Adam saýdasy – halyqaralyq quqyq buzýshylyq jáne ony toqtatý úshin álem elderi óz kúsh-jigerin biriktirip keledi. Adam saýdasynyń qurbandaryna kómek kórsetý álemdik deńgeıde retteletin mańyzdy másele. Osy turǵyda halyqaralyq standarttar men tájirıbelerdiń róli zor.
Halyqaralyq standarttar
Birikken Ulttar Uıymy (BUU) adam saýdasyna qarsy kúreste mańyzdy ról atqaryp keledi. 2000 jyly qabyldanǵan "Adam saýdasy men basqa da zorlyq-zombylyqtardyń qurbandaryna kómek kórsetý týraly BUU-nyń Konvenııasy" halyqaralyq quqyqtyń negizgi qujaty. Bul qujat memleketterge adam saýdasynyń qurbandaryn qorǵaý, kómek kórsetý jáne olardyń quqyqtaryn qalpyna keltirý boıynsha naqty mindetter júkteıdi.
Sonymen qatar, Halyqaralyq kóshi-qon uıymy (IOM) jáne Eýropalyq Odaq sııaqty halyqaralyq uıymdar adam saýdasymen kúres úshin baǵdarlamalar men sharalardy uıymdastyryp, memlekettermen birlese jumys isteıdi.
Jaqsy tájirıbeler
Álemniń túrli elderinde adam saýdasynyń qurbandaryna kómek kórsetýde ártúrli úlgili tájirıbeler bar. Mysaly, Nıderlandyda qurbandardy beıimdeý jáne ońaltý baǵdarlamalary damyǵan. Bul elde qurbandarǵa psıhologııalyq, medıınalyq jáne áleýmettik kómek usynylady, sondaı-aq olardy eńbek naryǵyna shyǵarý úshin arnaıy daıyndyq kýrstary uıymdastyrylady.
AQSh-taǵy "Trafficking Victims Protection Act"(TVPA) zańnamasy qurbandardy qorǵaýdy qamtamasyz etip, olardy qalpyna keltirýdiń naqty sharalaryn belgileıdi.
Halyqaralyq standarttar men tájirıbeler adam saýdasynyń qurbandaryn qorǵaýǵa jáne olardyń ómir sapasyn qalpyna keltirýge yqpal etedi. Qazaqstannyń da osy halyqaralyq tájirıbelerge súıene otyryp, adam saýdasymen kúresýdi kúsheıtýi qajet.
