Elimiz boıynsha barlyǵy 8 myńnyń ústinde dárihanalar bar. Qazir solaryń 1400-ne tekseris júrgizildi. Tekseris barysynda 5640 teńgege satylýǵa tıisti ıngavırındi 8000 teńgege, 295 teńgelik lıdokaın gıdrohlorıdtiń bir ampýlasyn 1000 teńgege, 1862 teńge turatyn kleksondy 2450 teńgege satqan. Mundaı faktiler 100 dep sanalady. Bul týraly "Adyrna" QR Sybaılas jemqorlyqqa qarsy qyzmetiniń AntikorLive jobasyna silteme jasap habarlaıdy.
Atalǵan jobanyń Facebook paraqshasynda ótkizilgen suhbat barysynda Qazaqstan Respýblıkasy Densaýlyq saqtaý mınıstriliginiń Taýarlar men kórsetiletin qyzmetterdiń sapasy jáne qaýipsizdigin baqylaý komıtetiniń tóraǵasy Tımýr Sultanǵazıevtiń aıtýy boıynsha, qazirgi kúni elimizdiń qalalary men aýyl – aımaqtarynda jergilikti atqarýshy organdardyń ókilderi jáne quqyq qorǵaý organdarynyń qyzmetkerlerinen quralǵan monıtorıng toptar dárihanalardaǵy dári - dármekterdiń baǵalaryna tekserister júrgizýde. Sońǵy eki aptada barlyǵy 1400 den astam dárihana tekserilgen. Bul elimizdegi 8 myńnan asyp jyǵylatyn dárihanalardyń 10-15 paıyzyn quraıdy. Dárilerdiń baǵalaryn joǵarlatyp satqan 100 – ge jýyq fakti anyqtaldy, kóbinese dene qyzýyn túsiretin jáne vırýsqa qarsy dárilerge, antıbıotıktergne, antıkoagýlıanttarǵa baǵalar qosylyp satylǵan.
Jalpy dári-dármektiń baǵasyn 20 teńgeden 2 – 3 esege deıin arttyryp satqan. Qazirgi kúni halyq arasynda qatty suranysqa ıe, ataýy kópshilikke tanys vırýsqa qarsy dári – dármektiń biri ıngavırınniń Densaýlyq saqtaý mınıstrliginiń buıryǵyna sáıkes belgilengen shekti satý baǵasy 5640 teńge bolsa, al dárihanalarda ol 8000 teńgege satylǵan. Taǵy bir qasqaldaqtyń qanyndaı bolyp suranysy sharyqtap turǵan lıdokaın gıdrohlorıdtiń bir ampýlasy úshin shekti satý baǵasy 295 teńge bolsa, al is júzinde dárihanalarda bul baǵa 3-4 esege deıin artyp, 1000 teńgeden satylǵan. Koronavırýstyń emdeýde keńinen qoldanylyp júrgen klıksan antıkoagýlıantynyń belgilengen shekti satý baǵasy 1862 teńge bolsa, al dárihanalarda 2450 teńgeden satylǵan.
Tımýr Sultanǵazıev óz sózinde taǵy bir jaǵa ustatar derekti aıtyp ótti. Dárilerdiń baǵasyn tekserý barysynda, elimizdiń dárihanalarynda zańsyz satylymǵa túsken jalpy quny 10 mıllıon teńgeden asyp jyǵylatyn 200 den astam dári- dármek anyqtalǵan. Bul dárilerge Qazaqstan Respýblıkasynda satýǵa ruqsat berilmegen, olar tipti sapa sertıfıkattarynan ótý (tirkelý) sharalaryn da ótpegen. Bul dárilerdi satý jalpy halyq densaýlyǵyna teris áserin tıgizýi múmkin.
Qarapaıym halyq dári- dármekterdiń dárihanalarda satylýǵa tıisti belgilengen shekti baǵalaryn qaıdan bilýlerine bolady? Egerde dárilerdiń artyq baǵalarmen satylyp jatqandyǵyn kórse bul týraly qa ıda habarlasýǵa bolady? Baǵalardy sharyqtatyp, óz bilgenderin jasaǵandarǵa nemese satýǵa ruqsat joq dárilerdi satqan dárihanalarǵa qandaı jazalar qoldanylady? – degen zańdy suraqtar týyndaýy sózsiz. Osy suraqtarǵa da Densaýlyq saqtaý mınıstrliginiń ókili egjeı-tegjeıli jaýap berip ótti.
Densaýlyq saqtaý júıesin retteıtin arnaıy kodeks bar, sol kodekske sáıkes jylyna eki ret Densaýlyq saqtaý mınıstrligi dári – dármekterdiń dárihanalarda satylatyn shekteý baǵalaryn jáne qoımalardaǵy kóterme baǵalaryn belgileıdi. Osy belgilengen baǵalar Ádilet nemese Zań portaldarynda jarııalanady. Dári – dármekterdiń dárihanalardan qandaı baǵada satylýy kerek ekenin osy portaldardan qaraýǵa bolady. Alaıda bul kúrdelileý joly, ony ekiniń – biri qaraı bermeıdi, izdep ýaqyttaryn joǵaltqylary kelmeıdi.
