Redakııamyzǵa hat kelip tústi. Ádildik izdep, shyndyq izdep shyryldaǵan hattyń artynda bir taǵdyr turǵanyn eskerip, hatty jarııalaýdy jón dep sheshtik. QR azamattaryn qorǵaıtyn áskerı qyzmetker ózi qorǵaýshy izdep jatsa qatardaǵy qarapaıym jurt qaıda barady?
Redakııadan
QR Prezıdenti Q. K. Toqaevtyń,
QR Qorǵanys mınıstri Nurlan Ermekbaevtyń,
QR Bas prokýrory Nurdáýlet Ǵızatovtyń,
QR Ishki Ister mınıstri Erlan Turǵymbaevtyń nazaryna!
Almaty garnızony áskerı sotynda Qazaqstan Respýblıkasy Qorǵanys Mınıstrliginiń Qurlyq áskerleriniń áskerı ınstıtýtynyń áskerı qyzmetkeri kapıtan Elemesov Asylbek Almaganbetovıch ıaǵnı meni QR Qylmystyq kodeksiniń 156 baby 3 bóligimen isti qylmaqshy. Bul jaǵdaıdy zańsyz jáne negizsiz dep esepteımin.
Iaǵnı atap aıtqanda:
1) Sotqa deıingi tergep tekserý kezinde QR IIM OÓÁTB tergeýshisi M.Qabylda 2019 jylǵy 17 qazanyndaǵy kudiktiniń is-áreketin saralaý týraly Qaýlysynda jáne 2019 jylǵy 22 qazanynda jasalynǵan Aıyptaý aktisinde negizsiz jáne zańsyz kapıtan A. A.Elemesov QM QÁÁI basshysynyń 30.12.2016 jylǵy №795 sandy buıryǵyna sáıkes laýazymdyq mindetteri boıynsha qarý-jaraq, áskerı jáne basqa tehnıkamen jumystar, paıdalaný, evakýaııalaý, qyzmet kórsetý jáne jóndeý jumystaryn uıymdastyrý barysynda jeke quramǵa qaýipsizdik talaptaryn jetkizýge jáne olardyń oryndalýyna qol jetkizýge mindetti bolǵan, dep kórsetip, silteme jasaǵan.
Biraq, osy atalǵan QM QÁÁI basshysynyń 30.12.2016 jylǵy №795 sandy buıryǵyna sáıkes laýazymdyq mindetteri naqty resmı túrde joq qujat, óıtkeni ol kezde 2016 jylǵy jeltoqsanynda QR QM QÁÁI shtattyq laýazymdyq kategorııasy boıynsha oqý-artıllerııalyq batareıa komandıriniń qarý-jaraq boıynsha orynbasary degen áskerı laýazym bolmaǵan. Dálel: Meniń advokatymnyń suranysyna QR QM QÁÁI kelgen jaýap 22.11.19.jyl. shyǵ.№3323. Oqý-artıllerııalyq batareıasynyń qaraý-jaraq boıynsha orynbasary degen áskerı laýazym 2017 jyldyń 31 shildesinde QR QM uıymdastyrýshylyq-shtattyq áreketerdi bekitý týraly buıryǵymen berilgen. Sotta osy suraqty polkovnık Esenshoraev, podpolkovnık Alpysbaev jáne kapıtan Kamaev atalǵan qujatty qatelikpen jasaǵanyn dáleldep aıtyp berdi.
Osyǵan baılanysty qylmystyq iske tirkelgen 2016 jyldyń 30 jeltoqsanynda bekitilgen oqý-artıllerııalyq batareıa komandıriniń qarý-jaraq boıynsha orynbasarynyń mindetteri jalǵan, burmalanǵan qujat bolyp esepteledi. Osy sebepten qylmystyq is boıynsha dáleldeme bola almaıdy;
2) Aıtylǵanmen qatar, 2019 j. 17 qazanynda kúdiktiniń is áreketin saralaý týraly Qaýly (3 bet 3 abza), aıyptaý aktisi jalǵan qujat negizinde quralǵan (3 bet 4 abza).
