Bır adamǧa şegenı dūrys qaqpai jatsyŋ dep meiırlenıp, külıp aitsaŋ, ol balǧasyn terıs ūstap alǧanyn tüsınıp, şegenı dūrys jaǧymen qaǧa bastaidy. Nemese, sorpa jasap jatqan adamǧa kökönıstı suyq suǧa emes, qainaǧan suǧa qos, aldymen arşyp, juyp, turap al deseŋ, ol tyŋdaidy. Esı dūrys adam paidaly sözdı tyŋdaidy. Mäselen, eger sen «qiys ketıpsız, kerı qaityp, oŋǧa būrylsaŋyz, baratyn jerıŋızge tura jetesız» deseŋ, ol adam da alǧysyn aityp kete barady. Mūndai sözdıŋ bärı sūranysyna qarai aitylady. Eger bır adam sūrasa, kömekke mūqtaj bolsa, ol sūraidy, sen jauap beresıŋ.
Al, kei jaǧdaida adam: «Osy men ne ıstep jürmın?» de sūraidy. Sen közge körınıp tūrǧan anyq zattardy tızesıŋ. Bıraq balaǧa aiǧailauǧa bolmaidy. Iаki, äielıŋdı boqtaudyŋ qajetı şamaly. Ünemı bır zatty qaitalai berudıŋ de qajetı joq. Beitanystarǧa tün ışınde hat jazba, qoŋyrau şalyp, mazasyn alma. Kündız de abailap habarlasqan abzal. Küieuıŋe bır künde jüz ret hat jazyp, mazasyn ketırme. Jūma saiyn ışıp, mas boludyŋ da keregı joq. Mūndai jaǧdaida senı tyŋdap, aqylyŋdy ala qoiar deimısıŋ? Joq. Bolmasa, basyn izep, maqūl dei salady. Bıraq özın basqaşa aqtap alady. Balǧany terıs ūstaǧan küiı şegesın qaǧa beredı. Al, eger qatty jaqtyrmasa – senı boqtap, ūrsyp, özınıŋ basqaşa oilaitynyn aitar, al sen sebep tauyp, soqtyǧyp tūrsyŋ deidı. Men temekı tartqan soŋ jötelmeimın, tek jüikem tozǧan soŋ jötelem der. Öz balamdy özım tärbielep alamyn deidı. Bärıne jūmys kınälı deidı.
Nege būlai? Nege adam baqytsyzdyǧyna jarmasa beredı? Būl meŋgertetın daǧdy emes. Būl onyŋ özı, tūlǧasy, mınezı. Mınez – taǧdyrǧa ainalady. Filosoftar ylǧi solai aitady. Psihiatrlarǧa da būl närse tanys. Mınez – adamnyŋ taǧdyryna ainalady. Jaŋa tuǧan närestenıŋ de özındık mınezı bolady, sodan soŋ tärbielengen äleumettık-qoǧamdyq ortanyŋ äserı zor. Būl onyŋ ömırlık mınez-qūlqyna ainalady. Sondyqtan tün ışınde joldy qyzylǧa kesıp ötetın adamnyŋ taǧdyryn tap basyp aitu qiyn emes. Taǧdyrdyŋ siujetterı sonşalyqty köp emes, ras aitam.
Qalyptasyp ketken mınez-qūlyq pen tūlǧalyq qasietterdı özgertu oŋai emes. Problema bar dep moiyndaudyŋ özı – öte qiyn. Eger adam qaitalai beretın qauıptı daǧdysyn özgertuge qūlyqty bolmasa, ol taǧdyrdyŋ leitmotivıne sıŋısıp ketedı. Oiudyŋ bölşegıne ainalady. Sonda maŋdaiǧa jazylǧan dünie oryn alady. Taǧdyr tälkegınen dūrys keŋeske qūlaq türgen, tyŋdaǧan adam ǧana qūtylady. Isteme degendı ıstemei qoia salǧandar aman qalady. Olar taǧdyryn özgertuge bel bailaǧandar. Bıraq mūndailar öte az.
Avtor: Anna Kirianova
Audarǧan Şynar Äbılda
