39 mıllıon adamy bar Kalıfornııa shtatynda qazaq qyzy Nargız turady. Ony kishkentaı kezinde sheteldikter asyrap alǵan. Qyz balanyń taǵdyryna qatysty belgili jýrnalıst Janar Baısemizovanyń "Sheteldegi qazaq balalary" atty avtorlyq baǵdarlamasynda arnaıy taqyryp kóterildi.
Nargız - Qostanaıdyń qyzy. Onyń sheteldegi esimi – Kıra. Qyzdy asyrap alǵan amerıkalyq áıel Qazaqstannan taǵy úsh balany baǵyp alǵan. Ol búginde Kalıfornııa ýnıversıtetinde psıhologııa mamandyǵyn oqyp jatyr. Ol qazaq tilinde «qalyń qalaı?», «qalaısyń?», «saý bol!» «Qaıyrly tań!» «qaıyrly tún!» degen sózderdi biletinin aıtty.
«Qazaq tilin úırený úshin áli kóp eńbektenýim kerek. Biraq, men qalaı da qazaqsha sóılep úırenemin», - deıdi ol.
QAZAQTAR BAS QOSATYN LAGER
Sondaı-aq, sheteldegi qazaq balasy qazaqsha ánderdi súıip tyńdaıtynyn aıtady. «Dos-Muqasan» tobynyń «Kýá bol» atty ánin de jatqa biledi eken. Ol sondaǵy «Qazaq aýylyna» da barǵanyn atap ótti.
«Bala kezimde «Qazaq aýyly» degen jazǵy lagerge baratynmyn. Sol jerde qazaq tilin úıretetin. Qazaq mýzykasyn da tyńdadyq. Dombyra tartyp, qazaq bıin úırendik. Abaı men Nurǵısa Tilendıevtiń áýenderine bıleıtinbiz. Sol jerde qazaq mádenıetimen tanystym. Biraq lagerdegi ýaqyt shekteýli bolǵandyqtan tolyq ıgerip kete almadym», - deıdi Nargız (Kıra).
Búginde «Qazaq lagerin» úsh amerıkalyq áıel qolǵa alǵan.
«Qazir bala asyrap alý baǵdarlamasy jabyq. 2004-2005 jyldary Qazaqstannan bala asyrap alý óte qarqyndy júrgen. Qazir lagerde burynǵydaı qazaq tili sabaǵyn ótkizbeımiz. Áıtse de qazaq aýylynyń basty taqyryby – qazaq qoǵamy. Túrli oıyndar arqyly qazaq mádenıeti men tilin balalardyń boıyna sińirip jatyrmyz», - deıdi lager jumysyn iske asyryp otyrǵandardyń biri Krıstın Hıppılı.
TÓRT BALANY ASYRAP ALǴAN ÁIEL
Qostanaıdyń qyzy sheteldikter asyrap, shekara asqanǵa deıin Nargız Keldibaı atanǵan. Bir jas úsh aılyǵynda ony amerıkalyq áıel asyrap alǵan.
Shellı Fornam búginde tórt birdeı qazaq balasyn asyrap otyr. Ol Nargız –Kıra, Indıra – Leına, Baqytjan – Djon, Nurken – Metıý esimdi balalardyń anasy.
«Keı adamdar balaly bolǵannan soń jaqsy ata-ana bolmaıtynyn túsinip jatady. Ol kezde bári kesh. Uzaq ýaqyt boıy bala asyrap alýǵa júreksindim. Jaqsy ana bola alamyn ba dep kóp oılandym. On jyl turmysta boldym. Biraq ajyrasyp kettim. Ózim bala kótere almaıtynymdy bildim. 2001 jyldyń tamyzynda bala asyrap alýǵa qujat tapsyrdym. Kırany asyrap alǵanda 47 jasta edim. Basynan-aq eki ul, eki qyz asyrap alamyn dep josparladym», - deıdi jol apatynan aman qalǵan Shellı Fornam.
Ol Kırany – 2002 jyly, qalǵan balalardy 2004-2007 jyldar aralyǵynda asyrap alǵan. Indıra men Baqytjandy bir jasynda Astanadan, Nurkendi eki jasynda Arqalyqtan alǵan eken.
«Kırany asyrap alarda dárigerler ony «eshqashan júre almaıdy» dep aıtty. Biraq, Amerıkaǵa kelgen soń ol 1 aıdan soń júrip ketti. Demikpesi bar. Biraq, júgiredi. Leınanyń (Indıra) densaýlyǵy bolmaı júr. Bálkim, tuqymynda bar aýrý ma, bilmeımiz. Djon shala týǵan eken. Sal aýrýyna shaldyqqan. Asyrap alǵanda kózi qylı boldy. Birneshe ret operaııa da jasattym. Al Metıýdiń densaýlyǵy jaqsy», - deıdi áıel.
BAÝYRLARYM MEN TÝRALY BILMEIDI...
Kıra (Nargız) 6-7 jasynda týǵan anasy týraly suraı bastaǵan eken. Shellı Qazaqstannan adam jaldap, arnaıy týǵan anasyn izdep tapqanyn aıtady. 12 jasynda Kırany Qazaqstanǵa ákelgen. Biraq, týǵan anasy ol kezde úshinshi balasyna aıaǵy aýyr bolǵan. Ol tek týǵan anasymen 18 jasynda kezdese alǵan.
«Týǵan anamdy alǵash ret 2019 jyly kórdim. Qostanaıda eken. Bul qupııa kezdesý boldy. Qatty qobaljydym. Meni kórgende «Nargız» dep qushaqtaı aldy. Óziniń sol kezdegi jaǵdaıyn túsindirip, jylady. «Sen meni jek kóresiń be?» dep surady. Sony qatty bilgisi keldi. «Jek kórmeımin, túsinemin» dedim. Meni týǵanda turmysqa shyqpaǵan, jas ári stýdent bolypty. Sol kezde meni memlekettiń qaraýyna berýden basqa amal kórmepti. Ózi bir kishkentaı aýyldyń qyzy eken. Ony qoldaǵan eshkim bolmapty. Kezdeskenge deıin shamamen 10 jyldaı sýret jiberdik. Tyǵyp, qarap júredi eken. Meniń oıymsha, ol meni bir kórýge zar boldy. Amandyǵymdy bilgisi keldi. Maǵan kóp suraq qoıdy. Ne istedim, bárin bilgisi keldi. Júzi túnerip, janyn qoıarǵa jer tappaǵany baıqaldy», - deıdi ol.
Nargız óziniń týǵan anamymen jasyryn kezdeskenin aıtty. Sebebi ol otbasyna Nargız týraly eshteńe aıtpapty. Al qyzdyń ákesi Nargızdyń týǵan anasymen kezdeskenge deıin otbasyly, úsh balaly áke bolǵan. Sol sebepti Nargız týraly eshqandaı aqparat aıtylmaǵan. Búginde Nargız (Kıra) týǵan anasymen sóılesýdi toqtatqan eken.
