Adam saudasy – halyqaralyq qūqyq būzuşylyq jäne ony toqtatu üşın älem elderı öz küş-jıgerın bırıktırıp keledı. Adam saudasynyŋ qūrbandaryna kömek körsetu älemdık deŋgeide retteletın maŋyzdy mäsele. Osy tūrǧyda halyqaralyq standarttar men täjıribelerdıŋ rölı zor.
Halyqaralyq standarttar
Bırıkken Ūlttar Ūiymy (BŪŪ) adam saudasyna qarsy küreste maŋyzdy röl atqaryp keledı. 2000 jyly qabyldanǧan "Adam saudasy men basqa da zorlyq-zombylyqtardyŋ qūrbandaryna kömek körsetu turaly BŪŪ-nyŋ Konvensiiasy" halyqaralyq qūqyqtyŋ negızgı qūjaty. Būl qūjat memleketterge adam saudasynyŋ qūrbandaryn qorǧau, kömek körsetu jäne olardyŋ qūqyqtaryn qalpyna keltıru boiynşa naqty mındetter jükteidı.
Sonymen qatar, Halyqaralyq köşı-qon ūiymy (IOM) jäne Europalyq Odaq siiaqty halyqaralyq ūiymdar adam saudasymen küres üşın baǧdarlamalar men şaralardy ūiymdastyryp, memlekettermen bırlese jūmys ısteidı.
Jaqsy täjıribeler
Älemnıŋ türlı elderınde adam saudasynyŋ qūrbandaryna kömek körsetude ärtürlı ülgılı täjıribeler bar. Mysaly, Niderlandyda qūrbandardy beiımdeu jäne oŋaltu baǧdarlamalary damyǧan. Būl elde qūrbandarǧa psihologiialyq, medisinalyq jäne äleumettık kömek ūsynylady, sondai-aq olardy eŋbek naryǧyna şyǧaru üşın arnaiy daiyndyq kurstary ūiymdastyrylady.
AQŞ-taǧy "Trafficking Victims Protection Act"(TVPA) zaŋnamasy qūrbandardy qorǧaudy qamtamasyz etıp, olardy qalpyna keltırudıŋ naqty şaralaryn belgıleidı.
Halyqaralyq standarttar men täjıribeler adam saudasynyŋ qūrbandaryn qorǧauǧa jäne olardyŋ ömır sapasyn qalpyna keltıruge yqpal etedı. Qazaqstannyŋ da osy halyqaralyq täjıribelerge süiene otyryp, adam saudasymen küresudı küşeituı qajet.