Meniń advokatym Aıtmuhanbet Jaqypbekulynyń suranysyna QM QÁÁI hat berip otyr. Ol hatta (09.12.19 j. №JT-K-00018) sotqa deıingi tergep-tekserý organyna QR IIM OÓÁTB berilgen QM QÁÁI basshysynyń 30.12.2016 jylǵy №795 sandy buıryǵyna sáıkes oqý-artıllerııalyq batareıa komandıriniń qarý-jaraq boıynsha orynbasarynyń mindetteri durys emes. Osy jaǵdaıat boıynsha qyzmettik tekserý júrgiziletini habarlandy. 2016 jylǵy shtat boıynsha oqý-artıllerııalyq batareıa komandıriniń qarý-jaraq boıynsha orynbasary degen áskerı laýazym QR QÁÁI bolǵan emes.
2017 jyldyń 30 qyrkúıeginde bekitilgen laýazymdyq mindetterdi de joq ekendigin málimdeıdi;
3) Osydan basqa, meniń advokatyınyń suranysyna QM QÁÁI haty boıynsha (09.12.19 j. №JT-K-00019) QM QÁÁI kapıtan A.Elemesovke Qurlyq áskerleriniń áskerı Instıtýt bastyǵynyń buıryǵy boıynsha qaýipsizdik tehnıkasy, ónerkásiptik sanıtarııa qaǵıdalaryn nemese eńbekti qorǵaýdyń ózge de qaǵıdalaryn osy qaǵıdalardy saqtaýdy uıymdastyrý nemese qamtamasyz etý jónindegi mindetter júktelmegen jáne ol ondaı biliktilik kýrstarynan ótpegen. Iaǵnı ol QR QK 156 babynyń sýbektisi emes. Jalpy áskerı jarǵylarda jáne QM QÁÁI buıryqtarymen Elemesovtyń laýazymdyq mindetteri bekitilmegen. Resmı túrde ondaı qujat joq;
4) QM QÁÁI ótkizilgen Qyzmettik tekserý qorytyndysyna saı R.Jumabaevtyń toq soǵyp ólýi óziniń jeke abaısyzdyǵynan bolǵan dep kórsetilgen.
Joǵary kórsetilgenderdiń negizinde, aıyptaý týraly negizgi proestik qujattar zań buzýshylyq jolymen jasalynǵan.
5) Aldynǵy eki sot májilisinde memlekettik aıyptaýshy Sharyqbaev Darhan meniń advokatymnyń ústinen sotqa jalǵan aqparat berdi - Elemesovtyń laýazymdyq mindetteri qylmystyq iske zańdy túrde ýaqytyly tirkelgen dep aıyptap, sotty aldap, zańsyz baǵytqa salý maqsatynda maǵan qatysty is boıynsha meniń laýazymdyq mindetterim QR IIM OÓÁTB 2019 jylǵy 23 shildesindegi 4/10-1296 sandy suranysyna sáıkes alynyp qarastyrylyp, tergeýshi Kabylda der kezinde kúdiktiniń is-áreketin saralaý qaýlysynda jáne aıyptaý aktisinde dálel retinde silteme jasaǵan degen jalǵan aqparat berip otyr.
Osy aqparatty teristep, joqqa shyǵarý úshin QR QM QÁÁI 2020 jylǵy 14 qańtarynda «2019 jyldyń 19 shildesi men 23 qazany arasynda QR IIM OÓÁTB suranysy boıynsha Elemesovtyń qyzmettik mindetteri jiberilgen be álde joq pa?», dep advokatym suranys jasaǵan bolatyn.
Advokattyq suranysqa QR QM QÁÁI 2020 jyldyń 21 qantarynda JT-K-00002 sandy jaýap aldym. Osy jaýap boıynsha QR IIM OÓÁTB 2019 jylǵy 23 shildesindegi 4/10-1296 sandy Instıtýt basshylyǵyna jazǵan suranysyna qujatty oryndaýshy jaýapty laýazymdyq tulǵa kapıtan Ýrgenıshbaevtyń J. sózine qaraǵanda kóptegen qujattardy qolma-qol QR IIM OÓÁTB aparyp tapsyrǵany, al onyń ishinde kapıtan A.A. Elemesovtyń laýazymdyq mindetteri bolmaǵany anyqtaldy. Osy másele boıynsha negizgi proestik qujattar: kúditiniń is-áreketin saralaý qaýlysy jáne aıyptaý aktisi esh jerde tirkelmegen zańsyz burmalanyp jasalynǵan laýazymdyq mindetterge negizdelgen.
