanysty».
Oblystyq murajaıda turǵan «Altyn adamnyń» kóshirmesi. Barlyq buıymdardyń kóshirmeleri joǵary synapty kúmisten quıylyp altynmen jalatylyp ázirlengen. Sarmat kóseminiń shalbary, jıdesi, aıaq-kıimi, kúrteshesi jáne bas kıimi qaıta tigilgen. Al túpnusqa qorda saqtaýly.
