Köne tarihymyzdyŋ zattai deregı tarih jäne säulet eskertkışterı bolyp tabylatyndyǧy sözsız. Bügıngı künı bızge jetken eskertkışterdı zertteu, saqtau, nasihattau eldıgımızdıŋ aiǧaǧy bolmaq. Aqtöbe öŋırı de tarihtan syr şerter kielı oryndardan kende emes. Solardyŋ bırı – Dosşan işan meşıtı.
HIH ǧasyrdyŋ 1815-1896 jyldary ömır sürgen Kışı jüz pırı, meşıtter salyp bala oqytqan dıni qairatker, halyqty imandylyqqa uaǧyzdaǧan, otyryqşylyqqa üiretken Dosjan Qaşaqūlynyŋ meşıtı Aqtöbe oblysy Temır audany Şūbarqūdyq aulynan 5 şaqyrym oŋtüstıkte ornalasqan.
Zertteuşı Marat Qabijanūly Dosjan hazıret äkesı Qaşaq Moldadan 14-15 jasyna deiın sauatyn aşyp, Orynbordaǧy «Husainiia» medresesın bıtırıp, üş jyl sondaǧy jastarǧa mudarristık etıp, Oiyldaǧy auylyna kelıp bala oqytqan» dep körsetedı.
Kışı jüz Tabyn ruynyŋ Qoŋyr tarmaǧynan. El auzyndaǧy äŋgımelerde «Doseke hazıret» dep qūrmetpen aitylady. Özınıŋ dındarlyǧymen, aǧartuşylyǧymen, dınge negızdep halyqtyŋ basyn bır ortalyqqa bırıktıruımen, dalalyq säulet önerın damytumen jäne qazaq şejıresınıŋ negızın jinaqtaumen qazaq tarihynda ız qaldyrdy. Ataq daŋqy alty alaşqa,tıptı aq patşanyŋ özıne deiın jetken adam. Ol köptegen meşıtterdıŋ boi tüzeuıne mūryndyq boldy, onyŋ tıkelei basşylyǧymen salynǧan Doŋyztaulyq Qaraşyŋdaǧy Qainar meşıtınıŋ, Oiyl aŋǧaryndaǧy Şilısulyq İşan ata meşıtterınıŋ maŋyzy zor.
Dosjan işan Mekkege Nūrfaiys işan jäne Jūmaǧali işanmen (kei derek boiynşa 1874 jyly Qūnanbai tobymen) bırge qajylyq saparǧa barǧan. Dosjan Qūran Kärımdı, Mūqtasardy jatqa oqyp, Mekkeden 17 jasynda jas hazıret degen atpen elge oralady. Dosjan işan Mekkege üş ret baryp, Abaidyŋ äkesı Qūnanbaimen tanysyp, ekeuı bırlesıp Täkie-qonaq üi saldyrǧan. Atalǧan qonaq üi Dosjan işan atyna jazylady.
Meşıttıŋ ūzyndyǧy şamamen 28 metr, enı 11 metr, biıktıgı 5 metr şamasynda. Meşıt janyna köşpelı qazaqtar qonystanyp, qazırgı Şūbarqūdyq ölkesınde alǧaşqy otyryqşy qonys paida bolǧan. Meşıttıŋ alty bölmesı bar, terezelerı adam boiynan ūzyn. Bölme ışınde eşqandaida tıreu joq. Terezesınde de bırde bır qiyq beldık joq, kümbez būranda türınde jasalǧan. Kümbez üstınde aişyq tūrǧan, meşıt ışı oiu örnekpen äşekeilengen, kümbezden tüsken jaryq, barlyq naqyştaryn nūrlandyryp tūrǧan. Meşıt ışındegı aiat hadisterı qyzyl oiumen boialǧan. Meşıttıŋ aldynda kıre berıs üi jäne azan aitatyn mūnarasy bolǧan. Qazırgı taŋda būl meşıttıŋ töbesı qūlaǧan, qabyrǧalary ǧana tūr. Būl meşıtte köptegen müritter qyzmet etıp, köptegen işandar, sopylar oqyp, bılım alyp elge qyzmet ettı. Dosjan hazıret öz meşıtınıŋ künşyǧys betınde jerlengen. Basynda qūlpytasy saqtalǧan. 2015 jyly Aqtöbe oblysynda tuǧanyna 200 jyl toluy keŋ kölemde atalyp öttı. Qazır Aqtöbe qalasynda Dosjan hazıret atynda köşe bar.
Būl eskertkışter ötkennıŋ keleşekke qaldyrǧan amanaty, ata-babalarymyzdyŋ üzılmei kele jatqan salt-dästürlerınıŋ, tuǧan jerge degen süiıspenşılıktıŋ naqty körınısı. Ūlttyq qūndylyqtarǧa qamqorlyq jasau, olardyŋ qadır-qasietın jalpy köpşılıkke tanystyru bärımızdıŋ paryzymyz.
