Qaraǧandy oblysynyŋ Şet audanyndaǧy 28 eldı mekennıŋ tūrǧyndary yzǧarly qysta jaryqsyz jäne jylusyz qaldy. 2986 tūrǧyn üi, 44 äleumettık nysan qara tünekke batty.
Būl tek statistika emes, artynda ärqaisysynyŋ öz qaiǧysy men ümıtı bar adamdar tūr. Tastai qaraŋǧyda auruhanalar qalai jūmys ıstemek? Mekteptıŋ jaǧdaiy ne bolmaq? Halyq qaşanǧy jaryqsyz, jylusyz tas däuırınde ömır süredı?
Soŋǧy künderı aqparat keŋıstıgınde jariialanyp jatqan materialdarǧa zer salsaq, būl jaǧdaiǧa jauapty ekı taraptyŋ sūqbaty keltırılgen: Şet audanynyŋ äkımı jäne «ŞetEnergo» kompaniiasy. Ädettegıdei, bırıne bırı sılteidı. Mäselenıŋ anyq-qanyǧyn bılu üşın sonau 90-şy jyldardyŋ soŋynda bolǧan oqiǧany maişammen qaradyq.
27 eldı mekennıŋ elektr jelısı, podstansalary men transformatorlary jeke käsıpkerdıŋ ielıgıne 1997 jyly berılgen eken. Alaida 30 jylǧa juyq uaqyt ışınde «Şet Energo» JŞS tarapynan elektr jelılerın jaŋartuǧa investisiia qūiylmaǧan. Būl tūraqty türde elektr quatynyŋ üzıluıne, jiı ısten şyǧuyna äkep soqty.
Alysqa barmai-aq, soŋǧy 4 jyldy alyp qarasaq, apatty jaǧdai jiılep ketken. Statistikalyq mälımetke süiensek, Şet audany 2022 jyly – 81 ret, 2023 jyly – 93 ret, al 2024 jyly – 324 ret elektr quatynan apattyq jaǧdaida ajyratylǧan. Biylǧy jyldyŋ bar-joǧy 2 aiynda jaryq 81 ret öşırılgenı anyqtaldy. Soŋǧysy tötenşe jaǧdai jariialaumen tyndy.
18 aqpanda - 1 saǧat, 19 aqpanda - 2 saǧat jaryqsyz qalǧan tūrǧyndar 20 aqpanda saǧat 11:00-den bastap müldem jaryqsyz qaldy. Basty sebep – «Şet Energo»-nyŋ kertartpalyqqa salynyp, "Jezqazǧan taratuşy elektr toraby kompaniiasy" AQ toq tasymaldauǧa qoiyp otyrǧan talaptaryn oryndamai, ekı jaqty kelısımşartqa qol qoimai otyrǧanynda.
Şekteuler qoiylǧanǧa deiın "Jezqazǧan taratuşy elektr toraby kompaniiasy" «ŞetEnergo» kompaniiasyna 2024 jyldyŋ jeltoqsanynan bastap toq tasymaldauǧa jäne jelıdegı şyǧyndy öteu jönınde şart jasasu jönınde bırneşe märte resmi hat joldaǧan. Al «Şet Energo» kompaniiasy 2 ai boiy şartqa otyru talaptaryn nazarǧa almai, şekteu qoiylǧanǧa deiın jaǧdaidy uşyqtyrdy. Osyǧan bailanysty audan äkımdıgı jergılıktı deŋgeide tötenşe jaǧdai jariialauǧa mäjbür boldy. Būl şara elektr energiiasyn qalpyna keltıru üşın qabyldandy.
«ŞetEnergo»-nyŋ salaqtyǧy men nemqūrailylyǧy kesırınen bügın 12500 adam zardap şegude. Şamasy kelgender generatorǧa şyǧyndanuyna tura keldı. Audan tūrǧyndary kompaniia jūmysyna narazylyq bıldırıp, talai jyldar boiy şaǧym da jazdy. Alaida, jaǧdai özgergen joq. “ŞetEnergo” basşylary halyqtyŋ janaiqaiyn estımedı me, älde estıgısı kelmedı me?
Būl mäsele boiynşa 2025 jyldyŋ 20 aqpanda audan äkımdıgınde tūrǧyndardyŋ jäne käsıporyn basşylyǧynyŋ qatysuymen bolǧan kezdesude "Jezqazǧan taratuşy elektr toraby kompaniiasymen" arada şarttyŋ jasalmaǧandyǧy jäne qūjattardyŋ talapqa säikes tapsyrylmaǧany anyqtalyp, tūrǧyndarǧa tüsındırıldı.
Mäselenıŋ kürmeuın şeşu üşın 23 aqpannan bastap täuelsız auditorlar Būrma, Aqoi, Batyq jäne Krasnaia poliana eldı mekenderınde «Şet Energo» kompaniiasyna tiesılı elektr jelılerı men podstansalardy tekseruge kırıstı. Maqsat – tehnikalyq aqaudy tauyp, tiıstı jöndeu jūmystarynyŋ kölemın anyqtau.
Esterıŋızge sala keteiık, 2024 jyldyŋ jeltoqsan aiynda Premer-Ministr Oljas Bektenovtyŋ basşylyǧymen ötken Ekonomikany demonopolizasiialau jönındegı komissiia otyrysynda öŋır tūrǧyndarynyŋ ömırı men densaulyǧyn saqtau maqsatynda «Şet Energo» kompaniiasynyŋ mülkın memleket paidasyna rekvizisiialau üşın sotqa jügınu turaly şeşım qabyldandy.
Örkenietten tysqary, ŞET-te qalǧan jūrttyŋ «ünıne qūlaq asatyn ükımet» būl mäselenı qanşalyqty tez şeşedı eken?
