Ekinshi dúnıejúzilik soǵysy tarıhymyzda babalarymyzdyń erligimen qundy. Jeńisti jedeldetken jaýyngerlerdiń eńbegi jyldar boıy jyrlanýda. Gazet-jýrnal, kitap betterinde soǵys jáne eńbek ardagerleriniń eren erlikteri jazylyp jatyr, áli de jazylýda. Solardyń qatarynda Jeńisti jaqyndatýǵa septigin tıgizgen tyl maıdanda ter tógip, baryn salyp, maıdanǵa óz qarajatynan úsh samolet jóneltken Qozybaev Qabashtyń esimi qazaq tarıhynda ózindik orny erekshe desek, qatelespeımiz.
Kezinde Baýyrjan Momyshuly: «Gazet-jýrnaldaǵylar ýaqyt jelimen ushady da ketedi. Erlerdiń esimin kitapqa kirgizý kerek. Qar erigenmen, Qarataý erimeıdi. Er óledi, el qalady. Esimi el júreginde saqtalǵan er ǵana baqytty», - degen eken. Osy qaǵıdany bar bolmysymen qabyldaǵan belgili ǵalym Saǵymbaı Qozybaev ákesiniń ónegeli ómiri men eren erligin «Zvezdy v nebe» kitabyna arqaý etti. Áke aldyndaǵy balalyq paryzy ma, joq álde ardagerlerimizdiń esimi urpaqqa ónege bolsyn dedi me, qalaı bolǵanda da osyndaı derekti shyǵarmanyń dúnıege kelýine baryn salǵan Saǵymbaı aǵaǵa alǵys sezimimiz sheksiz.
Shyǵarma nesimen qundy? Árıne, shyndyǵymen. Muraǵattan alynǵan faktilerge baı málimetter júrekti tebirentpeı qoımaıdy. Týyndyny oqı otyryp, Qabash aqsaqaldyń: «Maıdanǵa baramyn»,- degenine ókimet adamdary: «Sizdeı kolhoz predsedateli tylǵa kerek, bul jer de maıdan», –dep soǵys júrip jatqan jerge jibermeıdi. Maıdanǵa qarajat jınap, qoldan kelgen kómegin aıamaı berip jatqan basqa kolhoz eńbekshileriniń áreketin gazet betinen oqyǵan ol kóp oılanbastan ózi de úı-múlkin - bárin satyp, jetpegenin týysqandarynan qaryzǵa alyp, «Bári maıdanǵa!» degen uran kókiregine túıip, odan ári kórshi kolhozdyń predsedateli I.Vereshenkomen birigip, Chkalov qalasynan (qazirgi Orynbor) úsh bombalaýshy ushaq satyp alady da bir ushaqtyń qos qanatyna «Qabash Qozybaev» dep trafaretpen jazǵyzady. Ekinshisiniń qanatyna kórshisiniń aty-jónin tańbalaıdy. Al úshinshi ortaq ushaqtyń qanatyn teńdeı bólisip, aty-jónderin jazdyryp, maıdanǵa shyǵaryp salǵanyn tebirene oqısyń. Mine, er men ezdiń ara jigi ashylatyn jer osyndaıda kórinedi. Qabash aqsaqaldyń tyl maıdanyndaǵy sińirgen eńbegi men tókken teri, erlikke parapar úlgili isteri jaıly málimet osy kitap arqyly oqyrmandaryna jetip otyr. Shyǵarma naqtyly derekter negizinde jáne tili jatyq jazylǵandyqtan qyzǵylyqty oqylady. Onyń kópshiliktiń kóńilinen shyǵatynyna esh kúmándanbaımyz. Osylaısha keler urpaq erlerdiń erligin umytpaıdy.
F.ǵ.k. Jalǵas Imanalıev
IýNESKO, halyqaralyq jýrnalıstıka
jáne qoǵamdyq medıa kafedrasynyń aǵa oqytýshysy
