Deputat Ermūrat Bäpi äleumettık jelıdegı paraqşasynda juyrda Qyzylorda oblystyq tüzetu mekemesınde jatqan jurnalist Duman Mūhamedkärımmen jolyqqanyn jazdy, dep habarlaidy "Adyrna" ūlttyq portaly.
Onyŋ aituynşa, kezdesu ekı saǧatqa sozylǧan.
«Qyzylordaǧa baryp, abaqtyda otyrǧan Duman Mūhamedkärımmen kezdesıp qaittym. Oblystaǧy azamattar daiyndap bergen küzdık soǧymnan sybaǧa apardym. Koloniia äkımşılıgı sälem-sauqatty eş kedergısız ötkızuge mümkındık berdı. Duman sol baiaǧy qalpynda: bırbetkei, tıkmınez, turaşyl. Sot ükımımen taŋylǧan jazany moiyndamaidy», – dedı deputat.
Ermūrat Bäpidıŋ jazuynşa, jurnalist qazırgı jaǧdaida densaulyǧyna bailanysty qiyndyqtar körıp otyr. Taldyqorǧandaǧy SİZO-da kezdesken kezeŋnen berı Dumannyŋ jüdep qalǧany baiqalǧan. Ol jaqynda jariialaǧan aştyqtan jaŋa ǧana şyqqanyn aitqan.
«Būdan bır jarym jyl būryn Taldyqorǧan "SİZO"-synda kezdesken kezge qaraǧanda, bıraz jüdeu tartqan. Men kelerden bır kün būryn (20.11.25) kezektı aştyqtan şyǧypty. "Qūrǧaq aştyq pa?" desem: "Joǧ-ä, sūiyq ışpeseŋ, üş-tört künnen keiın kryşaŋ ketıp qalady" dep küledı. Bostandyqta jürgen kezındei, äzılden kende emes.
Ör mınezınen ainymaǧan. Ūnjyrǧasy tüspegen. Basty ainadai ǧyp, ūstaramen qyryp tastaǧan. "Nege qyrdyŋ?" desem, "Gigiena, kichada duş joq qoi..." dep taǧy da äzıldeidı.
Kichasy - karser, Qyzylordaǧa etappen kelgennen bergı jalǧyz adamdyq mekenı. Koloniia tärtıbıne baǧynbaǧandyqtan, rejimnıŋ talaby boiynşa osyndai ışkı jazaǧa kesılgen. Sebebı - mekemenıŋ jalpyǧa ortaq kiımın kiiuden bas tartqan.
"Kiımın kie salmadyŋ ba?" deimın.
"Eger jazyqsyz sottalyp, ükımdı moiyndamasam, nege türmenıŋ kiımın kiiuım kerek?!" dep, özıme qarsy sūraq qoiady.
"Qaidam? Qapasta otyrsyŋ, jiı-jiı aştyq jariialaisyŋ, densaulyǧyŋdy qūrtyp almaisyŋ ba?" degenım-daǧy.
Anyǧynda densaulyǧy bıraz syr bergenı ras eken. "Ettıŋ qaşuynan ekı büiregım tömen tüsıp kettı. Belım ol syrqyraidy. Asqazanym da auyrady..." deidı Duman.
"DUİS-tegıler bärıne özı kınälı, aştyqqa barmasa, būlai bolmas edı dep otyr ǧoi..." deimın men Dumanǧa.
"Mende narazylyq bıldırudıŋ basqa qandai amaly bar? Özımnıŋ qarsylyǧymdy osylai aştyq jariialaumen ǧana bıldıre alam" deidı Duman.
"Bızge sot ükımımen mūnda qamalǧandardyŋ bärı bırdei. Jeke Mūhamedkärımge jeŋıldık jasap, "bızge nege sporttyq kiımmen jüruge rūqsat etılmeidı?" deitın basqa sottalǧandardyŋ narazylyǧyn tudyruǧa bolmaidy.
Tärtıp bärıne bırdei" deidı mekeme äkımşılıgınıŋ jetekşısı», – delıngen deputat jazbasynda.
Jurnalist Almaty nemese Taldyqorǧan maŋyndaǧy tüzetu mekemesıne auystyrudy sūraǧan. Alaida DUİS ökılderı onyŋ «13 ret tärtıp būzǧany» mūndai ötınıştı qanaǧattandyruǧa mümkındık bermeitının aitty.
Sonymen bırge, deputat Mūhamedkärım otyrǧan kameraǧa «jarylǧyş zat laqtyryldy» degen advokat mälımdemesıne qatysty da pıkır sūraǧan. Türme basşylyǧy būl aqparattyŋ tekserılıp jatqanyn, alaida ony «qoǧamdyq rezonans tudyruǧa baǧyttalǧan syrtqy arandatuşylyq boluy mümkın» dep baǧalaitynyn jetkızgen.
"Sottalǧan adam otyrǧan kameranyŋ esıktegı tesıgınen äldebır belgısız jarylǧyş zat laqtyryldy degen advokattyŋ mälımdemesıne bailanysty ne aitasyz?" degen saualyma türme basşysy: "Būl jaǧdai tekserılude. Bıraq mūndai qarabaiyr ärekettı Mūhamedkärımge qatysty qastandyq jasalǧan dep baǧalauǧa bolmaidy. Eger şynynda da türmede otyrǧan äldekımge (Dumanǧa ǧana emes) qastandyq ūiymdastyrylatyn bolsa, ädette ondai ıs daŋǧaza dabyramen jasalmaidy ǧoi. Sondyqtan būl Dumannyŋ töŋıregındegı qoǧamdyq u-şudy qozdyrudyŋ äldekımder syrttan ūiymdastyrǧan provakasiialyq äreketı" dep jauap berdı.
Basqalar ne derın qaidam, al men būl jauapqa ilandym. Şynynda da, "saiasi tūtqyn" sanalatyn, türmede qauharsyz otyrǧan adamǧa jarylǧyş zatpen qastyq jasau qisynǧa syimaityn qylyq bolmaq. Dumannyŋ özı de būǧan aŋ-taŋ.
Qysqasy, Dumanmen kezdesuden keiın, būl menıŋ qoǧamǧa aitar qysqa-nūsqa habarym. Al künı-tünı jalǧyz ūlyn uaiymdaǧan anasy men balasynyŋ densaulyǧy dımkäs degen habar estıgennen berı qan qysymy basyna şauyp jürgen äkesıne men aitar jaǧdaiattyŋ jönı qoǧamşyldarǧa qatysty bolmasa kerek", - dep jazba aiaqtalǧan.
Eske sala keteiık, jurnalist Duman Mūhamedkärım 2024 jyly «ekstremizmdı qarjylandyru» jäne «tyiym salynǧan ūiymnyŋ jūmysyna aralasu» baptary boiynşa kınälı dep tanylyp, jetı jylǧa bas bostandyǧynan aiyrylǧan. Sonymen qatar, oǧan üş jyl qoǧamdyq-saiasi qyzmetpen ainalysuǧa tyiym salyndy.