Sondyqtan Densaýlyq saqtaý mınıstrligi, zaman talabyna sáıkes, smartfondarǵa arnalǵan dári – dármekterdiń shekteý baǵasyn qınalmaı anyqtaýǵa bolatyn DariKZ degen qosymshany iske qosty.Bul qosymshany paıdalaný óte ońaı, qosymshany ashyp kez – kelgen dáriniń ataýyn engizseńiz sizge osy dáriniń shekti baǵasyn kórsetip beredi, nemese dárihanaǵa baryp kerekti dárińizdiń shtrıh kodyn osy qosymshaǵa skanerlep túsirseńiz de baǵasyn kórsetedi. Eger siz qandaı da bir dáriniń shekti baǵadan artyq satylyp jatqandyǵynyń kýási bolsańyz, osy qosymshanyń shetki jaǵynda batyrma bar, sol batyrmany basyp qadaǵalaýshy organǵa habarlaýǵa bolady.
T.Sultanǵazıevtiń sózinshe Ákimshilik quqyq buzýshylyq týraly kodekske sáıkes eger jeke tulǵa tarapynan dárilerdiń baǵasyn belgilengen baǵadan joǵary satylǵandyǵy anyqtalsa onda oǵan 70 Aılyq eseptik kórsetkishten joǵary aıyppul salynady, al eger úlken dárihana bolsa onda 1000 AEK – ke deıin aıyppul salynady. Bul sharalar mundaı faktiler birinshi ret anyqtalsa qoldanylady, al eger qaıtalanatyn bolsa, onda dárihana lıenzııasynan aıyrylady, ıaǵnı qyzmeti toqtaıdy degen sóz.
Dári – dármekterdiń qymbat baǵaǵa satylyp jatqandyǵy týraly Densaýlyq saqtaý mınıstriliginiń Taýarlar men kórsetiletin qyzmetterdiń sapasy jáne qaýipsizdigin baqylaý komıtetine, osy komıtettiń aımaqtaǵy departamentterine qońyraý shalyp, mınıstrliktiń saıtyna jazyp, arnaıy portal bar eken, sol portalǵa da engizip, DariKZ qosymshasy arqyly da shaǵym túsirip jurtshylyq tarapynan qadaǵalaý kúsheıtilýi tıis.
Sonymen qatar «Adaldyq alańy» Respýblıkalyq jobalyq keńsesiniń jetekshisi Tólegen Baıǵulov, dárihanalardyń dári – dármekterdi joǵary baǵada satqandyǵyna tap bolǵan jaǵdaıda, turǵyndar 8-702-000-24-94 whats’app nómerine habarlaýǵa bolatyndyǵyn jetkizdi. Bul nómer osy máselege baılanysty aryz – shaǵymdarǵa arnalǵan «Adaldyq alańynyń» arnaıy nómeri.
Prezıdent jarlyǵymen shaǵyn jáne orta bıznesti tekserýge jarııalanǵan moratorııge baılanysty, eger tutynýshylar tarapynan aryz-shaǵymdar kelip túspese, tıisti organdar dárihanalarǵa baryp, baǵa máselesin emin-erkin teksere almaıtyn kórinedi. Sol sebepti árbireýimiz óz tutynýshylyq quqyǵymyzdy paıdalanyp, joǵaryda aıtylyp ketken joldar arqyly aryz – shaǵymdar jiberýge erinbeıik, aǵaıyn.
Elimizde dári tapshylyǵynan kórshiler Reseımen shektesetin keıbir óńir turǵyndary ózderiniń jeke kólikterimen shekara asyp, Reseıden dáriler ákelgen bolatyn. Bul dárilerdi olar kásipkerlik maqsatta emes, ózderi úshin nemese jaqyndary úshin jetkizgen edi. Biraq osy áreketteri úshin shekara qyzmetkerleri men polıııa qyzmetkerleri tarapynan biraz kedergilerge, qıynshylyqtarǵa tap bolǵandyqtary jasyryn emes.
"Negizi bizdiń eldiń adamdary shet elden jeke ózderi paıdalaný maqsatynda dárilik zattar ákelýlerine ruqsat bar ma joq pa?" – degen suraqqa mınıstrlik ókili Densaýlyq saqtaý júıesiniń kodeksine sáıkes, árbir azamat ózi paıdalaný úshin shet elden dári alyp kele alady dep qysqa qaıyrdy. Bul úshin eshqandaı da qujat rásimdep kerek emes eken, tipti tirkeýden ótpegen dárilik zattardyń túrlerin de esh kedergisiz alyp kelýge bolady eken.
Mınıstrlik ókili de aıtylǵan máseleler boıynsha halyq arasynda tıisinshe túsindirý jumystaryn júrgizemiz dep ýáde berdi.
Erkegúl Toqtamurat,
Adyrna ulttyq portaly
