Bıyl táýelsizdiginiń 25 jyldyǵyn atap ótetin Qazaqstandaǵy negizgi sharalar Máńgi Eldiń - «bir til, bir din, bir moral, bir el» ustanymdary negizinde Ulttyq memleketti damytatyn sanaly urpaq tárbıeleý, qoǵamdaǵy birlikti nyǵaıtyp, tórt qubylasy teń órkenıetti el qurý jolyndaǵy atqarylatyn ister bolmaq.
Osy baǵytta Prezıdenttiń joldaýlarynda mindettelgen jumystardyń birazy atqarylyp jatqanymen, olardyń bir bóligi táýelsiz ulttyq memlekettiń ıdeologııasynan góri «kópulttylyq», «kóptildilik» t.b. sııaqty qoǵamdy biriktirýden aýlaq tirlikke aınalýda. Biz ony, sany úsh myńnan asqan dinı sektalar, besikten beli shyqpaǵan sábılerdiń tilin «úsh tuǵyrly tilmen» + (n) ashý t.b. kóremiz. Osyndaı, Konstıtýııa men pedagogıkaǵa qaıshy áreketter, Máńgi El ustanymdarymen de ushtaspaı jatady.
Eldegi qarekettiń bereketti bolmaýynan qazaq tilindegi BAQ, aqparat, shyǵatyn basylymdar (ádebıet, óner, ǵylym, mádenıet...) úlesiniń 25%-ǵa, al kz-tiń ǵalamtordaǵy úlesiniń 10%-ǵa jete almaı keledi.
Osy 550 jyldyqqa arnalǵan resmı sharalarǵa Reseı, Qytaı, Ózbekstan basshylarynyń qatysyp, quttyqtamaýy – ol Qazaqstan táýelsizdigin moıyndamaǵany dep túsiný kerek! Bul memlekettik sharanyń QSRO-nyń alǵashqy astanasy Orynborda jáne shettegi bes mıllıonnan astam qazaqtardyń arasynda keńinen atap ótilmeýi de ulttyq, memlekettik ıdeologııa men múddeni qorǵaýǵa kelgende tabandylyq tanyta almaǵanymyzdyń kórinisi?!
Bizdegi mádenıettiń «Sabına kelin» deńgeıinde qalýy osy salalardy túpkilikti ózgertýdi talap etedi jáne ony qolǵa alyp jatqan «NurOtan» partııasynyń isi quptarlyq.
«Naýryz» meıramyn mádenıetti jan-jaqty damytýǵa paıdalanyp jáne Elbasynyń, «daǵdarystar - ol jańa múmkindikterdiń ýaqyty» degendi eskerip aldaǵy Naýryzdan bastap:
- bizdiń dáýirge deıin Egıpetten Qytaıǵa deıin taraǵan «Múshel» máńgi kúntizbesi, Táńir-Umaı dúnıetanymy negizinde qalyptasqan Naýryzdyń kosmogonııasy, fılosofııasy jáne dástúrlik erekshelikteri men Shyǵys óneri, ǵylymy, mádenıeti t.b. damytýdaǵy rólin jan-jaqty zerttep, ýaǵyzdaý arqyly qoǵamdy jańa rýhanı tazaryp jańǵyrtý;
- ulttyq dástúrdiń negizinde urpaq tárbıesi men bilimin jetildirýde Naýryzdyń mol tájirıbesin paıdalaný;
- eldegi barlyq ult ókilderin biriktirip, ultaralyq jáne dinaralyq senimdi arttyratyn ulttyq memlekettiń júıeli ıdeologııasyn jetildirý;
- Naýryzda qalyptasqan dástúr boıynsha ár úı, kóshe, aýdan... El boıynsha tazalyq sharalaryn júrgizip, aryqtardy ashyp aǵashtar otyrǵyzý, jasyldandyrý, úı jáne jabaıy janýarlardy qorǵaý, qalalardy ekologııalyq taza aımaqqa aınaldyrý t.b. sharalardy iske asyrý;
- kóp jerlerde Naýryz meıramy mádenı-dástúrlik sharadan góri, estetıkalyq talǵamy tómen «ot basy, oshaq qasyna», al kıiz úıdiń ashanaǵa... aınalǵany jasyryn emes;
- ótken jylǵy «Ońtústik óńirde ótken Naýryzdy barlyq oblystarǵa úlgi etip alý qajettigi» týraly Prezıdenttiń usynysyn iske asyrý qajet dep sanaımyz;
- sońǵy jyldary Qazaqstan mádenıeti men ǵylymy jetistikterin BUU, IýNESKO, Franııada ýaǵyzdaǵan Instıtýt pen Uıymdastyrý alqasynyń janynan qurylǵan Tvorchestvolyq top (tizimi qosymsha) Naýryz ben mádenı sharalar jobasyn iske asyrýǵa atsalysatynyn habarlaımyz;
- ol joba iske asý úshin ár oblys (Almaty, Astana), ulttyq kompanııalar men TOP-100 kiretin kompanııalar árqaısysy jylyna 10-20 túrli rýhanı-áleýmettik-ǵylymı kitaptardy (aýdarma da kiredi) jáne bir mýltfılm ne dokýmentaldy fılmdi shyǵarýdy qarjylandyrýy qajet;
- Tvorchestvolyq top:
a. Naýryzdyń telearnalyq, bala-baqsha men mektep t.b. senarıılerin daıyndap, olardy atqarýshy organdarmen birge ýaqytyly ótkizý;
á. Josparlanǵan kitap, jornal, dısk, fılmder shyǵaryp, olardy TV, ǵalamtor t.b. arqyly taratýdy qamtamasyz etý;
b. 2016 jyly RF, QHR jáne Ózbekstanda ǵylymı-konferenııalar, konert, aıtys t.b. sharalar ótkizý;
As iship, aıaq bosatar mereke emes, rýhanı jańǵyrýǵa bastaıtyn jyl basy retinde kelesi keletin naýryz meıramyna sheıin osy atalǵan sharalar iske asýy jáne jalǵasyn tabýy kerek.
Halyqaralyq Adam ınstıtýty