Qylmystyq iste meni qylmys jasady deıtin dáleldemeler joq. Laýazymdyq mindetter jalǵan bolyp shyqty, áskerı-jarǵylyq zertteý ótkizgen podpolkovnık A.K.Ilıasov maman bolyp tabylmaǵan, sotta ózi qateleskenin aıtty, vzvod komandıri jáne batareıa komandıriniń mindetin atqarýshy retinde mindetterin jazdym dedi, maman Sanatova tikeleı Elemesovty kináli dep qorytyndy bermegenin, jiberilgen kemshilikterge Instıtýt basshylyǵy, olardyń buıryǵymen Instıtýtta eńbek qaýpsizdigine jaýap beretin qyzmet jaýap beretinin aıtty, Elemesov týraly qorytyndyda jazbaǵanyn kórsetti.
Osydan basqa, 2020 jylǵy 20 qantarynda qaralǵan sot májilisinde sotqa maǵan qatysty shyǵarylǵan eki túrli kúdiktiniń is-áreketin saralaý týraly qaýlylardyń kóshirmeleri usynylǵan bolatyn. Zańdy kúshi bar bireýi 2019 jylǵy 16 qazanynda jasalynǵan, ol qaýlyda Elemesov mınomettik oqý vzvodynyń komandıri jáne rota komandıri retinde kórsetilgen. Osy qaýly Elemesovke jáne onyń advokaty S.Serıkbaevaǵa 2019 jyldyń 17 qazanynda tergeýshi Qabyldamen tanystyrylyp kóshirmesi tapsyrylǵan.
Ekinshi qaýly 2019 jylǵy 17 qazanynda shyǵarylǵan, ol qaýlyda meni artıllerııalyq batareıa komandıriniń qarý-jaraq jonindegi orynbasary jáne vzvod komandıri dep kórsetilgen, osyǵan saı QR QK IQJ talaptaryn buzǵan degen. Ary qaraı QÁÁI basshysynyń 30.12.2016 jylǵy №795 sandy buıryǵyna sáıkes A.A.Elemesovtyń laýazymdyq mindetterin buzǵany jazylǵan. Bul qaýlymen men tanyspaǵanmyn, onyń kóshirmesi maǵan berilmegen, sebebi qylmystyq is aıaqtalyp áskerı prokýratýrada sotqa jiberý úshin áskerı prokýror podpolkovnık F.Ibragımovte bolǵan, osy kezde proestik qujattar burmalanyp, negizsiz aýysqan.
Osy máseleni dáleldeý úshin tergeýshi Qabylda jumys jasaǵan kompıýterdi jáne prınterdi krımınalıstik saraptamaǵa berse, eki qaýlyda bir kompterde terilgenin jáne bir prıntereden shyǵarylǵanyn anyqtaýǵa bolady.
2019 jylǵy 20 shildesinde menen OÓÁTB ǵımaratynda kýá retinde suraq alynyp hattama retinde rásimdelgen jaýaptaǵy qoıylǵan qoldar meniki emes bolyp shyqty, oǵan dálel men sotta hattamany qylmystyq isten kórip, aıtqan kórsetpesi jáne basqa qujattardaǵy naqty qoldaryna uqsamaıtyndyǵy. Osylaı ol qujat zańsyz bolyp otyr. QR QPK 112 babynyń 3 tarmaǵyna saı Kúdiktiniń odan kýá retinde aldyn ala jaýap alý barysynda bergen aıǵaqtary dáleldemeler retinde tanyla almaıdy jáne olardy onyń jubaıyna (zaıybyna) jáne jaqyn týystaryna qarsy qoldanýǵa, sondaı-aq kúdiktini aıyptaý negizine jatqyzýǵa bolmaıdy.
Osymen qatar, sot otyrysynda meniń laýazymdyq mindetterim QÁÁI basshysynyń 30.12.2016 jylǵy №795 sandy buıryǵymen bekitilmegeni jáne ondaı laýazymdyq mindetter múldem joq ekendigi tolyǵymen anyqtaldy.
Aıyptaý aktisinde meni negizgi jumys berýshi jáne QM QÁÁI basshysy retinde retinde kórsetken.
