Qysqy demalysta tynyǵýǵa bolatyn Jetisýdaǵy 7 keremet oryn

2760
Adyrna.kz Telegram

Jer jánnaty Jetisý tamyljyǵan jaz kezinde ǵana emes qysta da tabıǵatymen kóz tartady. Sózimizge áleýmettik jelige júktelip jatqan  1000 asqan ádemi kórinistegi sýretter men pikirler dálel. Kóktemniń kelýine tup—tura 1 aı qaldy. Endeshe sizderde kelesi nysandarǵa baryp qystyń qyzyǵyn qyzyqtap úlgerip qalyńyz.

1. Muztaý. Qys mezgili bastala salysymen  jurt bitkenniń osynda aǵylady. Ol jer astynan arnaıy shyǵarylǵan qubyr arqyly atqylap turǵan sý arqyly paıda bolatyn shaǵyn Muztaý. Zeńgir kókke atqylaǵan sýdyń uzyndyǵy 14m jetedi.Kópshilik ushar basy shaǵyn shyńdaı muztaýǵa balalaryn aparyp, demaldyryp qaıtady. Munda kúndiz de, túnde de kelýshiler kóp.

2. Qapshaǵaı  sý qoımasy týrıster úshin jazda taptyrmas oryn bolatyn. Al,  bıylǵy qysta erekshe kórinispen kópti tańqaldyrdy. Sý jaǵasyna túsken  úlken muz kesekteri tamasha tabıǵatty aıshyqtaı túsedi. Tıisinshe bul jaqqa arnaıy baryp sýretterin jelige júktegender óte kóp. Aıryqsha muz qyrqalar talaı adamnyń qyzyǵýshylyǵyn oıatady.

3. Kórikti Kólsaıdy bilmeıtinder  kemde-kem shyǵar. Alaıda, barlyǵy qystaǵy onyń kórinisine kýá bolǵan joq. Kólde paıda bolǵan kók muz, aınalany qalyń qar basyp qalǵandaǵy qalyń orman sulýlyǵy,  jumsaq taza aýasy bári-báriniń áseri tym áserli. Munda tabıǵat anadan boıyńyzǵa qýat jınap qaıtasyz.

4.Talaıdy tamsandyrǵan Túrgen shatqalynyń da qysqy sulýlyǵy erekshe. Nýly ormany, mamyqqa oranǵan aınalasy, bıik—bıik shoqylary kórgen kózdi súısindiredi. Shatqal aýmaǵynda 7 sarqyrama ornalasqan. Adamdardyń kóp baratyny “Aıýly” jáne “Teskensý”. Alǵashqy sarqyrama bıiktigi 30 metr. Tap osy jerde “sulýlyq kózi” atty muzdy bulaq ornalasqan.

5. Shejireli shegesiz turǵyzylǵan aǵash meshit. Jarkent meshiti qalanyń qaq ortasynda ornalasqan erekshe ǵımarat. Onyń salynǵanyna 130 jyldan astam ýaqyt ótti. Sáni men sáýleti kelisken meshit búginde 19-ǵasyrdyń tarıhı eskertkishi retinde murajaıǵa aınalǵan. Tarıhı kóne ǵımarattyń basty ereksheligi – qytaı úlgisinde salynýynda.  Jalpy bıiktigi 14,5 m, munara bıiktigi 19 metr. Allanyń ekinshi úıi sanalǵan meshitke arnaıy kelip kórýshiler kóp. Tilek tilep,  nıet qylyp duǵa etip jatady. Óz kezeginde bul jer tanyp mekeni ǵana emes taǵzym ornyna aınalǵan.

6. Qora shatqaly — qazirgi tańda Jetisý Alataýyndaǵa eń tanymal shatqal bolyp sanalady. Ol  eńdik baǵytta jaıylyp, 70 shaqyrymǵa sozylyp jatyr. Qora shatqaly birqalypty tereńdikte ornalasqan. Tómengi aǵysta onyń tereńdigi 700-800 metrge jetedi.  Asqar shyńmen astasqan sulýlyqty qysta osy jerden taba alasyz.

7.  Sarqandaǵy ShYMBULAQ. Taý shańǵy bazasy Sarqan aýdanynyń Cherkas aýylynda ornalasqan. Keshendegi shańǵy jolaǵynyń uzyndyǵy 735 metr. Sondaı—aq, munda muz aıdyndaǵy syrǵanaqty unatatyndar úshin arnaıy orynda qarastyrylǵan. Al, eresekter men balalar tıýbıng, snoýbordpen bıiktikten syrǵanaýǵa múmkindik bar.


Týrıster beriletin qajetti qondyrǵylar men qural-jabdyqtardyń barlyǵy Shveıarııadan ákelingen. Jalpy,  2019-2020 jyldar aralyǵynda qysqy maýsymda týrıster sany 186,8 myń adamǵa jetti. Al, jyl basynan 196 000 nan asa adam Jetisýdyń tabıǵatyn tamashalap qaıtqan. Bul rette aqyly týrıstik-saýyqtyrý qyzmetteriniń kólemi-2779,8 mln teńgeni kórsetedi. Aımaqta týrızmdi túletý bastamasynda Almaty taý klasteriniń jol kartalary ázirlengen bolatyn. Búgingi kúni taý klasteriniń aýmaǵynda  25 aspaly jol  jáne 40 km-den astam shańǵy trassalary jumys isteıdi. Atalǵan baǵyttaǵy sharalardy áli de jalǵastyramyz,-dedi oblystyq týrızm basqarmasynyń basshysy Janar Alshymbaeva.

Pikirler