Qazaqstandyq diplomat, būrynǧy elşı Dulat Baqyşev bügınde universitette sabaq berıp, zertteu baǧytynda jäne ūstazdyq jolda eŋbek etıp jür. Oŋtüstık Koreiadaǧy mūǧalım märtebesınıŋ joǧary boluy men jastardyŋ yntasy Qazaqstan üşın de ülgı bolarlyqtai.
- Özge elde ūstazdyq etıp jatqanyŋyzǧa qanşa boldy? Qandai baǧytta, qai jerde bılım beresız?
- Men 2022 jyldan bastap Oŋtüstık Koreianyŋ bılım men ǧylym salasynda jūmys ıstep kelemın. Hanguk şet tılderı (aimaqtanu) universitetınıŋ Ortalyq Aziia kafedrasy professorymyn. Menıŋ oqityn därısterım: bızdıŋ aimaq elderınıŋ geosaiasaty, tarihy, mädenietı, ädebietı, qoǧamy men ekonomikasy, halyqaralyq bailanystary, basqa da salalar. Hanguk universitetınde studentter men magistrant/doktoranttar tıldı de oqidy. Onda qazaq jäne özbek tılderın üirenuge tolyq mümkındık jasalǧan.
- Oŋtüstık Koreiada bılım beru jüiesı qandai erekşelıkterge ie?
- Oŋtüstık Koreia — damyǧan el. Būl jerde, eŋ aldymen, akademiialyq erkındık qamtamasyz etıledı. Būl studentke de, ūstazǧa da öte yŋǧaily dünie. Damyǧan el bolǧasyn, būl jerde bılım men ǧylym sapasyn da arttyruǧa mümkındık bar.
- Qazaqstannyŋ bılım jüiesınen qalai erekşelenedı?
- Oŋtüstık Koreiada kapitalizm men naryq qatynastary bızden erterek ornady. Saiasi jaǧynan da būl el bızden alda keledı. Sondyqtan, būl memlekette bılım men ǧylym salasyna qajettı resurstar jetkılıktı. Bılım men ǧylym ordalary, negızınen, jeke. Jaqsy, öte tiımdı basqarylady. Sondyqtan sapa da bar.
- Koreia studentterınıŋ bılımge degen qyzyǧuşylyǧy men motivasiiasy qandai?
- Ynta men motivasiia är adamnyŋ özıne bailanysty bolatyn siiaqty. Jalpy, koreiler qazaq jastaryna ūqsaidy. Talpynysy jaqsy jastar bar. Köp. Keide talpynbaityn jandar da kezdesıp qalady. Bıraq, jalpylai qaraǧanda, bügıngı künı korei jastary älem boiynşa yntaly, eŋbekqor studentter retınde tanylyp otyr.
- Koreiada mūǧalımderdıŋ märtebesı men bedelı qandai deŋgeide?
- Şyǧys Aziia elderınde mūǧalımnıŋ märtebesı men bedelı öte joǧary. Qaida jürse de olarǧa qūrmet körsetıledı. Qoǧam mūǧalımge syilastyqpen qaraidy.
- Ekı eldıŋ (Qazaqstan men Oŋtüstık Koreia) bılım beru filosofiiasyndaǧy basty aiyrmaşylyqtardy qalai sipattar edıŋız?
- Özıme bılım beru filosofiiasy, jalpy, barlyq elderde ūqsas siiaqty. Dese de, är elde özınıŋ qalyptasqan dästürı bolady. Koreiada, tarihi tūrǧydan alǧanda, ükımet maŋyzdy institut jäne bilık orny retınde qaralyp, qabyldanyp keldı. Ükımetke ornalasu üşın adam bala kezınen bastap jaqsy oqyp, qiyn emtihan tapsyratyn. Oqu arqyly bala keiın eldıŋ elitasyna ainaludy maqsat tūtatyn.
Bız bolsaq, Koreiadan görı bodandyqta köbırek, ūzaǧyraq boldyq. Koreiler özderıne sense, özderı turaly oilaityn bolsa, bızde älı künge deiın basqaǧa elıkteu, basqany pır tūtu, “solar artyq ta, bız kem” degen filosofiia köpteu siiaqty bolyp körınedı. Bızge senım kerek. Senım öz tarihyŋ men tılıŋdı bılgennen, zerttegennen paida bolady. Bız “Jıbek jolyndaǧy” halyqpyz. Būl kemıstık emes. Būl ūǧym keremet mädeniet pen tarihty bıldıredı. Bızde kezınde keremet bılım men ǧylym dästürı de boldy. Basqaǧa jaltaqtai bermei, osynyŋ bärın oilanyp, konseptualdy türde negızdep, basqalarmen terezesı teŋ damudy qolǧa alatyn kez keldı. Menıŋ oiym osy.
- Koreia studentterınıŋ özındık oqu mädenietı qandai?
- Korei studentı ǧalamdyq deŋgeide oqyp, tärbielenedı. Barlyq jaǧynan. Sebebı, qoǧam sondai. Damyǧan. Eŋbekqorlyq, jauapkerşılık, özın de, basqany da syilau siiaqty qūndylyqtar otbasy, bala baqşa men mektep kezınen boiǧa sıŋırıledı.
- Koreia studentterınıŋ bos uaqytyn ūiymdastyru erekşelıkterı qandai?
- Korei studentı bos uaqytta özınıŋ jeke hobbiımen ainalysqandy ūnatatyn siiaqty. Sportpen köp şūǧyldanady. Tıl de oqidy. Uaqytşa jalǧa jūmysqa tūryp, aqşa da tabady. Jas kezden bastap öz ömırı üşın özderı jauapty boluǧa üirenedı.
- Sūhbatyŋyz üşın raqmet!
Symbat Nauhan
«Adyrna» ūlttyq portaly
