Ǵaryshtyń tylsym syrlaryna úńilý, jumbaǵyn sheshý, tipti, qajet bolsa ony ıgerý ǵylym men tehnologııa qaryshtaǵan zamanda kún tártibindegi negizgi másele bolyp turǵany anyq. Baıqońyrymen álemge áıgili elimizdegi ǵarysh salasynyń búgini jáne bolashaǵy qandaı?
"Qazaqstan-2050" strategııasynda elimizde tolyqqandy ǵarysh salasyn qurý Respýblıka ekonomıkasyn jańǵyrtýdyń negizgi mindetteriniń biri retinde aıqyndalǵan bolatyn. Aldaǵy onjyldyqta Qazaqstan ǵarysh qyzmetteri boıynsha álemdik naryqtaǵy salmaǵyn arttyrý josparlanǵan.
Eldegi ǵarysh salasy boıynsha nysandar men jerústi ınfraqurylymdary birińǵaı negizde uıymdastyrylǵan. Ǵarysh salasyn damytýdyń barlyq strategııalyq baǵyttary boıynsha kásiporyndar qurylǵan. Búgingi tańǵa deıin atalmysh sala boıynsha kásiporyndardyń ǵylymı jáne ınjenerlik quramynyń bilikti kadrlyq ıadrosy qalyptastyrylyp, ǵarysh tehnıkasynyń arnaıy konstrýktorlyq-tehnologııalyq bıýrosy jınaqtalǵan. Shet elder men Qazaqstannyń jetekshi joǵary oqý oryndarynda Ǵaryshtyq tehnıka jáne tehnologııalar boıynsha mamandar daıarlanýda.
Búginge deıin eldiń qajettilikterin qanaǵattandyrý, aqparattyq qaýipsizdigin, sondaı-aq qyzmetter ımportyn tómendetýdi qamtamasyz etý maqsatynda "Kazsat-2", "Kazsat-3" baılanys spýtnıginen jáne "KazEOSat-1", "KazEOSat-2" jerdi qashyqtyqtan zondtaýdyń eki spýtnıginen orbıtalyq toptmalar qurylyp, paıdalanýǵa berilgen bolatyn.
Elimizde áıgili ǵalymdar, professorlar men akademıkter jumys isteıtin úsh ǵylymı ınstıtýtty biriktirgen ulttyq ǵaryshtyq zertteýler men tehnologııalar ortalyǵy jumys isteıdi. Ortalyq astrofızıka, jer ıonosferasy jáne JQZ salasyndaǵy ǵylymı zertteýlerdiń dástúrli baǵyttaryn odan ári damytýmen qatar, jańa baǵyt – Ǵaryshtyq tehnıka men tehnologııalardyń otandyq úlgilerin ázirleý boıynsha tabysty qoldanbaly ǵylymı zertteýler júrgizýde.
Qazirgi tańda "Ǵarysh-Ekologııa" ǵylymı-zertteý ortalyǵy tabysty jumys isteýde. Ortalyq "Baıqońyr" ǵarysh aılaǵynan zymyran-tasyǵyshtardy ushyrýdyń ekologııalyq monıtorıngin júrgizedi. Sondaı-aq, olardyń qorshaǵan ortaǵa jáne Qazaqstan halqynyń densaýlyǵyna áserin baqylaýda ustaıdy. Budan bólek Almaty, Baıqońyr jáne Jezqazǵan qalalarynda staıonarlyq zerthanalar, sonymen qatar tasymaldaǵysh zymyrandardan bólinetin bólikter qulaǵan aýdandarda jumys isteý úshin jyljymaly zerthanalar qurylǵan bolatyn.
2021 jyldan bastap 2025 jylǵa deıingi aralyqta "Ǵaryshtyq jáne geoaqparattyq tehnologııalar – jahandyq básekege qabilettiliktiń jemisi" Eýrazııalyq tehnologııalyq platformasy aıasynda JQZ derekteri negizinde ǵaryshtyq jáne geoaqparattyq qyzmetter kórsetý boıynsha EAEO elderiniń kooperaııalyq jobasyn iske asyrý belgilenip otyr.
«Adyrna» ulttyq portaly
