Elbasy – Joǵarǵy Bas Qolbasshy Nursultan Nazarbaev Astanada elimizdiń tarıhyndaǵy tuńǵysh Qazaqstan Respýblıkasy Qarýly kúshteriniń Áskerı-tarıhı mýzeıin ashty, dep habarlaıdy kazmuseum.kz tilshisi QR Qorǵanys mınıstrliginiń baspasóz qyzmetine silteme jasap.
Mýzeı 1998 jyly Nursultan Nazarbaevtyń sáýlettik ıdeıasymen salynǵan ǵımaratta ornalasqan. Qazaqstan Respýblıkasy Qarýly Kúshteriniń áskerı-tarıhı mýzeıi ornalasqan ǵımarat jumysynyń jańalyǵy – onyń kópfýnkıonaldyǵynda bolyp otyr. Ǵımaratta mýzeıdiń ózinen basqa konert zaly, ýaqytsha kórmeler zaly bar, sondaı-aq, onda Qazaqstan Respýblıkasy Qorǵanys mınıstrliginiń Ortalyq orkestri men Ortalyq ansambli jumys jasaıdy.
Qazirdiń ózinde mýzeı qorynda ejelgi kezeńnen búgingi kúnge deıingi qazaq halqynyń mádenıeti men áskerı tarıhynan syr shertetin eskertkishter, sırek kezdesetin eksponattar bar. Bul Qazaq handyǵynyń 550 jyldyǵy men Uly Otan soǵysyndaǵy Jeńistiń 70 jyldyǵy aıasynda erekshe mańyzǵa ıe bolyp otyr. Ǵımarattyń sáýlettik jáne qurylymdyq beınesine ekspozıııalyq zaldar qosymsha erekshelik berip turady. Atap aıtqanda, mýzeıde Qazaqstan Qarýly Kúshteriniń zaly, Merzimdi kórmeler zaly, Ejelgi dáýir – XIX ǵasyr zaly, XX ǵasyrdaǵy áskerı tarıh zaly, XX-XXI ǵasyrlardaǵy qarý-jaraq zaly, Beıneleý óneri zaly, sondaı-aq, «Qazaqstan áskerı isiniń tarıhy» atrıýmy bar. Atrıýmda qorǵanys qabilettiligi salasyndaǵy zamanýı jetistikter men ótken dáýirdi ushtastyratyn tarıh sabaqtastyǵyn sıpattaıtyn barelefter serııasy usynylǵan. Barelefter ártúrli tarıhı dáýirdegi kóshpeli qazaq jaýyngerleri qarý-jaraq túrleriniń erekshelikterin sıpattaıdy.
Qazaqstan Qarýly Kúshteri Joǵarǵy Bas qolbasshysy beınelengen «Máńgilik El» ortalyq kompozıııasy dańqty dástúrge degen adaldyqtyń nyshany retinde kórsetilgen.
QR Qarýly Kúshteri zalynda eń basty ortalyq oryndy «Qazaqstan Respýblıkasy Qarýly Kúshteriniń Bas Qolbasshysy N.Á. Nazarbaev» ekspozıııasy ıelenedi.
Budan ózge, zalda el Qarýly Kúshteriniń ásker túrleri – Qurlyq áskerleri, Áýe qorǵanys kúshteri jáne Áskerı-teńiz kúshteri ekspozıııasy bar. Munda alǵashqy qazaqstandyq snarıad, tank, áskerı samoletter, áskerı vertoletter men áskerı kemelerdiń maketteri qoıylǵan. Onyń ishinde T-72, shabýyldaýshy Sý-25, «Tornado» kemesi jáne basqalary bar. Merzimdi kórmeler zalynyń ekspozıııasyna «AMPIR» elıtalyq antıkvarıat salonynyń kollekııasy bar. Ol Qazaqstannyń mádenı murasynda tarıhı mazmunǵa ıe ulttyq buıymdardan jáne avtorlyq músinder, Túrksoı tarıhy mýzeıi – arheologııa eskirtkishteri (b.e.d IV-III myńjyldyqtar) jáne etnografııa (XIX – XX ǵ. basy), túrki halyqtarynyń turmys-tirshiligin beıneleıtin eksponattardan turady.
