Aqtóbe oblysynda 2009 jylǵy halyq sanaǵy qorytyndysy 757 768 adamdy kórsetken. Onyń ishinde 601 463-i — qazaq, 103 069-y — orys, 25 485-i — ýkraın, 800-i — ózbek jáne t.b. ulttar bar. Al 1 qyrkúıekten bastalǵan bıylǵy sanaqqa Aqtóbe oblysy boıynsha ázirge 173 myńǵa jýyq adam qatysqan. QR Strategııalyq josparlaý jáne reformalar agenttigi Ulttyq statıstıka bıýrosynyń Aqtóbe oblysy boıynsha departamentiniń basshysy Joldasqalı Beısovtiń aıtýynsha, bıylǵy ulttyq sanaq naýqanyna degen aqtóbelikterdiń belsendiligi joǵary.
Onyń aıtýynsha, búginge deıin aqtóbelikterdiń arasynda sanaq.gov.kz saıty arqyly 149 782 adam, egov.kz portaly arqyly 14 674 adam, «Aitu» mobıldi qosymshasy arqyly 8 405 adam tirkelgen. Onyń ishinde oblys ortalyǵynan 56 256 adam qatyssa, odan keıingi orynda Muǵaljar aýdany tur. Bul aýdannan 16 933 turǵyn sanaqqa qatysqan. Al jergilikti halyq sanyna shaqqandaǵy sanaqtan ótkenderdiń úlesi boıynsha Yrǵyz aýdany alda tur. Munda azamattardyń 41 paıyzy saýaldarǵa jaýap bergen.
Sonymen qazirgi tańda turǵyndar onlaın sanaqqa táýlik boıy jumys isteıtin sanaq.gov.kz saıty, Egov.kz portaly nemese «Aitu» mobıldi qosymshasy arqyly qatysýyna múmkindigi bar. Bıylǵy jyldyń 15 qazanyna deıingi ýaqytta kez kelgen qazaqstandyq sanaqqa onlaın rejımde qatysa alady. Al dástúrli aralaý, ıaǵnı qyzmetkerlerdiń úılerge barýy 1-30 qazan aralyǵynda uıymdastyrylady.
Departament mamandarynyń aıtýynsha, bıylǵy ulttyq halyq sanaǵynyń jańashyldyǵy — zamanaýı ıfrlyq tehnologııalardy engizý jáne proesti avtomattandyrý. Iaǵnı halyq týraly derekterdi jınaý proesi eki ádispen júzege asyrylady. Birinshi ádis sanaq.gov.kz mamandandyrylǵan saıtta ınternet-saýal qoıý arqyly sanaq júrgizý ádisi. Iaǵnı, 1 qyrkúıek-15 qazan aralyǵynda turǵyndar osy saıtqa kirip, ózi týraly málimetterdi qaldyryp, halyq sanaǵyna úles qosa alady. Eger osy aralyqta úılerińizge adamdar kelip, «biz halyq sanaǵy úshin keldik» dese, oǵan senýge bolmaıdy. Alaıaqtar bolýy múmkin. Qazir sanaq tek qana onlaın formatta ǵana júrgizilip jatyr.
Arnaıy saıtqa kirý úshin eshqandaı elektrondy ıfrlyq qoltańba qajet emes, tek jeke sáıkestendirý nómirińizdi bilseńiz boldy. Saıt úsh tilde — qazaq, orys, aǵylshin tilderinde jasalǵan. Júıege telefon nómirińiz nemese elektrondy poshta arqyly kirýge bolady. Saıtta 2021 jylǵy halyq sanaǵy týraly mańyzdy aqparattardy, sońǵy jańalyqtardy bilýge bolady, sonymen birge sanaqtan ótýge qatysý úshin beınenusqaýlyqtar da berilgen. Saıt vırtýaldy kómekshiniń kómegimen respondentterdiń ornalasqan jerine qaramastan, ózdiginen sanaqtan ótýge jáne ózimen otbasy múshelerine sanaq paraqtaryn toltyrýǵa múmkindik beredi. Portal 1 qyrkúıek-15 qazan aralyǵynda táýligine 24 saǵat boıy qoljetimdi bolady. Saıtqa kirip, 91 suraqqa jaýap berýi kerek. Degenmen azamattar bul saýaldardyń barlyǵyna jaýap beredi degendi bildirmeıdi. Sebebi sanaq paraqtarynda shetelge ketken nemese elge kelgen adamdarǵa, tek áıelderge, erlerge, balalarǵa ǵana qoıylatyn suraqtar bar. Sondaı-aq úıdiń jaǵdaıyna qatysty saýaldarǵa tek úıdiń ıesi ǵana jaýap beredi. Ár azamat óz otbasy múshelerine jaýap bere alady. Qolynda tek jeke sáıkestendirý nómiri bolýy kerek.
Bıylǵy sanaqta 2009 jylǵy halyq sanaǵyna qaraǵanda tilderdi meńgerý, neke jaǵdaıy, bala týý jáne jumyspen qamtý suraqtary keńeıtilgen. Negizinen turǵyn úı jaǵdaılary, etnomádenı sıpattamalar, bilim jáne saýattylyq, kóshi-qon, neke jaǵdaıy, bala týý, jumyspen qamtylý, kúnkóris kózderine qatysty suraqtar qoıylǵan.
Sondaı-aq bıylǵy jyldyń ereksheligi — pandemııaǵa qatysty suraqtar engizilgen. Pandemııanyń jumysyna áseri, vakına alý sekildi suraqtar da bar.
Aıta ketý kerek, azamattar «Elektrondyq úkimettiń» portaly arqyly da sanaqqa qatysýyna bolady.
Danagúl BAIMUQASh,
«Adyrna» ulttyq portaly.
