Microsoft kompanııasynyń negizin qalaýshy Bıll Geıts saldary koronavırýstyq pandemııadan da qaýipti ekologııalyq apat bolady dep boljady.
Ol aldaǵy onjyldyqta álemdi jahandyq ekologııalyq daǵdarys shaıqaıtynyn atap ótti.Kásipker apattyń aldyn alý úshin kómirtegi shyǵaryndylaryn túbegeıli azaıtýdy usyndy.
- Áıtpese, qorshaǵan ortanyń nasharlaýy, adamdardyń qaıtys bolýy jáne ekonomıkalyq problemalar pandemııa kezindegige qaraǵanda áldeqaıda kóp bolady.Eger klımattyń lastanýyn qazirden bastaptoqtatpasaq, erteńgi kúni úıden shyǵýǵa qorqatyn jaǵdaıǵa jetemiz.
Ótken aptadaǵy málimetter boıynsha, búkil álemde COVID-19-dan 600 000-nan astam adam qaıtys boldy. Jyl saıyn bul 100 000 adamǵa shaqqanda 14 ólim kórsetkishi. Osy qarqynmen jalǵasa berse, ǵasyrdyń aıaǵynda bul kórsetkish 100 000 adamǵa shaqqanda 73 ólimdi quraýy múmkin.Basqasha aıtqanda, 2060 jylǵa qaraı klımattyń ózgerýi COVID-19 sııaqty qaýipti bolady, al 2100 jylǵa qaraı ol bes ese qaýipti bolýy múmkin.
Geıts koronavırýstyń keletinin osydan 5 jyl buryn aıtqan
2015 jyly Bıll Geıts TED Talk jobasynda Ebola týraly lekııa oqyǵan bolatyn. Ol baıandamasynda Ebolaǵa qaraǵanda áldeqaıda qaýipti, kóp adamnyń ómirin jalmaıtyn jańa indet keledi degen tujyrymyn da aıta ketti:
- Eger jaqyn bir onjyldyqta on mıllıonnan astam adamnyń ómirin qurtýǵa qabiletti bir nárse paıda bolsa, ol soǵys emes, asa qaýipti vırýs bolady. Zymyran emes, mıkrobtar ómirimizdi jalmaıdy.
Sol kezdiń ózinde qoǵam qaıratkeri adamzattyń 2020 jyly tap bolatyn negizgi problemalaryn sıpattap berdi.
- Birinshiden, kedeı elderde myqty densaýlyq saqtaý júıesin qurý qajet, óıtkeni olar indetten basqalarǵa qaraǵanda kóp zardap shegedi. Sondaı-aq, kúsh-jigeri áskerı kúshtermen biriktirilgen, qaýip-qaterge tez jaýap bere alatyn medıınalyq qyzmetterdiń rezervin jasaqtaýdy qolǵa alý kerek. Osal jerlerdi anyqtaý úshin bakterıologııalyq jattyǵýlar júrgizý qajet. Sonymen qatar, vakınaııa jáne dıagnostıka salasynda jetildirilgen zertteýlerdi jasaǵanymyz abzal.
Sóz sońynda álemge tanymal mıllıarder halyqty bosqa dúrlikpeı, áreket etýge shaqyrdy.
Dıana ASANOVA,
«Adyrna» ulttyq portaly
