Májilis depýtaty Erlan Saırov Qazaqstannyń shekara mańyndaǵy aýdandaryn damytý máselesin kóterip, bul aýmaqtarǵa arnaıy mártebe berý qajettigin málimdedi. Onyń aıtýynsha, Prezıdent Qasym-Jomart Toqaev Ulttyq quryltaıda Úkimetke «AMANAT» partııasy usynǵan bastamany jan-jaqty qarastyrýdy tapsyrǵan.
Qazirgi ýaqytta Qazaqstannyń 14 oblysy bes memleketpen (Reseı, Qytaı, Ózbekstan, Qyrǵyzstan, Túrkimenstan) shektesedi. Bul aımaqtarda 65 aýdan bar, onda 3,5 mıllıon halyq turady. Onyń ishinde 1,7 mıllıon adam shekaradan 50 shaqyrymdyq qashyqtyqta ornalasqan 1 283 eldi mekende ómir súrýde.
Alaıda birneshe sebepke baılanysty shekara mańyndaǵy 65 aýdannyń 40-ynda halyq sany kúrt azaıǵan. Oǵan klımattyń qolaısyzdyǵy, jumyssyzdyq, kólik qatynasynyń nasharlyǵy, ınfraqurylymnyń tozýy jáne Keńes Odaǵy kezinde berilgen jeńildikterdiń joıylýy sııaqty faktorlar áser etken.
"Bul ásirese Soltústik Qazaqstan, Qostanaı, Pavlodar, Shyǵys Qazaqstan oblystarynda aıqyn baıqalady", – dedi Erlan Saırov.
Memleket basshysynyń bastamasymen Shyǵys Qazaqstan, Abaı oblystarynda Qaton-Qaraǵaı, Marqakól, Tarbaǵataı, Maqanshy aýdandary qaıta ashyldy. Bul sol aımaqtardyń áleýmettik-ekonomıkalyq damýyna oń áser etkenin kórsetti.
Sondaı-aq, óńirlerdi damytýǵa baǵyttalǵan memlekettik strategııalyq qujattar men baǵdarlamalarda shekaralyq aýdandarǵa qoldaý kórsetý sharalary qamtylǵan. Biraq, depýtattyń aıtýynsha, bul qujattarda qarastyrylǵan jeńildikter áli de tolyq iske aspaı otyr.
"Shekaralyq aýdandarǵa qatysty memlekettik qoldaý tetikteri túrli normatıvtik aktilerde shashyrap ketken. Olardy úılestiretin naqty jaýapty organ joq, ulttyq jobalardy júzege asyrýda belgili bir basymdyqtar belgilenbegen", – dep atap ótti depýtat.
Shekara mańyndaǵy eldi mekenderden turǵyndardyń jappaı kóshýi jalǵasyp jatyr. Bul ulttyq qaýipsizdikke qater tóndirýi múmkin. Depýtat osy máseleni sheshý úshin halyqaralyq tájirıbege súıenýdi usyndy.
"Kanada, Norvegııa, Avstralııa sııaqty elder shalǵaıdaǵy jáne shekara mańyndaǵy aýmaqtardy damytý úshin jergilikti turǵyndarǵa salyqtyq, áleýmettik, nesıelik, energetıkalyq jáne basqa da túrli jeńildikter beredi. Biz de osy tájirıbeni qoldanýymyz kerek", – dedi Erlan Saırov.
Sondyqtan depýtat shekaralyq qaýipsizdikti qamtamasyz etý, halyqtyń turaqtanýyn yntalandyrý, ishki kóshi-qondy retteý jáne eńbek resýrstaryn tıimdi paıdalaný maqsatynda arnaıy zań qabyldaý qajettigin atap ótti.
"Shekaralyq aýdandarǵa arnaıy mártebe berýdi kózdeıtin «Qazaqstan Respýblıkasynyń shekaralyq aýmaqtaryn damytý týraly» arnaıy zań qabyldaý óte mańyzdy. Bul zań el aýmaǵyn tıimdi paıdalanýǵa, memlekettik qoldaý sharalaryn bir júıege keltirýge, óńirdiń damýyna jáne aýmaqtyq qaýipsizdikti qamtamasyz etýge múmkindik beredi", – dep túıindedi depýtat.
«AMANAT» partııasy Memleket basshysynyń tapsyrmasyna sáıkes jaqyn arada atalǵan zań jobasyn daıyndap, usynatynyn málimdedi.
