Maǵan jekege aǵaıyndar jazyp jatyr eken, "Oljeke, siz Túrki álemi týraly, sońǵy kezde jıi kóterilip jatqan Turan taqyryby týraly jaqsy jazatyn edińiz, sońǵy kezde usaq - túıekti shuqylap, túk jazbaı kettińiz" depti.
Turan týraly keıin birde jazarmyn, al Túrkııa tarıhy jóninde birer sóz jazýǵa bolady...
Anadoly túrikteri zaty qasqyr halyq
Jalpy, men biletin Anadoly túrikteri zaty qasqyr halyq.
Olar bizden, ıaǵnı atajurt Túrkistannan bir kezde aryp - ashyp ketip sonaý jerden úsh qurlyqqa ámirin júrgizgen (Azııa, Afrıka, Eýropada) alyp ımperııa quryp, túrkishildigin saqtap, túrik ataýyn saqtap, oraıy túskende túrki álemine qorǵan bola bildi de.
Olardyń ana túrkishil zııalylarynyń eńbekterin qarap otyrsańyz, "Túrkistan atamekenim", "janym Túrkistan, qanym túrigim" degen bir zar seziledi.
Bizdiń búgin meken etip otyrǵan ortamyz - olar úshin alys bir saǵymǵa, ıdealǵa aınalǵandaı...
Bizdiń Maǵjan "Túrkistan er Túriktiń besigi ǵoı" dep siltegende onyń otty óleńderi tóbe quıqańdy shymyrlatyp júregińdi zyrq etkizedi emes pe. Olardyń da Kıeli Túrkistan óńirine sezimi tap sondaı.
Túrkııada ár túrik otbasy ózderiniń bir kezde Orta Azııadan aýyp atajurttan ajyrap qalǵandyǵyn jaqsy biledi. Orta Azııa, Orta Azııa deıt te otyrady..
Jalpy tarıhta, túrikterge Jerorta men Qarateńiz mańyn mekendegen halyqtardyń arasyna baryp, olardy baǵyndyryp memleket qurý ońaı bolǵan joq.
Ol jerde araby da bar, ármeni de bar, kúrdteri bar, gregi bar, bári olardyń eteginen tartqylap otyrdy.
Arap dinshilderi "sender bir kezde ústerińe júnnen kıim kıgen, kózderiń syǵyr, mal baqqan jabaıy taıpa edińder, mynda kelip din qabyldap adam boldyńdar, sony umytpańdar" dep muryndaryn shúıirip syrt aınala berip kúńkildeıtin.
Ármenderi talaı bas kóterip etekten tartqylady.
Basqa grek, kúrd degenderi de áli des bermeı keledi. Olarmen áli julqysyp kele jatyr. Sondaı kedergilerge qaramastan olar Anadolyda óz memleketterin, tipti bir kezde qudiretti ımperııalaryn quryp, áli ózdigin saqtap otyr. Ózderiniń myqtylyǵymen syrtqy dushpandaryn da moıyndatty, ishki ózge ulystardy da túrik baıraǵyna bas ıgize bildi.
Túrki halyqtary bas saýǵalap sol jaqqa aǵyldy
Artyna, atajurtqa qaraılap, sonaý qıly zamandarda Orys pen Qytaıdan zapy kórgen óz baýyrlaryn da mıllıondap Anadoly topyraǵyna tartty.
Álemde memlekettiligin saqtap qalǵan jalǵyz túrki memleketi Túrkııa bolǵan zamanda, óz topyraǵynan pana tappaǵan sory bes eli túrki halyqtary bas saýǵalap sol jaqqa jappaı aǵyldy. Olarǵa Túrkııa eki jyldyń kóleminde azamattyq berip baýyrlaryna tartyp jatty.
Tarıhtaǵy babamyz Oǵyz Qaǵandy "túrkiniń úlken ári esti uldarynyń biri" deýshi edi, onyń urpaǵy da bul jerde estilik kórsetti.
Túriktiń ataqty zııalysy, ózi ultshyl, ózi oıshyl, túrik halqynyń daryndy uldarynyń biri - Nıhal Atsyzdyń eńbekterin qarap otyrsańyz, sol "Túrigim - qasıetti Túrkistanym" degen úlken muń men zardy kóresiz.
Atsyz, bizdiń Qytaıǵa qarsy bas kótergen bahadúr babamyz - Ospan batyrdyń erligin maqtana jyrlaıdy. Ol 20 ǵasyrdyń 60 - 70 jyldary. Ol kezde Ospandy basqa turmaq óz qazaǵy da bilmeıdi. Ospannyń esimin biz keıin bildik. Orys onyń atyn estirtpedi, Qytaı bandıt dedi. Al túrik zııalylary sol kezde bárin bilip, olardy túgendep, attaryn ulyqtap orys pen qytaıdy qarǵap otyr.
"Syrtta, bizdiń Atajurtymyzdy orys qazir quldyqta ustap otyr, bir kóńil kónshiterligi — ol jerdegi túrki halyqtarynyń sany 60 mıllıonǵa jýyq, olardyń sany kóbeıip, orys azaıady, sosyn olar túbi azat bolady" degen úmitin de jazady Nıhal Atsyz.