Energetıka Mınıstriniń buıryqtaryn jáne QR Eńbek kodeksiniń talaptaryn buzǵan dep aıyptaǵan. Biraq laýazymyma sáıkes men Instıtýt basshylyǵynyń qataryna kirmeımin, jumys berýshi emespin.
2019 jylǵy 19 jáne 20 shildesinde oqıǵa bolǵan jerdi qaraý hattamasyn tooltyrǵanda tergeýshi QR QPK 220 babynyń (Qarap-tekserýdi júrgizýdiń jalpy qaǵıdalary) talaptary tikeleı buzylǵan. Atap aıtqanda:
- Tabylǵan izderdi jáne ózge de materıaldyq obektilerdi qarap-tekserý tergeý áreketi júrgiziletin jerde júzege asyrylady. Eger qarap-tekserýge uzaq ýaqyt talap etilse nemese qylmys anyqtalǵan jerde qarap-tekserý eleýli túrde qıyn bolsa, obektiler ol jerden alynyp, qaptalyp, mórlenip jáne búldirilmeı, qarap-tekserýge yńǵaıly basqa jerge jetkizilýge tıis.
- Qarap-tekserý kezinde tabylǵannyń jáne alyp qoıylǵannyń barlyǵy kýágerlerge, qarap-tekserýdiń basqa da qatysýshylaryna kórsetilýge tıis, bul týraly hattamada belgi jasalady.
- Iske qatysy bar obektiler ǵana alyp qoıylýǵa jatady. Alyp qoıylǵan obektiler qaptalady, mórlenedi jáne sotqa deıingi tergep-tekserýdi júzege asyratyn adamnyń jáne kýágerler tartylǵan kezde olardyń qol qoıýy arqyly rastalady.
- Qarap-tekserýge qatysatyn adamdar sotqa deıingi tergep-tekserýdi júzege asyratyn adamnyń nazaryn, óz pikirleri boıynsha, istiń mán-jaılaryn anyqtaýǵa yqpal etetinniń barlyǵyna aýdarýǵa quqyly.
Osy atalǵan hattamada oqıǵa bolǵan jerden - Kesher jáne elektrqýatyn beretin arqan, tehnıka qaýpsizdigi týraly Kitap alynǵany týraly málimet múldem joq.
QR QPK 111 bybynyń 1 tarmaǵyna saı (Dáleldemeler uǵymy): «Zańdy túrde alynǵan, olardyń negizinde anyqtaý organy, anyqtaýshy, tergeýshi, prokýror, sot osy Kodekste aıqyndalǵan tártippen Qazaqstan Respýblıkasynyń Qylmystyq kodeksinde kózdelgen is-árekettiń bar ekenin nemese joq ekenin, kúdiktiniń, aıyptalýshynyń nemese sottalýshynyń bul áreketti jasaǵanyn nemese jasamaǵanyn, onyń kináliligin ne kinásizdigin, sondaı-aq isti durys sheshý úshin mańyzy bar ózge de mán-jaılardy anyqtaıtyn naqty derekter qylmystyq is boıynsha dáleldemeler bolyp tabylady».
Osy jaǵdaıata zattar: Kesher jáne elektrqýatyn beretin arqan, tehnıka qaýipsizdigi týraly Kitap zańdy túrde hattamammen alynbaǵan, tergeýshi olardy zańsyz dáleldeme retinde taýyp otyr.
QR QPK 122 babyna saı dáleldemelerdi jınaý sotqa deıingi tergep-tekserý jáne sot talqylaýy proesinde osy Kodekste kózdelgen proestik áreketterdi júrgizý arqyly júrgiziledi. Dáleldemelerdi jınaý olardy tabýdy, bekitýdi jáne alyp qoıýdy qamtıdy.
Bizdiń jaǵdaıda Kesher jáne elektrqýatyn beretin arqan, tehnıka qaýpsizdigi týraly Kitap dáleldemeler retinde alynbaǵan.
QR QPK 123 Dáleldemelerdi bekitý atty babyna saı «Naqty derekter proestik áreketterdiń hattamalarynda tirkelgennen keıin ǵana dáleldemeler retinde paıdalanylýy múmkin», al Kesher jáne elektrqýatyn beretin arqan, tehnıka qaýpsizdigi týraly Kitap eshqandaı hattamada tirkelmeı, zattardy qaraý hattamasynda ǵana 2019 jylǵy 29 shildesinde QR IIM OÓÁTB ǵımaratynda paıda bolǵan.