Ejelgi dáýir – XIX ǵasyr zalynda qazaq halqynyń qarý jasaý sheberliginiń damý tarıhyn kórsetedi. Munda Qazaqstan aýmaǵynan tabylǵan tas dáýirinen bergi jádigerler ornalasqan. XX ǵ. áskerı tarıh zalynda ótken ǵasyrdaǵy Qazaqstannyń áskerı jáne jaýyngerlik tarıhynyń barlyq negizgi kezeńderimen baılanysty eksponattar kórsetiledi. Zalda Alash Orda avtonomdy memlekettik qurylymnyń qyzmeti, Uly Otan soǵysy, sondaı-aq qazaqstandyqtardyń 1979-1989 jj. Keńes-Aýǵan soǵysyna qatysýy týraly arnaıy jáne biregeı ekspozıııalar bar. Dál osy zalda proekııalyq jabdyqtaý formatynda Keńes Odaǵynyń Batyrlary, Dańq ordeniniń kavalerleri, 1979-1989 jj. Keńes-Aýǵan soǵysynyń ınternaıonal jaýyngerleri, sondaı-aq «Halyq qaharmany» joǵary memlekettik nagradalarynyń ıegerleri týraly aqparat kórsetiledi. Sonymen birge mýzeı kelýshileri Reseıdiń muraǵatynan alynǵan muraǵattyq qujattar jınalǵan ınteraktıvti kitappen tanysa alady. Mýzeı qonaqtarynyń nazaryna tanymal 100 jáne 101-atqyshtar brıgadalarynyń qurylý tarıhy boıynsha biregeı qujattar, Uly Otan soǵysy jyldaryndaǵy fotosýretter men jeke qujattar usynylǵan. Qarý-jaraq zalynda XX-XXI ǵasyrdyń qarýy usynylǵan. Ekskýrsııa barysynda murajaı qonaqtary tapanshadan, avtomattan, granata atqyshtan, oqshashar men oq-dáriden bastap ártúrli qarý-jaraq túrlerimen, sondaı-aq XX-XXI ǵasyrdyń avıaııalyq joıý quraldarymen tanysýǵa bolady. Vıtrınalarda azamattyq soǵys jyldary, Uly Otan soǵysy kezeńine qatysy bar Qazaqstan Respýblıkasynyń Qarýly Kúshteri qoldanyp júrgen tapanshalar, sporttyq qarý, oq-dáriler, avıaııalyq joıý quraldary, jaıaý áskerge jáne tankige qarsy mınalar qoıylǵan. Mýzeıdiń beıneleý óneri zalynda onyń úsh túrli salasy kórkem sýret, grafıka jáne músindeý buıymdary qoıylǵan. Zalda Amanjol Musalımovtiń, Penzovtyń, Qasymbaevtyń jáne basqa da sýretshilerdiń Uly Otan soǵysy, azamattyq soǵys pen tóńkeris kezeńi, halyqtyq ereýil jetekshileriniń beınesin somdaǵan týyndylary qoıylǵan. Grafıkada beıneleý óneriniń respýblıkalyq ulttyq mektebiniń qalyptasýy men qurylýyna súbeli úles qosqan sýretshilerdiń eńbekteri usynylyp otyr. Atap aıtqanda, olardyń oryndaýyndaǵy qazaq batyrlaryn beıneleıtin jumystar qoıylǵan, soǵys pen atom qarýyna qarsy taqyryp, qazaqstandyq ushqyshtar, Uly Otan soǵysyndaǵy qazaqstandyq batyrlar beınelenedi. Músinder arasynda Jambyl Jabaevtyń, saq patshaıymy Tomırıs, Uly Otan soǵysyndaǵy qazaqtyń batyr qyzdary Mánshúk Mámetova men Álııa Moldaǵulovanyń, qolbasshy marshal Konevtiń portret-músinderi ornatylǵan.
KAZMUSEUM.KZ