Bundaı áńgimeni kezinde Kemel Atatúrik te aıtqan bolatyn.
Biz - túrki memleketteri 1991 jyly Sovetten azattyq alǵanda Túrkııa prezıdenti Turǵyt Ózalmen jalpy túrik zııalylarynyń nelikten qatty tolqyp, qýanǵanyn endi túsingen shyǵarsyzdar.
Endi mynany qarańyzdar, 19 ǵasyrda, Osman ımperııasy tusynda, Túrkııa tarıhynda "Osmanly Jastary" (Osmanli gencleri) atanǵan túriktiń jańa tolqyn ultshyl zııaly qaýymy paıda bolady.
Olar is júzinde alǵash ret túrik ultshyldyǵynyń irgetasyn qalap ketken zııaly bop tarıhta qaldy.
Kıeli Túrkistan bizdiń mekenimiz
Olar dinshil Anadolyda alǵash ret "biz arap emespiz, biz túrikpiz, Kıeli Túrkistan bizdiń mekenimiz" degen sózdi alǵash aıtqan adamdar bolatyn.
Bul zııaly qaýym da Túrkistandy, túrki halyqtarynyń ulylarynyń attaryn jyrlap, túriktiń ulttyq sana sezimin qalyptastyra bastady.
"Osmanly jastary" tipti Shyńǵyshandy "kúlli túrki jurtynyń babasy" dep jarııalady. Máýrennahrdaǵy Ámir Temirdi de babamyz dep tanydy. Týra bizdiń túrkishil Maǵjan sııaqty. Árýaǵyńnan aınalaıyn Maǵjan da bul ekeýin babam dep jyrlap ketken edi kezinde.
Bundaı ıdeologııalyq aýytqýshylyqty kórgen túriktiń qasyndaǵy arap, kúrdi basqa da musylman halyqtary, "bul túrikter dinsiz kápirlerdi babalarymyz dep tanyp, ábden esirdi" dep jaǵalaryn ustaǵan eken.
Al 20 ǵasyrda tarıh sahnasyna keıin shyqqan osy "Osmanly Jastarynyń" ıdeologııalyq izbasarlary - "Jas Túrkiler", (Jon Turkler) Osman ımperııasynyń tarqaý tusynda bılikke kelip, ózderiniń syrtqy saıası strategııalyq josparyna "bir kezde babamyz Shyńǵyshanmen Ámir Temirdiń ıelik etken jerlerin qaıtaramyz" degen konepııany maqsat qyp qoıǵan eken.
(Sol Shyńǵyshandy bizde qazir kim kóringen ermek etip dop qyp tepkilep álek. "Shyńǵyshandy babamyz desek múıiz shyǵa ma ne, odan da ǵylym izdeıik" dep áńgimelerine jón - josyqsyz Shyńǵystyń atyn qosyp laǵatyn bilgishter de kóbeıdi).
Jalpy túrik tarıhy - kúrdeli tarıh. Soǵysy kóp, arpalysy kóp.
Kóp nárseni áli bile bermeımiz
Joǵaryda aıtqanymdaı ózderi de qasqyr halyq. Olar syrtqy, ishki jaýlarymen arpalysýda ózderi talaı taıaq jese de dereý esterin jınap alyp tarıhtyń kelesi betterine batyl súńgip júrgen márt halyq. Al túrik halqynyń arda uldarynyń biri, ıaǵnı kósemi - Kemel Atatúriktiń tarıhy tipti ot qoı, ot.
Oǵan tek qurmetpen qaraı bilýimiz kerek.
Bizde, Orta Azııa óńirinde mynadaı sóz bar.
"Bizden Anadolyǵa ketken túrikter kafkaz bop ketti, grek, kúrdi bop ketti, naǵyz túrik olar emes, naǵyz túrikter myna biz" degen sóz bar. Ol sózdi búginde osy túrikterge oǵyzdan taraǵan túrikpender de aıtady, qazaq ta aıtady.
Bul jerde biz mynany túsinýimiz kerek aǵaıyn. Bul sóz ras, olarǵa óte aýyr tıedi.
Sonsha ǵasyr túrik ataýyn saqtap, memleketin quryp, aınalasyndaǵylarmen arpalysyp, shamasy kelgenshe baýyrlaryna qamqor bola bilgen, atajurt kúnshyǵysqa qaraılaǵan, olar azattyǵyn alǵanda, "túrikter kóbeıip jatyrmyz" dep júregi jarylardaı qýanǵan aǵaıynǵa bul sóz "sen týysym emessiń, ógeısiń" dep óńmeninen ıtergendeı bop tıetin sóz bul.
Sondyqtan Anadoly túrikterimen sóıleskende, menińshe bundaı áńgimeni kóterýdiń esh qajeti joq.
"Baýyrmyz, kárdeshpiz", boldy. Ol da ótirik emes, aqıqat.
Qysqasy, túriktiń túrkishildiginiń, memleketiniń, halqynyń tarıhyna qatysty sóz kóp, túbi tereń.
Biz onyń kóbin bilmeıdi ekenbiz.