Osy zattar tek qana 2019 jylǵy 29 shildesindegi zattardy qaraý týraly hattamasynda QR IIM OÓÁTB ǵımaratynda tergeýshi Kýzembaevtyń kabınetinde Almaty qalasy, Qabanbaı batyr kóshesi 95 úıde paıda bolady. Ony tergeýshi birinshi ret qarap óziniń hattamasymen qylmystyq iske aıǵaqty zattar retinde tirkeıdi. Hattamada ol zattar qarar aldynda «Almaty aımaqtyq garnızonynyn áskerı polıııa otrıadynyń Paketter úshin» degen mórimen mórlengeni, al qol qoıǵan QR IIM OÓÁTB tergeýshisi Kýzembaev A.S. dep belgilengeni anyqtalǵan. QM ÓQÁÁI podpolkovnık Alpysbaev M.B. qol qoıǵan.
Osylaı, zattar mórlengen mór Qorǵanys mınıstrliginiń Almaty aımaqtyq garnızony áskerı polıııa otrıadyniki, al rastalý qoly QR Ishki ister mınıstrligigi Ońtústik óńirlik áskerı tergeý basqarmasynyń tergeýshisi Kýzembaevtiki bolyp shyǵyp otyr. Eki ár túrli memlekettik mekemelerdiki. Tergeýshi Kýzembaev AAG áskerı polıııasynda qyzmet atqarmaıdy.
Oqıǵa bolǵan jerdi qaraý kezinde QM QÁÁI qatysqan Alpysbaevqa QR QPK 220 baby 8 tarmaǵyna saı Qarap-tekserý kezinde tabylǵan jáne alyp qoıylǵan zattar kórsetilmegen, bul týraly hattamada belgi jasalmaǵan jáne osy babtyń 10 tarmaǵyna saı oǵan qarap-tekserýge qatysatyn adamdar sotqa deıingi tergep-tekserýdi júzege asyratyn adamnyń nazaryn, óz pikirleri boıynsha, istiń mán-jaılaryn anyqtaýǵa yqpal etetinniń barlyǵyna aýdarý quqyǵy túsindirilmegen.
Osymen qatar, QR QPK 221-buzylyp (Zattaı dáleldemelerdi qarap-tekserý jáne saqtaý) 2019 jylǵy 29 shildesinde tegrgeýshi Kýzembaev oqıǵa bolǵan jerden alynbaǵan zattar- Kesher jáne elektrqýatyn beretin arqan, tehnıka qaýpsizdigi týraly Kitap qarap tekserilgen. (1. Oqıǵa ornyn, jergilikti jerdi nemese úı-jaıdy qarap-tekserý kezinde tabylǵan, tintý, alý, tergeý eksperımenti nemese basqa tergeý áreketterin júrgizý kezinde alynǵan ne sotqa deıingi tergep-tekserýdi júzege asyratyn adamnyń talap etýi boıynsha uıymdar jáne azamattar usynǵan nárseler osy Kodekstiń 220-babynyń qaǵıdalary boıynsha qarap-tekserilýge jatady.
Osy sebepterge baılansty naqty derekter, eger olar QPK talaptary buzyla otyryp alynsa QR QPK 112 babyna saı dáleldemeler retinde jol berilmeıtin naqty derekter dáleldemeler retinde paıdalanýǵa jol berilmeıdi dep tanylýǵa tıis.
QR QPK 119 babynyń 1 tarmaǵyna saı elektrotehnıkalyq mamandar T.S. Sanatova jáne M.V.Bashkırov júrgizgen oqıǵa bolǵan jerdi qarap-tekserýge, zattaı dáleldemelerdi zertteý kezinde anyqtalǵan derekter týraly hattamalar jasalynbaǵan. Sondyqtan dáleldemeler bolyp tabylmaıdy.
Osylaı, QR QPK 112 babynyń 2 tarmaǵy 5) tarmaqshasyna saı proestik áreketti júrgizý tártibin eleýli túrde buzý arqyly dáleldemeler jınalǵan.
Kapıtan Asylbek Elemesov
