AQSh ákimshiligi Qazaqstannan ımporttalatyn taýarlarǵa 27 paıyz kóleminde kedendik baj salyǵyn engizgeni sol edi – Qazaqstan bıligi AQSh-qa eksporttalatyn taýarlardyń basym bóligi qosymsha tarıftik shekteýlerge ilikpeıtinin jarııalady.
Amerıkanyń jańa sharasy týraly Donald Tramp óziniń Truth Social áleýmettik jelisindegi paraqshasynda jarııalady.
AQSh-tyń jańa baj salyǵy negizinen «ózara saýda teńgerimin ornatý» maqsatynda engizilgeni aıtylady. Jarııalanǵan tizimge 185 memleket engen. Bazalyq tarıf 10 paıyz bolǵanymen, keıbir elder úshin salyq mólsheri edáýir joǵary bolyp shyqty. Mysaly, Qytaıdan ımporttalatyn taýarlarǵa 34 – paıyz, Eýropa Odaǵy elderinen – 20 paıyz, Shveıarııadan 31 – paıyz, Ulybrıtanııadan – 10 paıyz, Izraılden – 17 paıyz, al Qazaqstannan 27 paıyz kedendik salyq alynatyn boldy.
Eń joǵary baj salyǵy Vetnam (46 paıyz), Kambodja (49 paıyz) jáne Laos (48 paıyz) elderine engizildi.
Al bul tizimde dúrkin-dúrkin sankııa jarııalanǵan Reseı atalyp otyrǵan joq.
Tramp bul sharany valıýtalyq manıpýlıaııalar men saýda kedergilerine baılanysty AQSh-tyń jaýapty áreketi retinde sıpattady.
AQSh-tyń jańa tarıfteri Qazaqstandyq metall, aýyl sharýashylyǵy ónimderi jáne basqa da taýarlar eksportyna aıtarlyqtaı áser etýi múmkin. 2024 jyldyń qorytyndysy boıynsha Qazaqstan AQSh-qa 1,97 mlrd dollar kóleminde taýar eksporttap, onjyldyqtaǵy rekordtyq kórsetkishke jetken.
Qazaqstannan AQSh-qa eksporttalatyn negizgi ónimder – munaı, ýran (2023 jylmen salystyrǵanda bes ese ósken), ferroqorytpa jáne kúmis. Ulttyq statıstıka bıýrosynyń málimetinshe, AQSh Qazaqstannyń jalpy eksport qurylymynda 2,4 paıyzdyq úleske ıe.
Ótken jylǵy Qazaqstannyń negizgi eksporttyq baǵyttary mynandaı bolǵan: Italııa (22,9 paıyz), Qytaı (18,3 paıyz), Reseı (11,7 paıyz), Nıderlandy (6,5 paıyz), Franııa (4,5 paıyz) jáne Túrkııa (4,1 paıyz). Al AQSh Qazaqstan úshin negizgi ımporttyq seriktesterdiń biri bolyp tabylady.
AQSh ákimshiligi Qazaqstanǵa qatysty bul sheshimdi egjeı-tegjeıli túsindirmedi. Sarapshylardyń pikirinshe, jańa tarıfter qazaqstandyq jetkizýshiler úshin qosymsha shyǵyndarǵa ákelip, AQSh naryǵyndaǵy básekelestikke keri áserin tıgizýi múmkin.
Al Qazaqstannyń saýda jáne ıntegraııa mınıstrligi AQSh prezıdenti Donald Tramptyń jańa saýda tarıfterine qatysty jarlyǵynan keıin resmı málimdeme jasap úlgerdi.
Mınıstrliktiń málimetinshe, aldyn ala júrgizilgen taldaý nátıjesi boıynsha Qazaqstannan AQSh-qa eksporttalatyn taýarlardyń basym bóligi qosymsha tarıftik shekteýlerge ilikpeıdi. Óıtkeni bul ónimder AQSh ákimshiliginiń erekshe jaǵdaılar tizimine engizilgen.
Ulttyq statıstıka bıýrosynyń derekterine sáıkes, 2024 jyly Qazaqstan men AQSh arasyndaǵy taýar aınalymy 4,2 mlrd AQSh dollaryna jetip, aldyńǵy jylmen salystyrǵanda 4 paıyzǵa artqan. Qazaqstannyń AQSh-qa eksporty 30,6 paıyzǵa ósip, 2,0 mlrd AQSh dollaryn qurady, al AQSh-tan Qazaqstanǵa ımport kólemi 2,2 mlrd AQSh dollarynan aınalǵan.
Qazaqstan AQSh-qa negizinen shıki munaı, ýran, kúmis, ferrosplavtar jáne basqa da ónimderdi eksporttaıdy. Bul taýarlar AQSh prezıdentiniń "Taýarlar saýdasyndaǵy mańyzdy jáne turaqty tapshylyqty joıý maqsatynda ózara tarıfter arqyly ımportty retteý týraly" Jarlyǵy boıynsha erekshelikter tizimine engizilgen. Osylaısha, qazaqstandyq taýarlardyń 92 paıyzyna qosymsha tarıfter qoldanylmaıdy.
Qosymsha baj salyǵy belgili bir taýar toptaryna ǵana qatysty engiziledi. Bul taýarlardyń eksport kólemi 2024 jyly – 95,2 mln AQSh dollaryn qurady. Atap aıtqanda, fosfor – 15,9 mln AQSh dollary, ferrosılııı – 12,7 mln AQSh dollary, lınzalar – 4,1 mln AQSh dollary, bıdaı kleıkovınasy – 4 mln AQSh dollary, ammonıı nıtraty – 2,4 mln AQSh dollary
Jalpy, qabyldanǵan tarıftik sharalar Qazaqstannyń AQSh-qa eksportynyń 4,8 paıyzyna ǵana áser etýi múmkin. Úkimet Qazaqstanǵa qatysty qosymsha bajdardy qoldanbaý múmkindigin talqylaý úshin AQSh-pen kelissózder júrgizýge nıetti.
